- “Με αγχώνει πολύ η πιθανότητα να συνάψει ερωτική επαφή ο γιος μου με κορίτσι” - 15 Ιουλίου 2024
- “H κόρη μου με ανησυχεί επειδή γράφει στις φίλες της πολλά ψέματα σαν να θέλει να την λυπούνται” - 18 Ιουνίου 2024
- “Το αγόρι της κόρης μου είχε ένα τροχαίο και κατέληξε…” - 10 Απριλίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου
Όπως ισχύει για όλα τα ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα, έτσι και οι διαταραχές διατροφής δεν εμφανίζονται ξαφνικά και από το πουθενά, αλλά αντικατοπτρίζουν ένα αναπτυξιακό υπόβαθρο που σχετίζεται με ιδιοσυγκρασιακούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς παράγοντες. Ταυτόχρονα, οι διαταραχές διατροφής δεν αποτελούν βέβαια μια μεμονωμένη εκδήλωση δυσλειτουργίας, αλλά αντίθετα αφορούν συνολικότερα το ψυχοσυναισθηματικό και κοινωνικό προφίλ του ατόμου και την αλληλεπίδραση με τα κοντινά του πρόσωπα.
Μέχρι λοιπόν που να φτάσει το παιδί σας στην εφηβεία, υπάρχουν στοιχεία που πρέπει να παρατηρήσετε σε σχέση με την ανάπτυξή του και στάσεις και συμπεριφορές που πρέπει να καλλιεργήσετε ή να αποφύγετε με στόχο την πρόληψη της εμφάνισης κάποιας διατροφικής διαταραχής.
Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας σχετίζονται με την εμφάνιση αυτού του είδους των διαταραχών. Για παράδειγμα, παιδιά που έχουν τάση τελειομανίας, που θέτουν υπερβολικούς στόχους, ή που εμφανίζουν καταναγκαστικές συμπεριφορές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποια διαταραχή στην πρόσληψη της τροφής κατά την εφηβεία. Φροντίστε λοιπόν από μικρή ηλικία ώστε το παιδί σας να θέτει ρεαλιστικούς στόχους. Αυτό θα γίνει μέσω της δικής σας αποδοχής του παιδιού χωρίς όρους και με την αποφυγή της υπερβολικής έμφασης στα επιτεύγματα ως αυτοσκοπό. Με άλλα λόγια, σεβαστείτε τις επιδιώξεις του, αναγνωρίστε τις επιτυχίες του, αλλά ταυτόχρονα μάθετε στο παιδί σας, μέσω της στάσης σας, ότι η αξία του ατόμου δεν εξαρτάται από τα επιτεύγματα και ότι δεν πρέπει βέβαια σε καμία περίπτωση να επηρεάζεται από την εμφάνιση και το σωματικό βάρος.
Όσο αφορά στους οικογενειακούς παράγοντες που σχετίζονται με τις διαταραχές διατροφής, θυμηθείτε απλά ότι αποτελείτε πρότυπο για το παιδί σας. Έτσι, φροντίστε να παρέχετε μέσω της συμπεριφοράς σας και της στάσης σας, τόσο απέναντι στη διατροφή, όσο και στην εικόνα σώματος, ένας υγιές παράδειγμα προς μίμηση από το παιδί σας. Αποφεύγετε να κάνετε συνεχή αρνητικά σχόλια για τη σωματική σας εικόνα και το βάρος σας. Μην υποβάλλετε τον εαυτό σας σε δίαιτες. Μην κατακρίνετε με προσβλητικά σχόλια άτομα από το περιβάλλον σας ή δημόσια πρόσωπα που είναι υπέρβαρα. Δώστε στο παιδί σας να καταλάβει και να αποδεχθεί από μικρή ηλικία ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι σώματος και όχι ένας και μοναδικός, ιδανικός σωματότυπος που συνδέεται με το λεπτό παρουσιαστικό. Έτσι, θα το βοηθήσετε να διαμορφώσει μια υγιή εικόνα σώματος.
Δώστε από μικρή ηλικία στο παιδί σας τα εφόδια με τα οποία θα χτίσει την αυτοεκτίμησή του. Αν εσείς αποδέχεστε το παιδί σας χωρίς όρους, θα μάθει να μην συσχετίζει την προσωπική του αξία με την σωματική του εικόνα. Θα μπει επίσης με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στον κόσμο της εφηβείας όπου θα διεκδικήσει την αποδοχή των συνομηλίκων του. Αντίθετα, το παιδί που φτάνει στην εφηβεία χωρίς να έχει αποδεχθεί την εικόνα του σώματός του, εμφανίζει ταυτόχρονα χαμηλή αυτοεκτίμηση και προβλήματα κοινωνικής ένταξης που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε απόσυρση. Αυτό το προφίλ του εφήβου, όπως είναι αυτονόητο, είναι και το πιο ευάλωτο στην εμφάνιση κάποιας διατροφικής διαταραχής.
Ως προς τις οικογενειακές συνήθειες, αρκεί να ενθαρρύνετε μέσω της στάσης και των επιλογών σας ένα υγιές πρότυπο διατροφικών συνηθειών. Ενημερώστε τα παιδιά σας για τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρουν οι εξαντλητικές δίαιτες, ιδιαίτερα κατά την κρίσιμη, από βιολογική και ορμονική άποψη, περίοδο της εφηβείας. Επίσης, δώστε στο παιδί σας να καταλάβει ότι δεν είναι λειτουργικό να χρησιμοποιεί το φαγητό ως συναισθηματικό καταφύγιο. Φροντίστε λοιπόν να έχει υγιείς συναισθηματικές διεξόδους. Με άλλα λόγια, καλλιεργείστε από μικρή ηλικία στο παιδί σας τη δυνατότητα να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του.
Καλλιεργείστε τη συνήθεια να τρώτε μαζί ως οικογένεια, όποτε αυτό είναι δυνατό. Το να καθίσετε όλοι μαζί στο τραπέζι, θα σας δώσει την ευκαιρία να παρατηρήσετε τις διατροφικές συνήθειες του παιδιού σας, ή ακόμα και να εντοπίσετε “ύποπτες” αλλαγές, όχι μόνο ως προς τη διατροφή, αλλά κυρίως ως προς τη διάθεση και τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού σας. Η ώρα του οικογενειακού φαγητού μπορεί επίσης να αποτελέσει ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων, για επικοινωνία μέσω της οποίας μπορείτε επίσης να εντοπίσετε “ύποπτα” συμπτώματα, όπως καταθλιπτική διάθεση, αρνητισμό, δυσφορία για τον εαυτό και το σώμα, αίσθημα μη αποδοχής από το περιβάλλον.
Επειδή τα κορίτσια δέχονται μεγαλύτερη κοινωνική πίεση να ανταποκριθούν σε ένα κοινωνικό ιδεώδες ομορφιάς που περιλαμβάνει και το να είναι αδύνατα, πρέπει να φροντίσετε να είστε ενήμεροι για τα μηνύματα που δέχεται η κόρη σας από μικρή ηλικία από διάφορες πηγές, όπως είναι τα μέσα επικοινωνίας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επίσης, πρέπει να μάθετε στην κόρη σας από μικρή ηλικία πώς να φιλτράρει τα μηνύματα που δέχεται. Συζητείστε τα πρότυπα που προβάλλονται και προκαλέστε την κόρη σας να τα αμφισβητήσει. Καλλιεργείστε εναλλακτικά πρότυπα. Μιλήστε ξεκάθαρα και έγκαιρα για το πώς η ανορεξία προβάλλεται ως ιδανικός σωματότυπος που οδηγεί στην επιτυχία, ενώ στην πραγματικότητα αποτελεί διαταραχή με σοβαρές συνέπειες. Μάθετε στην κόρη σας να μην συσχετίζει το αίσθημα της προσωπικής της αξίας με το σχήμα και το βάρος του σώματός της.
Η ανοιχτή επικοινωνία είναι φυσικά η προϋπόθεση για να εντοπίσετε τις ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες του εφήβου. Θυμηθείτε όμως ταυτόχρονα, ότι οι διαταραχές διατροφής είναι δύσκολες στην αντιμετώπιση γιατί διακρίνονται από μυστικότητα στη συμπεριφορά. Επιπλέον, επειδή συνδέονται τόσο στενά με την εικόνα για τον εαυτό και τη δυσκολία στις σχέσεις με τους άλλους, είναι δύσκολο για το άτομο να αποδεχθεί έγκαιρα ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα. Θυμηθείτε ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική παρέμβαση, οδηγούν σε αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση και σε αποφυγή των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων που μπορεί να επιφέρουν σε επίπεδο σωματικό, συναισθηματικό και κοινωνικό.