Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Γεγονότα που αλλάζουν τη ζωή μας. Πώς τα διαχειριζόμαστε; - 4 Δεκεμβρίου 2024
- Εφηβεία και προσωπική υγιεινή - 21 Νοεμβρίου 2024
- Γιατί τόση βία; - 7 Νοεμβρίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιος που μένει ανεπηρέαστος και αδιάφορος μπροστά στην έξαρση βίας που παρατηρείται γύρω μας. Ενδοοικογενειακή βία, βία στα σχολεία, βία και επιθετική συμπεριφορά στον δρόμο, βία στον αθλητισμό και στα γήπεδα, βία ανάμεσα σε εφήβους, σεξουαλική βία, βία online, ακόμα και βία προς τον ίδιο μας τον εαυτό! Δυστυχώς, τέτοια περιστατικά αντί να μειώνονται, όπως θα περίμενε κανείς όσο οι κοινωνίες μας εξελίσσονται και οι άνθρωποι μορφώνονται και -θεωρητικά- βελτιώνονται, γίνονται όλο και περισσότερα αφήνοντάς μας να παρακολουθούμε αμήχανα και να αναρωτιόμαστε “γιατί;”.
Ας δούμε ενδεικτικά κάποια στατιστικά που αφορούν στους εφήβους, αφού αυτοί αποτελούν το κύριο ενδιαφέρον μας σε αυτήν την ιστοσελίδα:
- 176.000 ανθρωποκτονίες παιδιών και νέων από 15-29 ετών ετησίως, σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό αποτελεί το 37% του συνόλου των ανθρωποκτονιών και πρόκειται για την τρίτη κυριότερη αιτία θανάτου για αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
- 1 στους 8 εφήβους έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής βίας κάποια στιγμή στη ζωή του.
- 42% των αγοριών και 37% των κοριτσιών έχουν υπάρξει, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους, θύματα ενδοσχολικής βίας.
- Ακόμα και όταν η βία δεν οδηγεί σε σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο, οι συνέπειές της στην ψυχολογική και κοινωνική υγεία του νεαρού ατόμου είναι σοβαρότατες και διαρκούν εφ’ όρου ζωής.
Οι αριθμοί είναι ιδιαίτερα ανησυχητικοί και δυσοίωνοι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μάς ενημερώνει για τους παράγοντες -προσωπικούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς- που αυξάνουν τις πιθανότητες ένας έφηβος ή νεαρός ενήλικας να γίνει βίαιος. Ας τους δούμε:
Ατομικοί παράγοντες
- Χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών
- Χαμηλή νοημοσύνη και χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις
- Απουσία ενδιαφέροντος και δέσμευσης για το ακαδημαϊκό περιβάλλον
- Παραβατικότητα
- Ανεργία
- Προηγούμενη έκθεση σε βία εντός του οικογενειακού ή του φιλικού περιβάλλοντος
Οικογενειακοί παράγοντες
- Οικογενειακό περιβάλλον με χαμηλά επίπεδα επίβλεψης και έλλειψη ορίων
- Υπερβολικά σκληρές, υπερβολικά χαλαρές ή ασταθείς πρακτικές πειθαρχίας στο σπίτι
- Απουσία σύνδεσης και επικοινωνίας ανάμεσα σε παιδιά και γονείς
- Χαμηλά επίπεδα εμπλοκής των γονέων στις δραστηριότητες του παιδιού
- Χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών από τους γονείς
- Χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο
- Ανεργία των γονέων
- Οικογενειακές σχέσεις με άτομα που παρουσιάζουν παραβατική συμπεριφορά
Κοινωνικοί παράγοντες
- Χαλαρές νομοθεσίες και σχετικά εύκολη πρόσβαση σε όπλα
- Ύπαρξη και εύκολη εξάπλωση συμμοριών
- Ύπαρξη και σχετικά χαλαρή διακίνηση ναρκωτικών
- Έντονες κοινωνικό-οικονομικές διαφορές
- Φτώχεια
- Μέτρια ή κακή ποιότητα πολιτειακών πρακτικών για την αντιμετώπιση του φαινομένου (ξεκάθαρες νομοθεσίες και η δίκαιη επιβολή τους, πολιτικές ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για σχετικά θέματα, ενδιαφέρον για τους πολίτες και την ποιότητα της ζωής τους κ.λπ.)
Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στην κατανόηση του φαινομένου της αύξησης βίας. Αυτό, όμως, που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι η διαχείριση του προβλήματος και η υλοποίηση παρεμβάσεων, οι οποίες θα μειώσουν τα περιστατικά και θα εξομαλύνουν την κατάσταση, οδηγώντας μας σε ένα καλύτερο, λιγότερο βίαιο αύριο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, έχοντας στη διάθεσή του όλα τα δεδομένα και τις σχετικές έρευνες, προτείνει:
- Προγράμματα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, σχεδιασμένα για να βοηθήσουν τα παιδιά και τους εφήβους να διαχειρίζονται τον θυμό τους και να επιλύουν συγκρούσεις και προβλήματα
- Υλοποίηση ολοκληρωμένων σχολικών παρεμβάσεων για την πρόληψη της βίας μέσα στα σχολεία
- Υλοποίηση προγραμμάτων που υποστηρίζουν τους γονείς και διδάσκουν θετικές γονικές δεξιότητες
- Υλοποίηση προσχολικών προγραμμάτων για την εκπαίδευση των μικρών παιδιών σε κοινωνικές δεξιότητες και την ενίσχυση χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τη υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη
- Συμβουλευτικές ή θεραπευτικές παρεμβάσεις για νέους με υψηλό κίνδυνο εμπλοκής σε περιστατικά βίας
- Μείωση της πρόσβασης των νέων στο αλκοόλ
- Παρεμβάσεις για τη μείωση της πιθανότητας χρήσης ναρκωτικών
- Αυστηρές διαδικασίες αδειοδότησης για την κατοχή πυροβόλων όπλων
- Κοινοτική αστυνόμευση και αστυνόμευση με αυξημένα κρούσματα βίας
- Παρεμβάσεις για τη μείωση της φτώχειας και την αναβάθμιση των αστικών περιοχών
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της νεανικής βίας απαιτεί μια συνολική προσέγγιση που στοχεύει στη διαχείριση των ατομικών, οικογενειακών και κοινωνικών παραγόντων που σχετίζονται με αυτή. Μόνο τότε θα δούμε πραγματικά αποτελέσματα, μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι τα παιδιά μας θα μεγαλώσουν σε έναν καλύτερο και λιγότερο βίαιο κόσμο. Ίσως δεν είναι εξ’ ολοκλήρου στο χέρι μας αλλά ας γνωρίζουμε όλοι ότι οι λύσεις δεν είναι απλές και ο δρόμος της επιστροφής, από το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε, μακρύς και δύσκολος!