Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Αλεξάνδρα Κοπανάρη
Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή συγκαταλέγεται μεταξύ των κυρίαρχων τρόπων πληροφόρησης, ψυχαγωγίας κι επικοινωνίας των εφήβων ειδικά λόγω της πρόσβασης που παρέχει στο ίντερνετ. Καθώς ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και το ίντερνετ είναι σήμερα προσιτά και διαθέσιμα στην πλειονότητα των εφήβων, η εξοικείωση με τη χρήση τους γίνεται ήδη από την παιδική ηλικία και συχνά ενθαρρύνεται τόσο από την οικογένεια όσο και από το σχολείο.
Πέρα από τα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, η ανεξέλεγκτη περιήγηση στον ψηφιακό κόσμο όπου δεν υπάρχουν όρια εκθέτει τον έφηβο σε πολλά ερεθίσματα τα οποία δεν είναι πάντα σε θέση να επεξεργαστεί. Το ίδιο ισχύει και για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια των οποίων το περιεχόμενο συχνά είναι ακατάλληλο και αντιπαιδαγωγικό.
“Πότε πρέπει οι γονείς να ανησυχήσουν;”
- Όταν η ενασχόληση με τον υπολογιστή υποκαθιστά τις σχέσεις του εφήβου με την οικογένεια και τους συνομιλήκους του.
- Όταν ζητά να περνά όλο και περισσότερες ώρες παίζοντας και η αποχή από αυτό του προκαλεί δυσφορία ή/και κατάθλιψη.
- Όταν ο χρόνος που ξοδεύει στην ενασχόληση με τον υπολογιστή αρχίζει να προκαλεί δυσλειτουργία στην οικογενειακή, σχολική και κοινωνική του ζωή.
- Όταν πέφτει η σχολική του επίδοση
- Όταν παραμελεί το φαγητό και την προσωπική του υγιεινή και φροντίδα
- Όταν έχει συχνά πονοκεφάλους και νυστάζει στο σχολείο.
Το θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί σφαιρικά από τους γονείς. Ενδεχομένως η πολύωρη ενασχόληση με τον υπολογιστή να υποδηλώνει ότι κάτι συμβαίνει με τη διάθεση του εφήβου: η τάση για απόσυρση, η αποφυγή της διαπροσωπικής επαφής, η αποφυγή των συγκρούσεων, η αναζήτηση νοήματος μέσα απο την τεχνητή πραγματικότητα του υπολογιστή, μπορεί να συνδέονται με άγχος ή κατάθλιψη και τα οποία ενισχύονται με την παρατεταμένη χρήση του υπολογιστή.
Οι γονείς λοιπόν χρειάζεται να προφυλάξουν τα παιδιά τους και να επιδιώξουν:
- να συζητήσουν μαζί τους τις ανησυχίες τους. Θα μπορούσε για παράδειγμα ο γονιός να πει: “αναρωτιέμαι αν κάτι σε προβληματίζει ή σε στεναχωρεί κι απομονώνεσαι κάθε μέρα στον υπολογιστή” αντί “πάλι στον υπολογιστή είσαι; Αυτό θα σταματήσει!”
- να επιδιώκουν την επικοινωνία με τα παιδιά τους, επιδιώκοντας να περνούν χρόνο μαζί τους και να προσφέρουν ελκυστικές εναλλακτικές
- να ενημερωθούν περισσότερο για τις επιλογές που δίνει το διαδίκτυο και για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ώστε να έχουν έγκυρη γνώμη και καλύτερη επίβλεψη
- να θέτουν σταθερά όρια στο χρόνο ενασχόλησης με τον υπολογιστή και παράλληλα να ενθαρρύνουν τις δραστηριότητες με συνομιλήκους
- να συζητούν με τα παιδιά τους για τα πράγματα με τα οποία έρχονται σε επαφή μέσω του υπολογιστή, ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν κριτική στάση απέναντι σε αυτά, να μάθουν να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και να προστατεύουν τον εαυτό τους
- στην περίπτωση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, οι γονείς χρειάζεται να προσπαθούν να είναι “κοντά” στα παιδιά τους και να συζητούν μαζί τους για το περιεχόμενο των παιχνιδιών αυτών
- όταν οι γονείς βλέπουν ότι οι φιλονικίες για τη χρήση του υπολογιστή έχουν οδηγήσει τη σχέση τους με το παιδί σε μια σχέση “αστυνόμευσης”, τότε θα ήταν βοηθητικό να κάνουν προσπάθειες να οικοδομήσουν εκ νέου μια πιο υγιή σχέση μαζί του, να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να μοιραστούν το ενδιαφέρον του για τις συγκεκριμένες δραστηριότητες στον υπολογιστή. Με τον τρόπο αυτό, θα έρθουν πιο κοντά με το παιδί τους και σε δεύτερη φάση θα μπορέσουν να βάλουν τα όρια που κρίνουν απαραίτητα
- τέλος, διερευνώντας αν τυχόν ο έφηβος παρουσιάζει κάποια υποκείμενη συναισθηματική διαταραχή (άγχος, κατάθλιψη, προβλήματα στις σχέσεις με συνομιλήκους) θα ήταν καλό να απευθυνθούν σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Συνοψίζοντας, χρειάζεται κατάλληλη διαπαιδαγώγηση και οριοθέτηση στα παιδιά σχετικά με τη χρήση του υπολογιστή και των προσφερόμενων μέσω αυτού επιλογών από την πρώτη στιγμή που το παιδί έρχεται σε επαφή μαζί του, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες ανάπτυξης ανεπιθύμητων συμπεριφορών όπως η κατάχρηση, η εξάρτηση και ο εθισμός στον ηλεκτρονικό υπολογιστή.