Φοβάμαι ότι η κόρη μου θα πληγωθεί ξανά από τη σχέση της και δεν ξέρω αν πρέπει να μιλήσω στον σύζυγό μου

Ερώτημα αναγνώστριας:

Καλησπέρα. Είμαι μητέρα μιας έφηβης κόρης 17 ετών. Η σχέση μας είναι αρκετά καλή, υπάρχουν βέβαια και εντάσεις, αλλά σε γενικές γραμμές έχουμε μια καλή σχέση μητέρας και κόρης. Με εμπιστεύεται και μου μιλάει για τα προσωπικά της. Πριν αρκετούς μήνες μου εκμυστηρεύτηκε ότι έχει συνάψει σχέση με έναν συμμαθητή της και κατά τη διάρκεια της σχέσης τους ό ίδιος δεν ήταν ξεκάθαρος και παράλληλα μιλούσε και με την πρώην του. Η κόρη μου το ανακάλυψε και του ζήτησε να χωρίσουν. Πληγώθηκε το κοριτσάκι μου πάρα πολύ και μου δήλωσε ότι μέχρι να τελειώσει το σχολείο -είναι Β’ Λυκείου- θα αφοσιωθεί στα μαθήματά της. Εγώ από τη μία στενοχωρήθηκα που το παιδί μου πληγώθηκε τόσο, αλλά από την άλλη ηρέμησα, γιατί σκέφτηκα τώρα θα είναι αφοσιωμένη στα μαθήματά της – να σημειώσω ότι είναι μαθήτρια άριστη-.Όλο αυτόν τον καιρό όμως ο νεαρός την ενοχλούσε συνεχώς, λέγοντάς της ότι δεν μπορεί να την ξεπεράσει και θέλει να τα ξαναβρούν και πες πες, τελικά πριν λίγες μέρες η κόρη μου μού ανακοίνωσε ότι τα ξαναβρήκε με τον νεαρό, ότι τα μιλήσανε και σκέφτηκε να του δώσει μια δεύτερη ευκαιρία. Την βλέπω πολύ ενθουσιασμένη. Όμως εμένα δεν μου άρεσε καθόλου αυτή η εξέλιξη. Φοβάμαι ότι θα ξαναπληγωθεί και τώρα δεν είναι ο καιρός για έρωτες. Θα ήθελα να αφοσιωθεί στα μαθήματά της, έχει βάλει υψηλούς στόχους (θέλει να περάσει ψυχολογία), και να μην αποσπάται από τίποτα. Βέβαια η ίδια μου δηλώνει ότι άλλο το ένα άλλο το άλλο, ότι τα μαθήματα της δεν θα τα παρατήσει και ότι είναι πολύ ευτυχισμένη. Εγώ όμως ανησυχώ γιατί υπάρχει  και κάτι άλλο που δεν ξέρω πως να το διαχειριστώ. Δεν θέλει να το μάθει ο μπαμπάς της. Με τον σύζυγό μου έχουμε μία ειλικρινή  σχέση και δεν θέλω να του λέω ψέματα γιατί αν μαθευτεί ότι του λέω ψέματα θα πάψει να με εμπιστεύεται και αυτό δεν θα το ήθελα επουδενί. Το έχω πει αυτό στην κόρη μου και η ίδια υποστηρίζει ότι αν ανακαλυφθεί κάτι θα του πει ότι εγώ δεν ήξερα τίποτα. Δεν θα ήθελα όμως τα πράγματα να είναι έτσι.

Θα ήθελα η κόρη μου να έχει μια ειλικρινή σχέση με τον μπαμπά της και εγώ να μην υποκρίνομαι, να μην κάνω πλάτες στην κόρη μου και να μην λέω ψέματα στο σύζυγό μου.
Ειλικρινά βρίσκομαι σε απόγνωση και θα ήθελα άμεσα την βοήθειά σας.
Σας ευχαριστώ!!! 

---

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Θα προσπαθήσω να σας δώσω μια όσο το δυνατό πιο ολοκληρωμένη απάντηση στα ζητήματα που σας προβληματίζουν αν και οι πληροφορίες που μου δίνετε είναι περιορισμένες και ως προς το ζήτημα της ερωτικής εμπλοκής της κόρης σας και ως προς το ζήτημα των οικογενειακών δυναμικών και ισορροπιών.

Αρχικά,  ας ξεκαθαρίσουμε ότι η ερωτική εμπλοκή και η απόπειρα για δημιουργία ρομαντικών δεσμών στη διάρκεια της εφηβείας είναι μια φυσιολογική πλευρά της ανάπτυξης. Έτσι, ως κατάσταση δεν είναι από μόνη της ανησυχητική ούτε η επιθυμία των εφήβων να προσεγγίσουν ερωτικά τα άτομα που τους ενδιαφέρουν, ούτε ο πειραματισμός τους στο επίπεδο δημιουργίας μιας σχέσης. Η εφηβεία όπως και καμία άλλη περίοδος της ζωής δεν είναι, ούτε και οφείλει να είναι  μια περίοδος  μονοδιάστατη. Το ιδανικό για σας ως μητέρα θα ήταν, όπως λέτε, να επικεντρωνόταν η κόρη σας αποκλειστικά στη σχολική της ζωή και στη επίτευξη των ακαδημαϊκών της στόχων. Αυτή είναι μια συνηθισμένη παγίδα στην οποία πέφτουν οι γονείς σκεπτόμενοι ότι όλες οι άλλες διαστάσεις της ζωής μπορούν να αναβληθούν για αργότερα.  Από καθαρά ψυχολογική όμως άποψη αυτός ο περιορισμός δεν είναι φυσιολογικός  για την συναισθηματική ζωή των παιδιών. Η εφηβεία εκτός από περίοδος αναζήτησης επαγγελματικού προσανατολισμού, είναι και οφείλει να είναι περίοδος ανοίγματος προς τον έξω κόσμο μέσω της δημιουργίας φιλικών σχέσεων και ρομαντικών δεσμών, εφόσον ο έφηβος προσανατολίζεται προς την έκφραση και αυτής της πλευράς της ταυτότητάς του. Όπως όλοι γνωρίζουμε, η εφηβεία είναι μια φάση μετάβασης και οι φιλικές και ρομαντικές σχέσεις παρέχουν στους εφήβους το πεδίο που χρειάζονται για την απόκτηση κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων που θα τους προετοιμάσουν για την ενήλικη ζωή.

Οπότε, με αυτή την έννοια η κόρη σας έχει δίκιο όταν διεκδικεί το δικαίωμά της στην ρομαντική έκφραση. Εσείς από πλευράς σας, δεν έχετε λόγο να ανησυχείτε αν διαπιστώνετε ότι, καθώς περνά ο καιρός, η κόρη σας καταφέρνει να ισορροπεί τα ρομαντικά της ενδιαφέροντα με όλες τις άλλες πλευρές της ζωής της και με την σχολική της επίδοση. Αν δηλαδή δεν έχετε ενδείξεις σχολικής αποεπένδυσης ή άλλου είδους αρνητικής επίπτωσης στην κοινωνική και συναισθηματική ζωή της κόρης σας, δεν έχετε κανένα λόγο να παρέμβετε.

Όσο και αν θέλετε η κόρη σας να είναι απόλυτα ασφαλής και προστατευμένη από συναισθηματικούς κινδύνους αυτό δεν είναι εφικτό. Ακόμα και αν υπήρχε η δυνατότητα να αποτελείτε ασπίδα για οτιδήποτε μπορεί να πληγώσει το παιδί σας, αυτό θα στερούσε από το παιδί την ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται μόνο του τα συναισθήματα και τις σχέσεις του όπως ακριβώς καλούμαστε όλοι να κάνουμε στην ενήλικη ζωή μας.  Πρέπει να αποδεχθείτε το γεγονός ότι, καθώς η  κόρη σας θα ανοίγεται  σε σχέσεις, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο και να κάνει λάθη και  να πληγωθεί. Σας υπενθυμίζω όμως ότι τα λάθη αποτελούν ευκαιρία για μάθηση και  ότι μόνο δημιουργώντας δεσμούς μαθαίνουμε να συνυπάρχουμε με τους άλλους.

Με όλα τα παραπάνω φυσικά δεν εννοώ ότι οι έφηβοι πρέπει να αφήνονται ανεξέλεγκτοι ως προς την κοινωνική τους ζωή. Ακόμα και στην περίοδο της εφηβείας, οι γονείς οφείλουν να τους παρέχουν, μέσω διακριτικής καθοδήγησης, τη συναισθηματική ασφάλεια που χρειάζονται ώστε να ανοιχτούν σε περιπέτειες σχέσεων εκτός οικογένειας. Οι γονείς οφείλουν να είναι ενήμεροι για τον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού τους και οφείλουν να κρατούν ανοιχτή τη δίοδο της επικοινωνίας.

Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε την κόρη σας;

Μπορείτε να την βοηθήσετε να μάθει να αναγνωρίζει υγιείς από μη υγιείς σχέσεις και να ξέρει πότε να μην κάνει παραχωρήσεις. Για παράδειγμα, κατά πόσο έκανε παραχωρήσεις ως προς τον αυτοσεβασμό της στην προηγούμενη φάση της σχέσης της με το αγόρι της;  Σας προτείνω να της θέσετε τα κατάλληλα ερωτήματα που θα την οδηγήσουν σε τέτοιου είδους απαντήσεις. Σε καμία περίπτωση όμως μην παρασυρθείτε στο να κατηγορήσετε και να κακολογήσετε το αγόρι που της αρέσει.  Το πιθανότερο είναι ότι έτσι η κόρη σας θα υιοθετήσει αμυντική στάση και θα επιχειρήσει να κλείσει τη δίοδο επικοινωνίας μαζί σας. Μπορείτε όμως και οφείλετε να  της επισημάνετε τα στοιχεία της συμπεριφοράς του αγοριού που πιστεύετε ότι δείχνουν έλλειψη εκτίμησης, σεβασμού και αγάπης προς την κόρη σας. Επισημάνετε τις ενδείξεις και αφήστε την να οδηγηθεί μόνη της σε συμπεράσματα. Αυτό είναι άλλωστε και το συνολικό ζητούμενο της ανατροφής των παιδιών μας από την νηπιακή τους ηλικία ακόμα: το να αποκτήσουν  τα εφόδια που θα τους επιτρέπουν να διαμορφώνουν την προσωπική τους κρίση για τους ανθρώπους και να εμπιστεύονται την κρίση τους.

Αν η κόρη σας λοιπόν έχει μάθει να εκτιμά τον εαυτό της αρκετά ώστε να μην εμπλέκεται σε σχέσεις που δεν της αξίζουν, μπορείτε να την εμπιστεύεστε και εσείς και να της αφήσετε το περιθώριο να δημιουργήσει τις ρομαντικές σχέσεις που επιθυμεί.

Πώς μαθαίνουμε στα παιδιά τι συνιστά υγιή σχέση; Τους το μαθαίνουμε μέσω της συζήτησης από πολύ μικρή ηλικία, κυρίως όμως τους το μαθαίνουμε μέσα από τα πρότυπα σχέσεων που δημιουργούμε στην οικογένεια. Και με αφορμή αυτό, φτάνουμε στο δεύτερο και εξίσου βέβαια σημαντικό ζήτημα που σας προβληματίζει: αυτό της επικοινωνίας με τον πατέρα της. Θα είμαι κατηγορηματική ως προς την προσέγγιση που θα σας προτείνω: Οφείλετε να ενημερώσετε τον πατέρα για την σχέση της κόρης σας. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υποκύψετε στην απόπειρα χειρισμού από πλευράς της κόρης σας και να δημιουργήσετε μια συμμαχία που να αποκλείει τον πατέρα της. Μην ξεχνάτε  ότι εσείς και ο  σύντροφός σας  είστε οι ενήλικοι στο οικογενειακό σας σύστημα. Εσείς και ο σύντροφός σας έχετε την ευθύνη  της ανατροφής της κόρης σας. Συμμαχώντας με την κόρη σας στερείτε από τον εαυτό σας τον ενήλικο ρόλο σας. Μπαίνετε σε μια κατάσταση όπου εσείς και η κόρη σας είστε τα δυο παιδιά που κρατούν μυστικά από τον πατέρα. Με αυτή βέβαια τη στάση αποδυναμώνετε τον μητρικό σας ρόλο.  Οι οικογενειακοί ρόλοι πρέπει να παραμένουν ξεκάθαροι.  Όσο και να μην το αντιλαμβάνεται  τώρα αυτό η κόρη σας στο μέλλον θα είναι σε θέση να εκτιμήσει το ότι θέσατε σωστά τα όρια.  Επιπλέον, μέσα από τη σχέση που έχετε με τον σύντροφό σας περνάτε στην κόρη σας ένα  πρότυπο για τις σχέσεις στο οποίο και η ίδια θα βασίσει τις δικές της απόπειρες για σχέση τόσο στην παρούσα φάση όσο και μακροπρόθεσμα.  Σκεφτείτε λοιπόν τι είδους πρότυπο σχέσης περνάτε μέσα από την προσέγγιση: «συμμαχώ με την κόρη μου κρατώντας σημαντικές πλευρές της ζωής της μυστικές από τον πατέρα της».  Ο πατέρας έχει στον ίδιο βαθμό με εσάς το δικαίωμα και την υποχρέωση να γνωρίζει τι συμβαίνει στον κόσμο της κόρης σας. Οι έφηβοι χρειάζονται όρια και δομή. Τα όρια και τη δομή είστε υποχρεωμένοι να τους τα παρέχετε εσείς μέσα από την σχέση σας ως γονείς.

Θα σας παρακινούσα ακόμα να σκεφτείτε για ποιους λόγους η κόρη σας διστάζει να μοιραστεί σημαντικές εμπειρίες της ζωής της με τον πατέρα της. Μήπως η στάση του συντρόφου σας ήταν ως τώρα πιο «συντηρητική» ως προς τα ερωτικά ζητήματα; Αν ναι, αυτό είναι κάτι που πρέπει να συζητήσετε μεταξύ σας οι δύο γονείς ώστε να φτάσετε σε έναν κοινό κώδικα ηθικής και αξιών. Είναι σημαντικό για τους εφήβους να γνωρίζουν ότι υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των γονέων για τον χειρισμό των σημαντικών για τη ζωή τους θεμάτων.  Αφού φτάσετε σε μια από κοινού αποδεκτή στάση με τον σύντροφό σας, τότε θα θέσετε ζητήματα προς επαναδιαπραγμάτευση από το οικογενειακό σύστημα και μαζί με την κόρη σας και οι δύο γονείς θα κατευθυνθείτε προς την κατάκτηση μεγαλύτερης ευελιξίας σε ζητήματα αρχών.

Ανακεφαλαιώνοντας, εκμεταλλευτείτε  την ανοιχτή και θετική επικοινωνία που έχετε με την κόρη σας για να συζητήσετε το ζήτημα της ρομαντικής εμπλοκής και να την βοηθήσετε να κατευθυνθεί προς την δημιουργία υγιών σχέσεων. Ταυτόχρονα, απευθυνθείτε στον σύντροφό σας ως ισότιμο μέλος της γονεϊκής σχέσης και αναγνωρίστε του, έστω και τώρα,  ισότιμη πρόσβαση στον κόσμο του παιδιού σας.

Τέλος, μια και η κόρη σας σκέφτεται να σπουδάσει ψυχολογία, δώστε της να διαβάσει την απάντησή μου και συζητείστε μαζί της τις σκέψεις της πάνω στις θέσεις και τις προτάσεις που αναπτύσσω!