Η Εικόνα Σώματος κατά την Προεφηβεία και Εφηβεία: Πληροφορίες και Συμβουλές για Γονείς

Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου

Τι είναι η εικόνα σώματος;

Η εικόνα σώματος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται, σκέφτεται και αισθάνεται για το σώμα του. Περιλαμβάνει τόσο τη σωματική εμφάνιση όσο και την προσωπική εκτίμηση για αυτήν. Μια θετική εικόνα σώματος σημαίνει ότι το παιδί νιώθει άνετα με την εμφάνισή του και αποδέχεται το σώμα του όπως είναι. Αντίθετα, μια αρνητική εικόνα σώματος μπορεί να συνοδεύεται από αισθήματα δυσαρέσκειας, άγχους και χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εικόνα σώματος στην προεφηβεία και την εφηβεία;

Η εικόνα σώματος των παιδιών διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, όπως:

• Τα κοινωνικά πρότυπα και τα μέσα ενημέρωσης

Τα κοινωνικά δίκτυα, η τηλεόραση και οι διαφημίσεις συχνά προβάλλουν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά.

• Η οικογένεια και οι φίλοι

Τα σχόλια από γονείς, αδέλφια και συνομήλικους μπορούν να ενισχύσουν είτε μια θετική είτε μια αρνητική εικόνα σώματος.

• Η προσωπική ανάπτυξη

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα κατά την εφηβεία μπορεί να προκαλέσουν αμηχανία και να επηρεάσουν τον τρόπο που το παιδί αντιλαμβάνεται τον εαυτό του.

• Οι αθλητικές δραστηριότητες

Οι προσδοκίες σε σχέση με το σώμα σε συγκεκριμένες αθλητικές δραστηριότητες και σε υψηλό επίπεδο μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία άγχους σχετικά με την εμφάνιση.

Πώς μιλάμε στα παιδιά για το σώμα τους και την εικόνα σώματος;

Ως γονείς, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να διαμορφώσουν μια υγιή εικόνα σώματος ακολουθώντας μερικές βασικές πρακτικές:

• Χρησιμοποιούμε θετική γλώσσα

Αποφεύγουμε τα αρνητικά σχόλια για το σώμα – τόσο το δικό μας όσο και των άλλων.

• Δίνουμε έμφαση στη λειτουργία του σώματος και όχι στην εμφάνιση

Αντί να επικεντρωνόμαστε στο αν ένα σώμα είναι λεπτό ή μυώδες, μιλάμε για τη δύναμή του, την αντοχή του και την υγεία του.

• Γινόμαστε πρότυπα θετικής εικόνας σώματος

Αν τα παιδιά μας δουν ότι έχουμε θετική στάση απέναντι στο δικό μας σώμα, θα είναι πιο πιθανό να διαμορφώσουν και αυτά μια υγιή εικόνα σώματος.

• Ενθαρρύνουμε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση

Βοηθάμε τα παιδιά να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους με βάση τις ικανότητες, τα ενδιαφέροντα και τις προσωπικές τους αξίες και όχι την εμφάνιση.

Πότε πρέπει να ανησυχούμε; Ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι είμαστε στη λάθος κατεύθυνση;

Μερικά σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν ότι το παιδί μας έχει μια αρνητική εικόνα σώματος ή ακόμα και μια διαταραχή σχετική με το σώμα είναι τα ακόλουθα:

• Επίμονες αρνητικές σκέψεις για το σώμα του
• Αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων λόγω εμφάνισης
• Υπερβολική ενασχόληση με τη δίαιτα ή το βάρος
• Υπερβολική γυμναστική ή αντίθετα πλήρης αποφυγή σωματικής δραστηριότητας
• Αυξημένο άγχος, θλίψη ή χαμηλή αυτοεκτίμηση που σχετίζεται με την εμφάνιση

Αν παρατηρήσουμε τέτοια σημάδια, είναι σημαντικό να μιλήσουμε με το παιδί μας και, αν χρειαστεί, να αναζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Ποιες είναι οι συνέπειες αρνητικής εικόνας σώματος;

Μια αρνητική εικόνα σώματος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική και σωματική υγεία ενός παιδιού. Κάποιες πιθανές συνέπειες που μπορούν να προκύψουν είναι:

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση
• Αυξημένο άγχος και κατάθλιψη
• Διαταραγμένη σχέση με το φαγητό (π.χ. υπερφαγία, ανορεξία, βουλιμία)
• Κοινωνική απομόνωση και δυσκολία στις σχέσεις
• Υπερβολική ενασχόληση με την εξωτερική εμφάνιση εις βάρος άλλων σημαντικών δραστηριοτήτων

Η εικόνα σώματος διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες και επηρεάζει άμεσα την αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγεία των παιδιών. Οι γονείς μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, καλλιεργώντας μια θετική στάση απέναντι στο σώμα και παρέχοντας ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Ενθαρρύνοντας τη θετική σκέψη, αποφεύγοντας την κριτική και προάγοντας την αυτοπεποίθηση, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν μια υγιή σχέση με το σώμα τους και να μεγαλώσουν με αυτοπεποίθηση και ψυχική ισορροπία.