“Η 15χρονη κόρη μου ζητάει να πάει μόνη της διακοπές με μία φίλη της”

Ερώτημα αναγνώστριας

Η κόρη μου είναι σχεδόν 15 χρονών, θέλει να πάει μαζί με τη φίλη της για camping, η οποία είναι 16. Ο άντρας μου της είπε ότι αν είμαστε σε μια σκηνή και μεις εκεί κοντά ας πάει, αλλά επιμένει να πάνε μόνες τους… Εγώ πιστεύω ότι είναι πολύ μικρές, γιατί ουσιαστικά θα είναι μόνες τους και ας ξέρει η φίλη της αρκετό κόσμο εκεί. Φυσικά ούτε οι γονείς της φίλης της είναι θετικοί στο να πάνε μόνες τους… Θα ήθελα τη γνώμη σας παρακαλώ… 

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου  

Η εφηβεία είναι φυσικά η περίοδος προετοιμασίας για την ενήλικη ζωή. Την προετοιμασία αυτή οι γονείς καλούνται να ενθαρρύνουν μέσα από ηλικιακά κατάλληλες παραχωρήσεις στις διεκδικήσεις του εφήβου. Το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται εξαρτάται όχι μόνο από την  ηλικία του/της εφήβου, αλλά από ένα συνδυασμό παραγόντων που σχετίζονται με την προσωπικότητα, την κοινωνική και συναισθηματική διάσταση της ζωής του εφήβου και το συναισθηματικό κλίμα της οικογένειας. 

Ο βαθμός αυτονομίας οφείλει να συμβαδίζει με τον βαθμό υπευθυνοποίησης του εφήβου. Θα με βοηθούσε αν γνώριζα το γενικότερο προφίλ της κόρης σας. Αν είχα μια εικόνα για το πόσο ανεξάρτητη είναι σε θέματα καθημερινότητας. Είναι μια έφηβη που ανταποκρίνεται στις καθημερινές της υποχρεώσεις με επάρκεια; Είναι μια έφηβη που οργανώνει τον χρόνο της και φροντίζει τον εαυτό της χωρίς να χρειάζεται υπενθύμιση από τους ενήλικες γύρω της; 

Επίσης, θα με βοηθούσε αν γνώριζα περισσότερα πράγματα για τη μεταξύ σας σχέση και επικοινωνία. Πώς αξιολογείτε την μεταξύ σας επικοινωνία; Είναι η επικοινωνία σας θετική ή συγκρουσιακή; Πώς ανταποκρίνεται η κόρη σας στην απόπειρά σας για οριοθέτηση; 

Για παράδειγμα, πώς έχετε χειριστεί ζητήματα διεκδίκησης της κόρης σας για μεγαλύτερη αυτονομία από μικρότερες ηλικίες ως σήμερα; Θα μπορούσα έτσι να κατανοήσω περισσότερο αν το τωρινό της αίτημα προκύπτει ως απόρροια των βημάτων προς σταδιακή αυτονομία που έχουν κατακτηθεί, ή αν προκύπτει ως μια «ξαφνική» απαίτηση της κόρης σας να της συμπεριφέρεστε σαν να ήταν μεγαλύτερη. Γενικά εμπιστεύεστε το παιδί σας; Εμπιστεύεστε την κρίση της κόρης σας και τη δυνατότητά της να συμπεριφέρεται με υπεύθυνο τρόπο; Εμπιστεύεστε τη μεταξύ σας σχέση και σύνδεση; Πόσο συνεργάζεστε με το παιδί σας σε ζητήματα ορίων; Πιστεύετε ότι συνεργάζεστε με ικανοποιητικό τρόπο; Με άλλα λόγια, αισθάνεστε ότι η κόρη σας είναι γενικά ασφαλής μέσα στις παρέες της; Ότι εκφράζει τα ενδιαφέροντά της με ηλικιακά κατάλληλους τρόπους; Ότι αν κάτι συμβεί που θα την φέρει σε δύσκολη θέση, θα στραφεί σε εσάς για υποστήριξη και καθοδήγηση; Πιστεύω ότι ο τρόπος που απαντάτε τα ερωτήματα που αφορούν τη μεταξύ σας σχέση θα διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό και τη συζήτηση για το συγκεκριμένο ζήτημα που προκύπτει και το τρόπο με τον οποίο θα αποφασίσετε.  

Ακόμα όμως και αν γνώριζα περισσότερα για τον βαθμό υπευθυνοποίησης της κόρης σας, και πάλι η θέση μου θα ήταν μάλλον αποτρεπτική, παρόλο που η γνώμη μου για διακοπές σε κάμπινγκ είναι θετική. Πιστεύω ότι το παιδί σας βρίσκεται σε ηλικία που χρειάζεται οριοθέτηση και επίβλεψη ταυτόχρονα με την αυξανόμενη ενθάρρυνση για εξερεύνηση του κόσμου. Τα κάμπινγκ είναι γενικά πιστεύω ασφαλείς χώροι που προσφέρονται για διακοπές κοντά στη φύση και για άνετη κοινωνικοποίηση παιδιών και εφήβων μακριά από τους κινδύνους της πόλης και σε κλίμα ομαδικότητας και συνεργασίας. Παρόλα αυτά, δεν πιστεύω ότι είναι ηλικιακά κατάλληλη παραχώρηση από πλευράς σας το να συμφωνήσετε σε διακοπές εφήβων αυτής της ηλικίας χωρίς την παρουσία ενηλίκων.  

Πιστεύω ότι η καλύτερη διαπραγμάτευση του ζητήματος είναι αυτή ακριβώς που προτείνετε. Η πιο κατάλληλη ηλικιακά προσέγγιση θα ήταν να πηγαίνατε και εσείς οι γονείς στο ίδιο κάμπινγκ. Αφού εξασφαλίσετε λοιπόν ότι το μέρος των διακοπών σας θα είναι το ίδιο, θα διαπραγματευτείτε με την κόρη σας ως προς το είδος και το βαθμό της επίβλεψης που θεωρείτε και οι δύο πλευρές επαρκή ώστε από τη μια να είναι η κόρη σας ασφαλής και από την άλλη να είναι αρκετά ανεξάρτητη στον κόσμο της παρέας και των δικών της ενδιαφερόντων. Η γνώμη μου είναι ότι αν η κόρη σας είναι μια υπευθυνοποιημένη έφηβη που έχει θετική εικόνα και σεβασμό για τον εαυτό της, χρειάζεται μια επίβλεψη από απόσταση. Επιτρέψτε της – πάντα μέσα σε λογικά πλαίσια, δηλαδή σε πλαίσιο που να εξασφαλίζει τη σωματική και ψυχική της  υγεία  – να διαμορφώσει η ίδια το καθημερινό της πρόγραμμα και να επιλέξει τις παρέες και τις δραστηριότητές της. Συμφωνήστε σε τακτικές συναντήσεις μεταξύ σας,  προγραμματισμένες σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Δώστε της με άλλα λόγια το περιθώριο να αυτονομηθεί, αλλά ταυτόχρονα προσφέρετέ της την ασφάλεια της δικής σας διακριτικής εποπτείας που ακόμα την χρειάζεται.  

Χρησιμοποιήστε το ζήτημα ως ευκαιρία για συζήτηση θεμάτων που σχετίζονται με την υπευθυνοποίηση και την αυτονομία και για συζήτηση των οικογενειακών αξιών ως προς τα θέματα αυτά. Μην πέσετε στην παγίδα αναμέτρησης δυνάμεων. Αν βλέπετε ότι το ζήτημα μετατρέπεται σε αδιέξοδη σύγκρουση, χρησιμοποιήστε το ως ευκαιρία για αλλαγές στη μεταξύ σας επικοινωνία. Μην είστε άκαμπτοι. Αφήστε ανοιχτό το θέμα προς διαπραγμάτευση για επόμενες διακοπές. Εξηγήστε με απλότητα και σαφήνεια τους λόγους για τους οποίους δεν συμφωνείτε στο να πάει διακοπές με τη φίλη της χωρίς ενήλικες. Αφήστε την να σας εξηγήσει την δική της οπτική και ακούστε την προσεκτικά. Δείξτε της ότι λαμβάνετε υπόψη σας την επιθυμία της, αλλά ότι υπερισχύει η δική σας δέσμευση ως προς την ασφάλειά της με τον τρόπο που εσείς ως ενήλικες κρίνετε κατάλληλο.