Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Γεγονότα που αλλάζουν τη ζωή μας. Πώς τα διαχειριζόμαστε; - 4 Δεκεμβρίου 2024
- Εφηβεία και προσωπική υγιεινή - 21 Νοεμβρίου 2024
- Γιατί τόση βία; - 7 Νοεμβρίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Ακούμε αρκετά συχνά για εφήβους, αγόρια και κορίτσια, που δείχνουν αδιαφορία για την προσωπική τους υγιεινή, αρνούνται να βουρτσίσουν δόντια ή να αλλάξουν τα ρούχα τους για αρκετές μέρες, κάνουν -λέει- διαγωνισμό ποιος θα αντέξει περισσότερο με άλουστα μαλλιά και διάφορα άλλα τέτοια που -σαν γονείς- μας αφήνουν άφωνους! Τι είναι αυτό, άραγε, που μπορεί να οδηγήσει έναν έφηβο σε μια τέτοια στάση, όταν γνωρίζουμε ότι διανύει μία περίοδο που η εμφάνιση και η κοινωνική αποδοχή είναι στην κορυφή της λίστας του;
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η στάση και συμπεριφορά των εφήβων μπορεί απλώς να προκύπτει από τεμπελιά ή αντίσταση σε ό,τι παρουσιάζεται ως κοινωνική επιταγή. Από την άλλη, όμως, μπορεί να είναι και κάτι που χρήζει περισσότερης διερεύνησης και που σχετίζεται με την ψυχική υγεία των παιδιών. Ας δούμε μαζί, έναν-έναν, τους κυριότερους λόγους που σχετίζονται με τέτοιου τύπου αντιδράσεις, σε μία προσπάθεια να διαχωρίσουμε τις “τρέλες” της ηλικίας από σοβαρότερα ζητήματα:
Τεμπελιά/Βαρεμάρα
Πολλοί έφηβοι, ανώριμοι ακόμα, θεωρούν την προσωπική υγιεινή σαν μια “επιβολή” των γονέων, κάτι που είναι αναγκασμένοι να κάνουν, όπως π.χ. το να βοηθήσουν στο στρώσιμο του τραπεζιού ή να τακτοποιήσουν το δωμάτιό τους. Έτσι, το αποφεύγουν, όπως θα απέφευγαν -αν μπορούσαν- και οτιδήποτε άλλο βρίσκεται στην ίδια κατηγορία. Ακόμα, οι έφηβοι είναι οι πρωταθλητές της αναβλητικότητας. Έτσι, χωρίς να λένε ουσιαστικά όχι, μπορούν να αναβάλλουν για πολλές ώρες και με κάθε είδους δικαιολογία κάτι που δεν είναι πρόθυμοι να κάνουν.
Αργή συνειδητοποίηση των σωματικών αλλαγών που επιφέρει η εφηβεία
Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν σταδιακά κατά την περίοδο της εφηβείας αυξάνουν την εφίδρωση και τις σωματικές οσμές. Τα παιδιά, που τα προηγούμενα χρόνια δεν αντιμετώπιζαν κάτι παρόμοιο, δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία και αργούν να συνειδητοποιήσουν τη ανάγκη για συχνότερο πλύσιμο ή για χρήση αποσμητικού σώματος. Μπορεί, λοιπόν, να πάρει λίγο χρόνο έως ότου οι έφηβοι αντιληφθούν τις αλλαγές που έχουν συμβεί στο σώμα τους και προσαρμοστούν σε αυτές. Αν υποψιάζεστε ότι η μέτρια προσωπική υγιεινή σχετίζεται με αυτήν την προσαρμογή, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να εξηγήσετε στον έφηβο/στην έφηβη αυτό που συμβαίνει και να τον βοηθήσετε να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στις συνήθειες του.
Θέματα ψυχικής υγείας
Η κακή προσωπική υγιεινή είναι πολλές φορές “σύμπτωμα” κάποιας ψυχοσυναισθηματικής διαταραχής. Για παράδειγμα, συχνά οι άνθρωποι με κατάθλιψη νοιάζονται λιγότερο για την καθαριότητα -τη δική τους και του χώρου τους- και αισθάνονται ότι δεν έχουν την ενέργεια που χρειάζεται για να ασχοληθούν με αυτή. Ακόμα, οι τραυματικές εμπειρίες, οι αναπτυξιακές διαταραχές και άλλες ψυχικές διαταραχές δύναται να σχετίζονται με δυσκολίες τήρησης των βασικών κανόνων προσωπικής υγιεινής. Αυτό που χρειάζεται, όμως, να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι μια διαταραχή σπανίως εκδηλώνεται με ένα και μοναδικό σύμπτωμα (π.χ. την κακή προσωπική υγιεινή). Συνήθως, μια ψυχοσυναισθηματική διαταραχή εκδηλώνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, σε διάφορους τομείς της ζωής του ατόμου. Συνεπώς, ένας έφηβος/μία έφηβη που δεν ακολουθεί τους κανόνες υγιεινής θα πρέπει να μας ανησυχήσει μόνο αν παρουσιάζει κι άλλες δυσλειτουργικές συμπεριφορές (π.χ. άρνηση να πάει στο σχολείο, παραβατικότητα, χρήση ουσιών, κοινωνική απομόνωση κ.λπ.).
Όπως είναι λογικό και για να προλάβω την ανησυχία σας, οι περισσότερες περιπτώσεις εμπίπτουν στις πρώτες δύο κατηγορίες. Χρειάζεται λοιπόν υπομονή, συζήτηση ή ακόμα και οριοθέτηση (π.χ. με τη χρήση ξεκάθαρων κανόνων και συνεπειών για την παράβασή τους) προκειμένου να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά σε μια σωστή προσωπική υγιεινή, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας κάθε ανθρώπου, έφηβου ή ενήλικα.
Αν, παρόλα αυτά, έχετε οποιαδήποτε ένδειξη ότι η παραμέληση της καθαριότητας του εφήβου μπορεί να σημαίνει κάτι παραπάνω και να σχετίζεται με την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μην ντραπείτε και μην το αναβάλετε! “Better safe than sorry” που λένε και οι Άγγλοι που σημαίνει (σε ελεύθερη μετάφραση) “καλύτερα να είμαστε ασφαλείς παρά να το μετανιώσουμε αργότερα”! Αυτό ισχύει για όλες τις καταστάσεις που μας ανησυχούν, όχι μόνο για το θέμα αυτού του άρθρου!