- “Η κόρη μου που δίνει φέτος πανελλήνιες, είναι εντελώς αδιάφορη” - 11 Δεκεμβρίου 2024
- Η μαγική λέξη «υπομονή» - 19 Νοεμβρίου 2024
- “Ο γιος μου ασχολείται υπερβολικά με τη θρησκεία” - 16 Οκτωβρίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου
Τι να κάνετε αν βλέπετε ότι το παιδί σας εμφανίζει κάποια φοβία; Αρχικά θα σας προτείνω να εξετάσετε τον κόσμο των δικών σας φοβιών ώστε να διαπιστώσετε με ποιους τρόπους επηρεάζει τις φοβίες του παιδιού σας. Ταυτόχρονα θα σας προτείνω να εξετάσετε τις στάσεις και τα νοητικά σχήματα που διαμορφώνουν την άποψη κα τα συναισθήματά σας για τις φοβίες.
Με απλά λόγια, αν πιστεύετε ότι η εκδήλωση μιας φοβίας είναι χαρακτηρολογικό ελάττωμα ή ένδειξη αδυναμίας, τότε είναι πολύ πιθανό να μεταδίδετε αυτό ακριβώς το μήνυμα στον έφηβο. Αυτό το μήνυμα από πλευράς σας τον αποθαρρύνει από το να ανοιχτεί και να αποκαλύψει τη φοβία του και το μέγεθος της δυσφορίας που του προκαλεί.
Χωρίς λοιπόν ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ σας, ο έφηβος θα επιστρατεύσει τη στρατηγική των μυστικών αποφυγών που όμως λειτουργούν ως παγίδα. Μέσω των αποφυγών ο έφηβος αισθάνεται μεν ασφαλής για λίγο, ταυτόχρονα όμως υπονομεύει το αίσθημα επάρκειας για τον εαυτό του. Προκειμένου λοιπόν να υποστηρίξετε το παιδί σας, χρειάζεται να ενημερωθείτε από τον κατάλληλο θεραπευτή για τις φοβίες και τους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργούν, όπως και για τους τρόπους διαχείρισής τους.
Συχνά, οι γονείς χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνονται συμβάλλουν στη διατήρηση της φοβίας που ταλαιπωρεί το παιδί ή τον έφηβο με το να τον υποστηρίζουν στις αποφυγές των αγχογόνων ερεθισμάτων και καταστάσεων. Αυτή η αντιμετώπιση έχει αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα αφού η αποφυγή συντηρεί τον φαύλο κύκλο που κρατά τον έφηβο παγιδευμένο στην φοβία του.
Άλλοτε πάλι οι γονείς προσπαθούν να βοηθήσουν τον έφηβο με το να υποβαθμίζουν τη σημασία της φοβίας, ή και σε ορισμένες περιπτώσεις με την απόπειρα γελοιοποίησής της. Είναι αυτονόητο ότι και αυτές οι στρατηγικές έχουν τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα γιατί κάνουν τον έφηβο να αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του αφού κάτι τόσο μηδαμινό ή γελοίο στα μάτια των άλλων, τον κάνει να υποφέρει.
Δώστε λοιπόν το περιθώριο στον έφηβο να σας εμπιστευθεί και να σας μιλήσει για τη φοβία ή τις φοβίες του. Ακούστε τον προσεκτικά χωρίς να τον κρίνετε και να τον κατακρίνετε και χωρίς να υποβαθμίζετε τη σημασία της δυσφορίας του.
Προσέξτε επίσης να μην υπερβείτε τον ρόλο σας. Ο δικός σας ρόλος είναι να υποστηρίξετε τον έφηβο στην αναζήτηση του κατάλληλου θεραπευτή, όχι να γίνετε εσείς ο θεραπευτής του. Επισκεφθείτε μαζί τον θεραπευτή γνωσιακής – συμπεριφορικής κατεύθυνσης (CBT), προκειμένου να λάβετε την απαραίτητη ενημέρωση για τις φοβίες και τους μηχανισμούς που τις συντηρούν. Ο θεραπευτής θα βοηθήσει την οικογένεια να αναγνωρίσει πρότυπα επικοινωνίας και συμπεριφορών που συμβάλλουν στην διατήρηση της φοβίας και θα υποστηρίξει την οικογένεια προς την κατεύθυνση της αλλαγής τους. Ο θεραπευτής γνωσιακής – συμπεριφορικής κατεύθυνσης θα βοηθήσει τον έφηβο να μάθει να αναγνωρίζει παράγοντες που πυροδοτούν τις φοβίες του, θα τον οδηγήσει στο να διαχειριστεί παλαιότερες τραυματικές εμπειρίες που μπορεί να συμβάλλουν στην διατήρηση της φοβίας, θα τον βοηθήσει στο να μάθει να εντοπίζει τον φαύλο κύκλο που δημιουργείται μεταξύ αποφυγής και διατήρησης της φοβίας και επίσης στο να μάθει να διακόπτει αυτόν το φαύλο κύκλο και να επιτρέπει στον εαυτό του εμπειρίες και καταστάσεις που διαφορετικά θα του ήταν απαγορευμένες μέσω της παγίδευσης στον μηχανισμό της φοβίας. Θα τον οδηγήσει στην αναγνώριση των παράλογων και ακραίων γνωσιακών του σχημάτων και στην αλλαγή του τρόπου σκέψης του. Θα τον βοηθήσει στο να αναγνωρίζει και να εντοπίζει τις διαστάσεις της προσωπικότητάς του που τον κάνουν πιο ευάλωτο στην εκδήλωση άγχους. Θα τον οδηγήσει ακόμα στην σταδιακή του έκθεση στην φοβική κατάσταση μέσα από τον προσεκτικό σχεδιασμό των βημάτων ταυτόχρονα με την αξιολόγηση του επιπέδου του άγχους του. Η ψυχοθεραπεία θα έχει κατά τη γνώμη μου ένα διπλό όφελος για τον έφηβο. Από τη μια θα του επιτρέψει να διαχειριστεί τις φοβίες του ώστε να ανοιχτεί σε μια ζωή εμπλουτισμένη σε εμπειρίες και όχι περιορισμένη και αποφευκτική. Από την άλλη θα οδηγήσει τον έφηβο στην ενήλικη ζωή έχοντάς του δώσει την δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τον ρόλο που έχει η δική του οπτική στην έκβαση των εμπειριών του. Μέσα από την ψυχοθεραπευτική διεργασία θα μάθει έναν τρόπο ευέλικτης σκέψης για τα πράγματα ο οποίος θα τον συνοδεύσει και στην ενήλικη ζωή δίνοντάς του τη δυνατότητα να διαχειρίζεται δυσκολίες και προκλήσεις στη ζωή.