efiveia.gr
Συναισθηματική υγεία

Ιδεοψυχναγκαστική διαταραχή (Μέρος 2ο) – Πώς θα βοηθήσουμε τον έφηβο στην αντιμετώπισή της

Ευφροσύνη Αλεβίζου

Γράφει στο efiveia.gr η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Πώς θα αναγνωρίσετε τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής στον έφηβο; Πιστεύω ότι η προσωπικότητα του παιδιού σας μαζί με την διαίσθησή σας θα σας οδηγήσουν στο να εντοπίσετε τις ενδείξεις της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Και όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες, όσο πιο νωρίς εντοπιστούν και διαγνωστούν, τόσο μεγαλύτερα περιθώρια έχουμε για παρέμβαση με στόχο την διαχείρισή τους.

Αν λοιπόν παρατηρείτε αυξημένο άγχος στον έφηβο, αν βλέπετε ότι υιοθετεί επαναλαμβανόμενα παράξενες, ασυνήθιστες συμπεριφορές που υπερβαίνουν τα όρια της προσωπικής ιδιορρυθμίας, μιλήστε του για αυτά που παρατηρείτε και για το πώς σας προβληματίζουν. Περιγράψτε τι έχετε παρατηρήσει στη συμπεριφορά του, χωρίς συναισθηματική φόρτιση.

Προσέξτε να μην τον κατηγορήσετε και να μην τον κάνετε να αισθανθεί ένοχος. Το πιθανότερο είναι ότι, αρχικά τουλάχιστον, θα εισπράξετε την άρνηση του εφήβου ως απάντηση και την απόπειρά του να υποβαθμίσει την ένταση του άγχους του και τις συνέπειές του. Το πιθανότερο είναι επίσης ότι ο έφηβος αρνείται να παραδεχθεί τις βασανιστικές του σκέψεις και τις καταναγκαστικές του συμπεριφορές γιατί αισθάνεται ντροπή και φοβάται ότι θα χαρακτηριστεί «τρελός» από τους γύρω του. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο η προσέγγισή σας πρέπει να διακρίνεται από μεγάλη ευαισθησία και σεβασμό. Αν δεν σας μιλήσει στην αρχή, δώστε του το περιθώριο να σας πλησιάσει ο ίδιος όταν αισθανθεί αρκετά άνετα να συζητήσει. Είναι αυτονόητο ότι για να νιώσει αρκετά άνετα, πρέπει να σας εμπιστεύεται.

Οπότε, πριν μιλήσετε στον έφηβο, το πρώτο πράγμα που οφείλετε να κάνετε είναι να ενημερωθείτε για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ώστε να έχετε εσείς πρώτα διαχειριστεί τις αμφιβολίες, τους φόβους και τα άγχη σας. Αναζητήστε τις πληροφορίες που χρειάζεστε στο διαδίκτυο, σε βιβλία και άρθρα ή με την προσωπική σας επαφή – και των δύο γονέων αν είναι δυνατόν –  με τον ειδικό της ψυχικής υγείας ώστε η ενημέρωσή σας να είναι εξατομικευμένη και να ανταποκρίνεται στο προφίλ του παιδιού σας και της οικογένειάς σας. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί δεν είναι παρά οι τρόποι έκφρασης του άγχους του παιδιού σας. Δεν αποτελούν την ταυτότητα του παιδιού σας και αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό τόσο από εσάς, όσο και από τον ίδιο τον έφηβο. Αποτελούν δυσλειτουργικούς τρόπους έκφρασης και διαχείρισης των συναισθηματικά δύσκολων για τον έφηβο καταστάσεων. Με την κατάλληλη βοήθεια θα τροποποιηθούν ώστε να μην ταλαιπωρούν πια το παιδί σας. 

Μπορεί άθελά σας να συμβάλλετε στην ενίσχυση, εδραίωση και διαιώνιση των καταναγκαστικών συμπεριφορών του εφήβου και αυτό είναι κάτι που ο ειδικός θα σας βοηθήσει να αντιληφθείτε και να αλλάξετε. Συχνά, για παράδειγμα, οι γονείς πέφτουν στην παγίδα των καταναγκασμών του εφήβου με το να του προσφέρουν την επαναλαμβανόμενη διαβεβαίωση που αναζητά για τις συμπεριφορές ελέγχου ή για την υπερβολική καθαριότητα. Μπορεί ακόμα να ενισχύουν άθελά τους και τις ιδεοληψίες του εφήβου μπαίνοντας στον φαύλο κύκλο του δικού του σκεπτικού που είναι αδιέξοδο. Μια ακόμα προσέγγιση από πλευράς των γονέων που δεν βοηθά είναι η απαγόρευση, ο χλευασμός και η υποβάθμιση της συμπεριφοράς ως παράλογης και άχρηστης. Δεν έχει κανένα νόημα να απαγορεύσετε στον έφηβο τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές του γιατί η απαγόρευση θα επιτείνει το άγχος του, θα τον κάνει να νιώσει μεγαλύτερη ντροπή για τον εαυτό του και εκτεθειμένος απέναντι σας. Άλλωστε, σίγουρα θα βρει τον τρόπο να συνεχίσει τους καταναγκασμούς του κρυφά, εσωτερικεύοντας επιπλέον και την ενοχή ότι σας απογοητεύει με την συμπεριφορά του. Επίσης, το άγχος και η εικόνα για τον εαυτό του επιδεινώνονται αν η προσέγγισή σας εστιάζει στο παράλογο των συμπεριφορών του, όπως για παράδειγμα: «δεν καταλαβαίνω γιατί κάνεις αυτές τις χαζομάρες». Τέτοιου είδους φράσεις είναι φυσικά προς αποφυγή.

Προκειμένου να μην πέσετε στην παγίδα αυτή θα πρέπει να αλλάξετε και εσείς την οπτική σας. Όσο και αν οι συμπεριφορές του εφήβου σας φαίνονται παράλογες, χρειάζεται να γνωρίζετε και να θυμάστε ότι για τον ίδιο τον έφηβο έχουν νόημα γιατί τον προστατεύουν και του δίνουν ένα αίσθημα ασφάλειας. Επίσης, πρέπει να γνωρίζετε και να θυμάστε ότι αν μπορούσε να ελέγξει το άγχος του και να μην καταφεύγει σε καταναγκασμούς, θα το έκανε. Με το να αγνοείτε ή να επιχειρείτε να απαγορεύσετε τα δυσλειτουργικά πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς δεν θα εξαφανιστούν, όπως δεν θα εξαφανιστεί και το άγχος του παιδιού σας. Τέλος, είναι σημαντικό να αποκτήσετε επίγνωση των τρόπων με τους οποίους άθελά σας μπορεί να συμβάλλετε στο αυξημένο άγχος του παιδιού σας. Γι αυτό και χρειάζεται να διερευνήσετε τις προσδοκίες σας και τον τρόπο με τον οποίο τις εκφράζετε.

Αυτό που χρειάζεται ο έφηβος είναι η βοήθεια του ειδικού της ψυχικής υγείας. Μέσα από την γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (γνωστή και ως CBT), ο έφηβος θα μάθει να αναγνωρίζει τις πηγές του άγχους του και θα μάθει επίσης πώς συνδέεται η σκέψη με το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Ο θεραπευτής θα τον καθοδηγήσει στο να διακόψει τον φαύλο κύκλο που έχει δημιουργηθεί μεταξύ σκέψης, συναισθήματος και συμπεριφοράς και να υιοθετήσει λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης του άγχους του. Το σημαντικότερο όμως που θα κατορθώσει ο έφηβος μέσα από τη σχέση του με τον θεραπευτή είναι να αποδεχτεί τον εαυτό του, να απαλλαγεί από την ενοχή, την ντροπή και τις αμφιβολίες για την προσωπική του αξία διαχωρίζοντας ανάμεσα στην ταυτότητά του και στις δυσλειτουργικές εκφάνσεις της σκέψης και της συμπεριφοράς του. Συνοψίζοντας, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι αντιμετωπίσιμη μέσα από την κατάλληλη θεραπεία που θα βοηθήσει τόσο την οικογένεια, όσο και τον ίδιο τον έφηβο. Ο έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών του εφήβου είναι κρίσιμης σημασίας, γιατί όσο περισσότερο εδραιώνονται τα δυσλειτουργικά σχήματα, τόσο δυσκολότερη είναι η αλλαγή τους.

Διαβάστε επίσης:

Ψυχολογική στήριξη παιδιών σε καταστάσεις κρίσεων

efiveia.gr

Ψυχογενής βουλιμία: πώς να βοηθήσουμε το παιδί μας

efiveia.gr

Ψυχικές διαταραχές στην εφηβεία

Νικολέττα Γεωργίου

Χαμηλή αυτοεκτίμηση στον έφηβο. Ποιους τομείς χρειάζεται να προσέξουμε;

efiveia.gr

Χαμηλή αυτοεκτίμηση στην εφηβεία και ο ρόλος της οικογένειας στην αποκατάστασή της

Ευφροσύνη Αλεβίζου

Φόβοι και φοβίες

Ευφροσύνη Αλεβίζου

Αφήστε σχόλιο

Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com