www.nicolettageorgiou.gr
Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Τι είναι η ανθεκτικότητα και πώς ενισχύεται στα παιδιά! - 4 Απριλίου 2025
- Συμβουλευτική εφήβων: Πότε είναι απαραίτητη και πώς μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά; - 19 Μαρτίου 2025
- Η Εικόνα Σώματος κατά την Προεφηβεία και Εφηβεία: Πληροφορίες και Συμβουλές για Γονείς - 19 Φεβρουαρίου 2025
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη αλλαγές, προκλήσεις και έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις. Οι νέοι πειραματίζονται με καινούριες συμπεριφορές και ενδιαφέροντα, διεκδικούν την αυτονομία τους, ανακαλύπτουν τη σεξουαλικότητά τους και γενικά προσπαθούν να βρουν την ταυτότητα και τη θέση τους στον κόσμο. Οι γονείς, από την πλευρά τους, μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα αλλαγών και εξελίξεων βρίσκονται πολλές φορές σε δύσκολη θέση, καθώς δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνουν αν οι συμπεριφορές και συναισθηματικές διαθέσεις των παιδιών τους βρίσκονται στα πλαίσια του φυσιολογικού κι αναμενόμενου για το συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο ή αν υποδηλώνουν μια βαθύτερη δυσκολία που απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση και επαγγελματική υποστήριξη.
Πότε, λοιπόν, είναι απαραίτητη η συμβουλευτική;
Όπως είπαμε, οι συναισθηματικές διακυμάνσεις και οι αλλαγές στη συμπεριφορά είναι συνηθισμένα χαρακτηριστικά της εφηβείας. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που μπορεί να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε ότι ένας έφηβος χρειάζεται επιπλέον υποστήριξη, όπως:
Οι αλλαγές στη διάθεση είναι ιδιαίτερα έντονες και παρατεταμένες
Παρόλο που γνωρίζουμε ότι είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να έχουν μεταπτώσεις στη διάθεσή τους, αν ένα παιδί εμφανίζει παρατεταμένη θλίψη, άγχος, υπερβολικό εκνευρισμό ή απότομες εκρήξεις θυμού χωρίς εμφανή λόγο, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και χρειάζεται υποστήριξη και καθοδήγηση.
Απομόνωση και απομάκρυνση από φίλους και οικογένεια
Οι έφηβοι συχνά επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους, προτιμώντας να περνούν χρόνο μόνοι στο δωμάτιό τους. Αν παρατηρείτε, όμως, ότι το παιδί σας απομονώνεται υπερβολικά, δηλαδή αποφεύγει συνεχώς την οικογένεια αλλά και τους φίλους του, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι συναισθηματικής δυσφορίας. Η τάση των εφήβων είναι να αντικαθιστούν την οικογένεια με τους φίλους τους, όχι να μένουν τελείως μόνοι!
Δυσκολία στη διαχείριση καθημερινών δραστηριοτήτων
Αν ένας έφηβος αρχίσει να αδιαφορεί για τις σχολικές του υποχρεώσεις, έχει απότομη πτώση στις επιδόσεις του ή αποφεύγει δραστηριότητες που μέχρι πρόσφατα του έδιναν χαρά, μπορεί να βιώνει εσωτερικές συγκρούσεις που δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνος του.
Εμφάνιση αυτοκαταστροφικών ή επικίνδυνων συμπεριφορών
Η χρήση ουσιών, η παραβατική συμπεριφορά, ο αυτοτραυματισμός ή η υιοθέτηση “κακών” συνηθειών (π.χ. αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κ.λπ.) μπορεί να υποδηλώνουν βαθύτερα συναισθηματικά ζητήματα που χρειάζονται παρέμβαση.
Έντονη ανησυχία για το μέλλον ή χαμηλή αυτοεκτίμηση
Αν ένας έφηβος παρουσιάζει χαμηλή αυτοεκτίμηση, έχει υπερβολικό φόβο αποτυχίας ή εκδηλώνει συχνά αρνητικές σκέψεις, ίσως χρειάζεται καθοδήγηση για να αναπτύξει μια πιο θετική αυτοεικόνα έτσι ώστε να προχωρήσει στην ενηλικίωση με καλύτερες προϋποθέσεις και προσωπικά χαρακτηριστικά.
Πώς διαφέρει η επαγγελματική βοήθεια από τις συμβουλές των γονιών ή των φίλων;
Οι γονείς και οι καλοί φίλοι συνήθως προσπαθούν να βοηθήσουν όταν ένας έφηβος αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες, συμβουλεύοντας, υποστηρίζοντας, δείχνοντας με κάθε τρόπο ότι νοιάζονται. Παρόλο που η αγάπη, η στήριξη και η επικοινωνία είναι απαραίτητα συστατικά κάθε ποιοτικής ανθρώπινης σχέσης, πολλές φορές οι έφηβοι δυσκολεύονται να μοιραστούν ανοιχτά τα συναισθήματά τους ή να παραδεχτούν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα στα κοντινά τους πρόσωπα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά:
- Φοβούνται ότι θα απογοητεύσουν ή θα στεναχωρήσουν τους γονείς και τους φίλους τους.
- Αισθάνονται ότι κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πραγματικά τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους.
- Αισθάνονται ότι πρέπει να λύσουν μόνα τους τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ως ένδειξη της αυτονομίας τους.
- Φοβούνται τις συνέπειες.
Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας παρέχει ένα ασφαλές και ουδέτερο περιβάλλον, μέσα στο οποίο ο έφηβος μπορεί να μιλήσει ανοιχτά χωρίς φόβο κριτικής ή τιμωρίας και χρησιμοποιεί επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους υποστήριξης, διαχείρισης ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών και επίλυσης προβλημάτων. Επιπρόσθετα, μέσα από τη διαδικασία της συμβουλευτικής με έναν επαγγελματία, ο έφηβος θα ενισχύσει την αυτογνωσία του και θα αναπτύξει δεξιότητες αυτορρύθμισης και διαχείρισης συναισθημάτων και καταστάσεων που θα τον συνοδεύσουν σε όλη του τη ζωή. Έτσι, πέρα από τη βοήθεια που λαμβάνει στον παρόντα χρόνο, θα μπορεί στο μέλλον να ανταπεξέλθει με μεγαλύτερη επιτυχία σε αντίστοιχες δυσκολίες.
Η σημασία της έγκαιρης παρέμβασης
Πολλές φορές, οι γονείς διστάζουν να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια, είτε επειδή φοβούνται το κοινωνικό στίγμα είτε επειδή ελπίζουν ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί από μόνη της. Ας θυμόμαστε ότι η έγκαιρη παρέμβαση είναι σημαντική και μπορεί να προλάβει την εξέλιξη μιας πιθανής συναισθηματικής δυσκολίας σε αληθινή συναισθηματική -ή άλλη- διαταραχή.
Αν ανησυχείτε για το παιδί σας, μην διστάσετε να μιλήσετε μαζί του και να διερευνήσετε την πιθανότητα συνεργασίας με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική, και κάθε βήμα προς τη φροντίδα της είναι ένα βήμα προς μια πιο ισορροπημένη και ευτυχισμένη ζωή.