Εξειδίκευση στον Διαισθητικό Τρόπο Διατροφής
- 2 συχνοί προβληματισμοί σχετικά με τα γλυκά στην εφηβεία - 12 Οκτωβρίου 2021
- Γλυκά στην εφηβεία: Πώς να το διαχειριστώ; - 25 Αυγούστου 2021
- Νομίζω πως το παιδί μου δεν τρώει «αρκετά». Ποιους παράγοντες είναι καλό να αξιολογήσω; - 21 Δεκεμβρίου 2020
Γράφει στο efiveia.gr η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Κωνσταντίνα Κατσανά
Τι είναι το αλκοόλ
Το αλκοόλ ή αλλιώς η αιθανόλη είναι μία χημική ένωση με ψυχοδιεγερτικές επιδράσεις που εμπεριέχεται στα αλκοολούχα αναψυκτικά και ποτά και επιδρά στη λειτουργία του εγκεφάλου, τη συμπεριφορά και την αντίληψη ενός ατόμου. Η εφηβεία αποτελεί πολύ συχνά την περίοδο, κατά την οποία ένα άτομο πειραματίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ.
Η κατάσταση σήμερα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μίας μεγάλης εκστρατείας ερευνών σε σχολεία της Ευρώπης (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs-ESPAD), φαίνεται πως η κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας. Η Ελλάδα κατέχει από τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ στην Ευρώπη, με το 94.1% των εφήβων που συμμετείχαν στην έρευνα να δηλώνουν ότι, έχουν καταναλώσει αλκοόλ κάποια στιγμή στη ζωή τους. Επιπλέον, το 38.3% των συμμετεχόντων αναφέρει πως έχει καταναλώσει τουλάχιστον 5 ποτά σε μία μόνο έξοδο μέσα στον τελευταίο μήνα. Πέρα από αυτό, ένα ποσοστό της τάξης του 36.3% των εφήβων της έρευνας παραδέχεται ότι, έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι, η πρόκληση ατυχημάτων λόγω αλκοόλ αποτελεί τον 3ο κυριότερο παράγοντα που ευθύνεται για νοσηρότητα και θνησιμότητα στην Ευρώπη. Από ό,τι φαίνεται, στην Ελλάδα επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη της εξοικείωσης με το ποτό από νεαρή ηλικία σαν ένα κομμάτι πολιτισμικής κληρονομιάς. Έτσι, το 62.1% των ελλήνων εφήβων αναφέρει ότι, είχε δοκιμάσει μπύρα ή κρασί σε ηλικία μικρότερη των 13 ετών. Η ηλικία στην οποία ξεκινά ένα άτομο την κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται πως είναι καθοριστική για την υγεία του, ενώ επηρεάζει την πιθανότητα εξάρτησης από το αλκοόλ μελλοντικά.
Γιατί μας απασχολεί
Όπως είναι γνωστό, η εφηβεία αποτελεί μία περίοδο έντονων αλλαγών που διαδραματίζονται με ταχύτατους ρυθμούς. Αυτό καθιστά τον οργανισμό των εφήβων ακόμη πιο ευάλωτο στο αλκοόλ, το οποίο μπορεί να επηρεάσει σημαντικές λειτουργίες του εγκεφάλου όχι μόνο άμεσα, αλλά και σε βάθος χρόνου.
Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία μπορεί να παρεμποδίσει την ανάπτυξη του ιππόκαμπου που αποτελεί τμήμα του εγκεφάλου, δημιουργώντας ανεπιθύμητες επιδράσεις στην ικανότητα μνήμης και μάθησης για το υπόλοιπο της ζωής ενός ατόμου. Επίσης, ο προμετωπιαίος φλοιός του εγκεφάλου που ωριμάζει κατά τη διάρκεια της εφηβείας, ενδέχεται να υποστεί βλάβες από την κατανάλωση αλκοόλ και έτσι να επηρεαστεί αρνητικά η ικανότητα ενός ατόμου να σκέφτεται και να παίρνει αποφάσεις εφ’ όρου ζωής. Πέρα από τις επιβλαβείς επιπτώσεις που διαρκούν για μια ζωή, η κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται και με άμεσες, δυσάρεστες επιδράσεις στο σώμα -έμετος, ναυτία, εξάντληση, ζαλάδα, γαστρεντερικές διαταραχές, ταχυκαρδία-, αλλά και επικίνδυνη συμπεριφορά -οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, συμμετοχή σε καβγά, επιθετικότητα-.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Όλα όσα προαναφέρθηκαν μας βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε ότι, η κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο με δυνητικά σοβαρές άμεσες, αλλά και μακροπρόθεσμες συνέπειες. Όπως ισχύει και με κάθε κατάσταση που μας ανησυχεί, η λύση δεν μπορεί να προκύψει σε καμία περίπτωση μέσα από τον φόβο και τον πανικό.
Είναι σημαντικό να οπλίσετε τον εαυτό σας με ψυχραιμία, υπομονή και κατανόηση. Αυτό θα σας διευκολύνει να έρθετε πιο κοντά στο παιδί σας και να προσπαθήσετε να αφουγκραστείτε τις πραγματικές του ανάγκες. Κάτι τέτοιο ιδανικά μπορεί να συμβεί από μικρότερη ηλικία, πριν ακόμη φτάσει το παιδί σας στην εφηβεία, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία σχέση εμπιστοσύνης και στήριξης στις δύσκολες στιγμές.
Η ενσυναίσθηση είναι μία αρετή που θα σας προσφέρει την δυνατότητα να εντοπίσετε πιθανούς λόγους που θα μπορούσαν να ωθήσουν ή έχουν ήδη ωθήσει το παιδί σας στην κατανάλωση αλκοόλ. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ανάμεσα στις κυρίαρχες αιτίες που οδηγούν έναν έφηβο στην κατανάλωση αλκοόλ συγκαταλέγονται το αυξημένο στρες και η προσπάθειά του να γίνει αρεστός και αποδεχτός από τους συνομήλικούς του.
Συνεπώς, είναι πολύ βασικό να προσφέρετε συνεχή υποστήριξη στο έφηβο παιδί σας, κατανοώντας με σεβασμό και γνήσιο ενδιαφέρον τις ανησυχίες και την αγωνία του για αποδοχή. Προσπαθήστε να είστε ανοιχτοί στις συζητήσεις μαζί του, έτσι ώστε να αισθάνεται ότι είστε σύμμαχός του και όχι κριτής. Συζητήστε με το παιδί σας για την έννοια της πραγματικής φιλίας, της αυτο-αξίας και προτείνετε πιθανές δραστηριότητες που ενισχύουν με έμπρακτο τρόπο την αυτοπεποίθηση και τη δημιουργικότητα ενός παιδιού (συμμετοχή σε κάποιο άθλημα, χορό, μουσική, θέατρο, ζωγραφική, πεζοπορία, επαφή με τη φύση κ.ά.). Ένας έφηβος που αισθάνεται καλά με τον εαυτό του και βιώνει την αναγνώριση και την άνευ όρων αποδοχή από το στενό του οικογενειακό περιβάλλον έχει μία καλή ασπίδα προστασίας για οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για το ίδιο, όπως η κατανάλωση αλκοόλ.
Επιπλέον, η επίδραση του γονέα ως πρότυπο παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών ενός εφήβου, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ. Τα λόγια έχουν αξία μόνο όταν συνοδεύονται από τις αντίστοιχες πράξεις. Ως εκ τούτου, οι γονείς είναι καλό να καταναλώνουν μέτρια ποσότητα αλκοόλ -εφόσον επιθυμούν να καταναλώνουν- αποφεύγοντας διατυπώσεις που υποδηλώνουν πως «αυτά τα πράγματα είναι για τους μεγάλους». Οι έφηβοι έχουν την τάση να μιμούνται «ενήλικες συμπεριφορές», με αποτέλεσμα κάτι τέτοιο να αυξήσει ακόμη περισσότερο την επιθυμία τους να καταναλώσουν αλκοόλ.
Τέλος, ένας έφηβος οφείλει να γνωρίζει. Καλό θα ήταν να αποφεύγετε να δίνετε ρητές εντολές χωρίς να εξηγείτε το σκεπτικό σας. Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να γνωρίζει τον τρόπο, με τον οποίο το αλκοόλ μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην υγεία του τόσο άμεσα όσο και σε βάθος χρόνου. Σκοπός μας δεν είναι να το τρομοκρατήσουμε, αλλά μέσω της ενημέρωσης να αυξήσουμε την ευαισθητοποίησή του γύρω από το θέμα. Σε μία εποχή, στην οποία το λεγόμενο “hangover” αποτελεί ακόμη και κεντρικό θέμα ταινιών, είναι πολύ λογικό ένας έφηβος να το αντιμετωπίζει σαν κάτι φυσιολογικό ή/και θετικό αγνοώντας τους πιθανούς κινδύνους που ελλοχεύουν από μία τέτοια κατάσταση (αυξημένη πιθανότητα τραυματισμών/ατυχημάτων, επιβλαβείς επιπτώσεις στα εγκεφαλικά κύτταρα κ.ά.).
Συνοψίζοντας, η κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία είναι ιδιαίτερα εξαπλωμένη στην Ελλάδα. Είναι σημαντικό να γίνουν συστηματικές προσπάθειες με ψύχραιμο και ήρεμο τρόπο από την πλευρά των γονέων ώστε να παρέχουν στα παιδιά τους την κατάλληλη στήριξη και ενημέρωση, με στόχο να τα προστατεύσουν από τις ανεπιθύμητες επιδράσεις του αλκοόλ στην υγεία τους.