Social media και ναρκισσιστική πλευρά της εφηβείας

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Μαρία Σκαρλάτου

«Κοιτάζοντας το παιδί μου στην καθημερινότητά του κι αυτό που βλέπω στο instagram αναρωτιέμαι αν είναι το ίδιο πρόσωπο» λέει η μητέρα μιας έφηβης. Κι έχει μάλλον δίκιο. Διαφορετικό πρόσωπο, διαφορετική συμπεριφορά άλλο πρόσωπο τελικά;

Selfies και posts που παραπέμπουν συνήθως σε μεγαλύτερη ηλικία, ύφος τελείως διαφορετικό από το συνηθισμένο τους, διαρκή προσπάθεια για περισσότερα likes. Σίγουρα μιλάμε για μια καινούργια πραγματικότητα. Οι σημερινοί έφηβοι είναι η πρώτη γενιά που μεγαλώνει, χρησιμοποιώντας στην καθημερινότητά της τα social media για να επικοινωνήσει σε καθημερινή βάση, για να δώσει πληροφορίες για τις δραστηριότητές της, για να μοιραστεί σκέψεις και συναισθήματα. Κι όλα τα προηγούμενα κωδικοποιημένα με ένα καινούργιο, διαφορετικό τρόπο.

Σε τι βαθμό είναι κομμάτι του μεγαλώματος των εφήβων σήμερα και πότε αποτελεί πρόβλημα;

Η εφηβεία σαν φάση έχει χαρακτηριστικά εγωκεντρισμού. Ο έφηβος φέρεται σαν να είναι ο εαυτός του, το κέντρο του κόσμου. Ο εγκέφαλός του δεν μπορεί να κατανοήσει την οπτική του άλλου, κάτι που αλλάζει αργότερα με την ενηλικίωση.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ακόμη την τάση των εφήβων να προκαλούν με τη συμπεριφορά τους, την ανάγκη τους να διαφοροποιηθούν από τους γονείς τους και τους μεγαλύτερους, την κατασκευή κοινής γλώσσας επικοινωνίας με συγκεκριμένους κώδικες μεταξύ συνομηλίκων. 

Κάθε εποχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και τα δικά της χαρακτηριστικά. Έχει τη δική της γλώσσα επικοινωνίας και το δικό της κώδικα του ωραίου, του ελκυστικού. Αυτά τα χαρακτηριστικά που διαφέρουν από εποχή σε εποχή, σήμερα περνούν μέσα από τη χρήση των social media. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Είναι μέρος της ζωής των εφήβων, είναι τρόπος επικοινωνίας, μέρος της καθημερινότητάς τους. Θα μοιραστούν πληροφορίες, θα προβάλλουν την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους μέσα από τη φωτογραφία που θα ανεβάσουν. Χαρακτηριστικό της εφηβείας είναι η ανάγκη να δημιουργήσουν μια ελκυστική εκδοχή του εαυτού τους. Έτσι ποζάρουν αρκετή ώρα και ψάχνουν να βρουν την καλύτερη φωτογραφική εκδοχή εαυτού τους για να την ανεβάσουν.

Η ναρκισσιστική συμπεριφορά είναι κομμάτι της εφηβείας, είναι φυσιολογική φάση  μέσα από την οποία περνάει η διαδικασία αποδοχής του εαυτού. Αποτελεί πρόβλημα όταν γίνεται εμμονική ενασχόληση, όταν γίνεται σε βάρος της επαφής με φίλους, όταν γίνεται το αποκλειστικό ενδιαφέρον του εφήβου.