“Η κόρη μου βρίσκεται σε αναζήτηση σεξουαλικής ταυτότητας”

Ερώτημα αναγνώστριας

Καλησπέρα σας… η κόρη μου είναι 15 χρόνων. Βρίσκεται σε αναζήτηση σεξουαλικής ταυτότητας. Κλαίει και φοβάται μην είναι ομοφυλόφιλη ή αμφιφυλόφιλη. Θέλει να είναι ετεροφυλόφιλη αλλά η έλξη και οι σκέψεις που κάνει και για τα δύο φύλα την φοβίζουν. Της είπα πως ότι και να είναι θα την αγαπάμε το ίδιο και να αφήσει τον εαυτό της ελεύθερο και πως θέλει χρόνο…, αλλά δυστυχώς δεν την βοήθησε. Την τρομάζει η ιδέα ότι μπορεί να είναι κάτι άλλο από ετεροφυλόφιλη και έχει άγχος και κλαίει. Πώς να το διαχειριστώ και αν πρέπει να απευθυνθώ κάπου που μου προτείνετε; Ευχαριστώ εκ των προτέρων.  

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου  

Αρχικά σας παραπέμπω στα δύο πρόσφατα άρθρα μου στο efiveia.gr: Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή στον έφηβο (Μέρος 1ο): Τι είναι και πώς θα την εντοπίσουμε και Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Μέρος 2ο): Πώς θα βοηθήσουμε τον έφηβο στην αντιμετώπισή της . Πιστεύω ότι τα δύο αυτά άρθρα αποτελούν μια περιεκτική εισαγωγή που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τι σημαίνει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή,  πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί και τι είδους βοήθεια χρειάζεται να αναζητήσετε για την οικογένειά σας και για την κόρη σας. 

Από τα στοιχεία που δίνετε για την κόρη σας δεν μπορώ – όπως πιθανόν μπορείτε να υποθέσετε – να διαμορφώσω ολοκληρωμένη άποψη. Αυτό που μπορώ να κάνω ωστόσο, είναι να διατυπώσω την υπόθεση ότι η κόρη σας υποφέρει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Φυσικά αυτή είναι μία άποψη που διατυπώνω με κάθε επιφύλαξη εφόσον δεν σας γνωρίζω και δεν έχω αρκετά στοιχεία στη διάθεσή μου. Σας υπενθυμίζω ότι η διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο από τον ειδικό της ψυχικής υγείας που θα πάρει από εσάς τους γονείς ένα ακριβές και λεπτομερές ιστορικό της οικογενειακής σας ζωής και της αναπτυξιακής πορείας του παιδιού σας και που στη συνέχεια θα μιλήσει με την ίδια την κόρη σας. 

Συνήθως όταν ένας άνθρωπος φοβάται τις ίδιες του τις σκέψεις, αντιμετωπίζει αυτό που ονομάζουμε  ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Όσο πιο σύντομα αποκτήσει η κόρη σας την πληροφορία ότι αυτές οι σκέψεις που την ταλαιπωρούν είναι μέρος της ιδιαίτερης αυτής ψυχοσυναισθηματικής δυσκολίας που αντιμετωπίζει, τόσο πιο εύκολη θα είναι η απενοχοποίησή της για τις σκέψεις της και η διαχείριση του φόβου της για αυτές. Η κόρη σας χρειάζεται να μάθει να παρατηρεί και να αναγνωρίζει τι συμβαίνει στον εσωτερικό της κόσμο. Χρειάζεται να αποδεχθεί τις ιδεοψυχαναγκαστικές της σκέψεις ως μέρος της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και όχι ως συστατικό της ταυτότητάς της. Χρειάζεται να μάθει ότι παρόλο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε το περιεχόμενο των σκέψεών μας, μπορούμε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας απέναντι σε αυτές. Χρειάζεται να διαχωρίσει τα ζητήματα της σεξουαλικής της ταυτότητας από το περιεχόμενο των ιδεοληψιών της. Χρειάζεται να μιλήσει για το πώς την κάνουν οι σκέψεις της να αισθάνεται για τον εαυτό της και για τη ζωή της. Χρειάζεται να εκφράσει τους φόβους της. Χρειάζεται να μοιραστεί τους φόβους της με τον κατάλληλο θεραπευτή ο οποίος θα την κατευθύνει στο να μπορέσει να αισθανθεί ασφάλεια.  

Μερικές φορές, η οικογένεια μπορεί άθελά της να ενισχύει τις ιδεοληψίες των παιδιών. Με άλλα λόγια, οι γονείς στην προσπάθειά τους να καθησυχάσουν το παιδί τους συχνά  επικεντρώνουν με λάθος τρόπο στη διαχείριση των σκέψεων που τους αναφέρει, ενισχύοντας έτσι τον φόβο και την ανασφάλειά τους. Και αυτό που οπωσδήποτε χρειάζεται  η κόρη σας είναι να απαλλαγεί από την ντροπή  που της προκαλούν οι σκέψεις της, και να  αισθανθεί καλά για τον εαυτό της.   

Δεν είναι τόσο ασυνήθιστο για τους εφήβους να αναπτύσσουν ιδεοληψίες σχετικά με τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Επίσης, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δεν είναι και τόσο ασυνήθιστη στους εφήβους. Υπολογίζεται ότι ένα στα 200 παιδιά και εφήβους εμφανίζει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Το να πληροφορηθεί η κόρη σας σχετικά με τη διαταραχή αυτή, θα την βοηθήσει να απαλλαγεί από τον φόβο της ότι δεν είναι «φυσιολογική». Το ίδιο ισχύει και για εσάς τους γονείς. Η διαταραχή αυτή είναι μια δυσλειτουργική έκφραση του άγχους και της ανασφάλειας για τον εαυτό της και δεν σημαίνει ότι το παιδί σας δεν είναι «φυσιολογικό». Είναι μια δυσκολία αντιμετωπίσιμη. 

Σας προτείνω να αναζητήσετε άμεσα τη βοήθεια του ειδικού. O ειδικός θα εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης, και θα εκτιμήσει επίσης την πιθανή συνύπαρξη της αγχώδους διαταραχής με άλλη ψυχοσυναισθματική δυσκολία. Όσο πιο νωρίς αντιμετωπιστεί θεραπευτικά η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τόσο πιο εύκολο θα είναι για την κόρη σας να βγει από τον φαύλο κύκλο στον οποίο έχει παγιδευτεί, να «αποαυτοματοποιήσει» τις ιδεοληψίες της και να υιοθετήσει λειτουργικά μοτίβα σκέψης. Η προσέγγιση του θεραπευτή γνωσιακής – συμπεριφορικής κατεύθυνσης θα εστιάσει στο να μάθει η κόρη σας να αναγνωρίζει και  να επεξεργάζεται τις σκέψεις, τα συναισθήματά της και τις αντιδράσεις της. Θα την βοηθήσει επίσης να εξασκηθεί στην ενσυνειδητότητα, δηλαδή στην επίγνωση της πραγματικότητάς της στο παρόν και να μάθει να χαλαρώνει.  

Τέλος, σας υπενθυμίζω ότι – ευτυχώς για εμάς – ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που χαρακτηρίζεται από πλαστικότητα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αν εξασκηθούμε σε νέους τρόπους επεξεργασίας των εμπειριών μας, δημιουργούμε νέα «μονοπάτια» μέσω των οποίων παύουμε να ταλαιπωρούμαστε και είμαστε σε θέση να βιώνουμε θετικά τη συναισθηματική μας ζωή μας και τις εσωτερικές μας εμπειρίες.