Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Χριστίνα Πολυδώρου
Η κατάθλιψη κατά την εφηβεία δεν είναι απλά κακή διάθεση και περιστασιακή μελαγχολία- είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που έχει αντίκτυπο σε κάθε πτυχή της ζωής του εφήβου. Η κατάθλιψη κατά την εφηβεία είναι πολλές φορές υπεύθυνη για υπερκατανάλωση αλκοόλ, χρήση ουσιών, βία, απέχθεια του εαυτού, ακρωτηριασμό εαυτού, ακόμα και αυτοκτονία. Αλλά ως γονείς που νοιάζεστε για τα παιδιά σας, υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσετε. Το να συζητάτε για το πρόβλημα και να υποστηρίζετε τον έφηβο είναι για αρχή ένας πολύ καλός τρόπος να επαναφέρετε τον έφηβο στην πραγματικότητα.
Κατανοώντας την εφηβική κατάθλιψη.
Περιστασιακά ξεσπάσματα και κακή διάθεση είναι αναμενόμενα κατά την περίοδο της εφηβείας, αλλά η κατάθλιψη είναι κάτι διαφορετικό. Επεμβαίνοντας στην προσωπικότητα του εφήβου, η κατάθλιψη προκαλεί δυσβάσταχτη θλίψη, απόγνωση και θυμό στον έφηβο.
Η κατάθλιψη κατά την εφηβεία εμφανίζεται πολύ πιο συχνά από ότι νομίζουμε. Αν και είναι κατά μεγάλο ποσοστό θεραπεύσιμη, οι έρευνες έχουν δείξει ότι ένας στους πέντε καταθλιπτικούς εφήβους λαμβάνουν αγωγή. Αντίθετα με τους ενήλικες, που έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν μόνοι τους βοήθεια, οι έφηβοι εξαρτώνται από τους γονείς, τους καθηγητές ή άλλους κοντινούς τους ανθρώπους που πρέπει α αντιληφθούν τι συμβαίνει και να τους φέρνουν σε επαφή με τους ειδικούς που χρειάζεται. Επομένως, αν έχετε κάποιον έφηβο στη ζωή σας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πώς εκδηλώνεται η εφηβική κατάθλιψη και τι να κάνετε αν αναγνωρίσετε κάποια από τα προειδοποιητικά σημάδια αυτής.
Σημάδια και συμπτώματα της εφηβικής κατάθλιψης.
Οι έφηβοι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σωρό πιέσεις από τις αλλαγές που επιφέρει η ήβη, αλλά και εσωτερικές αναζητήσεις που έχουν να κάνουν με το ποιοι είναι και τι τους ταιριάζει. Η μετάβαση από την παιδικότητα στην ενήλικη ζωή επιφέρει και διαμάχες με τους γονείς, αφού οι έφηβοι διεκδικούν την ανεξαρτησία τους. Όλη αυτή η κατάσταση κάνει πολύ δύσκολη τη διάκριση μεταξύ των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και της φυσιολογικής αντιδραστικής συμπεριφοράς ενός εφήβου. Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο περίπλοκα, οι έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη δεν είναι απαραίτητο να είναι συνέχεια μελαγχολικοί ή αποτραβηγμένοι από τους άλλους. Για μερικούς εφήβους, τα συμπτώματα της επιθετικότητας, του θυμού και της οργής είναι πιο έκδηλα.
Μερικά από τα συμπτώματα της εφηβικής κατάθλιψης είναι τα ακόλουθα:
- Θλίψη και απελπισία,
- Ευερεθιστότητα , θυμός ή εχθρότητα
- Δακρύρροια ή συχνό κλάμα
- Απόσυρση από φίλους και την οικογένεια
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
- Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και τον ύπνο
- Ανησυχία και διέγερση
- Αισθήματα αναξιότητας και ενοχής
- Η έλλειψη ενθουσιασμού και κινήτρου
- Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
Αν δεν είστε βέβαιοι αν ο έφηβος που υπάρχει στη ζωή σας πάσχει από κατάθλιψη ή απλά διανύει την περίοδο της εφηβείας, αναλογιστείτε αν έχει κάποια από αυτά τα συμπτώματα και για πόσο διάστημα, πόσο έντονα είναι και πόσο διαφορετικά συμπεριφέρεται από ότι παλαιότερα. Αν και κάποιοι προβληματισμοί είναι αναμενόμενοι καθώς οι έφηβοι αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ενηλικίωσης, δραματικές αλλαγές στην προσωπικότητα, τη διάθεση ή τη συμπεριφορά που διαρκούν στο χρόνο είναι ενδεικτικά σημάδια ότι κάτι πιο σημαντικό συμβαίνει στον έφηβο και καλό θα ήταν να λάβει βοήθεια.
Η διαφορά μεταξύ εφηβικής κατάθλιψης και κατάθλιψης ενηλίκων.
Η εφηβική κατάθλιψη έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και φαίνεται διαφορετικά από ότι η κατάθλιψη στους ενήλικες. Τα ακόλουθα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πιο συχνά στους εφήβους από ότι στους ενήλικες:
- Ευερεθιστότητα , θυμός ή εχθρότητα – Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η ευερεθιστικότητα είναι επικρατέστερη της θλίψης και της μελαγχολίας στους εφήβους. Ένας έφηβος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να είναι στριφνός, εχθρικός, να ενοχλείται εύκολα ή να είναι επιρρεπής σε ξεσπάσματα θυμού.
- Ανεξήγητα άλγη και πόνοι– Οι έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη συχνά παραπονιούνται για αδιαθεσίες και φυσικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος ή πόνος στην κοιλιά. Αν υποβληθεί σε εξετάσεις και δεν υπάρχει κάποιο οργανικό αίτιο, αυτοί οι πόνοι είναι πιθανό να υποδηλώνουν κατάθλιψη.
- Υπερευαισθησία στην κριτική- Οι καταθλιπτικοί έφηβοι κατακλύζονται από συναισθήματα ματαιότητας, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους στην κριτική, την απόρριψη και την αποτυχία.
- Απόσυρση από κάποιος ανθρώπους, αλλά όχι όλους– Ενώ οι ενήλικες που πάσχουν από κατάθλιψη τείνουν να απομονώνονται από όλους, ο έφηβοι συνήθως κρατούν κάποιες φιλίες τους, αλλά κοινωνικοποιούνται λιγότερο από ότι πριν, απομακρύνονται από τους γονείς τους ή κάνουν παρέα με διαφορετικούς ανθρώπους από ότι παλαιότερα.
Επιπτώσεις της εφηβικής κατάθλιψης.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της εφηβικής κατάθλιψης είναι πολύ περισσότερο από τη μελαγχολική διάθεση που έχει στο μυαλό του όποιος ακούει για κατάθλιψη. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες από τις επιπτώσεις της κατάθλιψης στους εφήβους που ταυτόχρονα αποτελούν και λανθασμένους τρόπους με τους οποίους οι έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη προσπαθούν να μειώσουν τη μεγάλη τους δυσφορία.
- Προβλήματα στο σχολείο. Οι έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν χαμηλά επίπεδα ενέργειας και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν εύκολα. Στο σχολείο, αυτό μπορεί να τους οδηγήσει σε μειωμένη προσοχή και συμμετοχή στο μάθημα, χαμηλότερους βαθμούς και ματαίωση στους καλούς μαθητές που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν όπως παλαιότερα.
- Φυγή. Πολλοί έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη το σκάνε από το σπίτι ή μιλούν στους δικούς τους για φυγή. Τέτοιες απόπειρες είναι πολλές φορές μια κραυγή βοήθειας από την πλευρά τους.
- Υπερκατανάλωση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών. Οι έφηβοι μπορεί να καταφεύγουν στα ναρκωτικά ή το ποτό για να καταπολεμήσουν την κατάθλιψή τους. Δυστυχώς, η επιλογή τους αυτή κάνει τα πράγματα ακόμα δυσκολότερα.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η κατάθλιψη ενεργοποιεί και εντείνει συναισθήματα όπως ντροπή, αποτυχία, ματαιότητα, γεγονός που φθείρει την αυτοεικόνα του εφήβου.
- Εθισμός στο Διαδίκτυο. Οι έφηβοι ενδέχεται να χρησιμοποιούν το Internet ως διέξοδο από την πραγματικότητα και τα προβλήματά τους. Ωστόσο, η παρατεταμένη χρήση του Διαδικτύου εντείνει την απομόνωσή τους με αποτέλεσμα να γιγαντώνει τα καταθλιπτικά τους συναισθήματα.
- Ριψοκίνδυνη συμπεριφορά. Καταθλιπτικοί έφηβοι προβαίνουν συχνά σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως γρήγορη οδήγηση, ανεξέλεγκτη κατανάλωση αλκοόλ, σεξ χωρίς προφυλάξεις.
- Βία. Μερικοί καταθλιπτικοί έφηβοι –συνήθως αγόρια που είναι θύματα σχολικού εκφοβισμού- γίνονται επιθετικοί. Μίσος για τον εαυτό ή η ελπίδα θανάτου μπορεί να ωθήσει μερικούς έφηβους σε βίαιη συμπεριφορά και δολοφονική οργή.
Επιπλέον, η εφηβική κατάθλιψη έχει συσχετιστεί και με άλλες διαταραχές, όπως διατροφικές διαταραχές ή αυτοτραυματισμό.