Εξειδίκευση στον Διαισθητικό Τρόπο Διατροφής
- 2 συχνοί προβληματισμοί σχετικά με τα γλυκά στην εφηβεία - 12 Οκτωβρίου 2021
- Γλυκά στην εφηβεία: Πώς να το διαχειριστώ; - 25 Αυγούστου 2021
- Νομίζω πως το παιδί μου δεν τρώει «αρκετά». Ποιους παράγοντες είναι καλό να αξιολογήσω; - 21 Δεκεμβρίου 2020
Γράφει στο efiveia.gr η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Κωνσταντίνα Κατσανά
Ακόμη θυμάμαι μία στιγμή των πρώτων φοιτητικών μου χρόνων, κάπου ανάμεσα σε φιλικές συζητήσεις, όταν η κουβέντα μας πήγε προς το πάντοτε ελκυστικό θέμα της διατροφής. Αν και δεν έχω συγκρατήσει το κεντρικό σημείο, στο οποίο επικεντρωθήκαμε, δε θα ξεχάσω τη φράση μιας φίλης μας –η οποία σπούδαζε κάτι τελείως διαφορετικό από τις επιστήμες υγείας-, μέσα από την οποία φαινόταν ξεκάθαρα η ακλόνητη της πεποίθησή της ότι, το σπιτικό φαγητό και πιο συγκεκριμένα, ένα σπιτικό κέικ σοκολάτας είναι πολύ υγιεινό και μπορούμε να το τρώμε ελεύθερα και δίχως δεύτερη σκέψη. Εκείνη την ώρα το βλέμμα μου συναντήθηκε αυτόματα με εκείνο μιας συμφοιτήτριας μου, ως μία αυθόρμητη εκδήλωση ανάγκης για κατανόηση.
Αυτό αποτέλεσε ένα από τα πρώτα ερεθίσματα, τα οποία μου έδειχναν πόσο σημαντικό είναι να διερευνούμε και να εντοπίζουμε πιθανές αντιλήψεις που έχουν εδραιωθεί και μεταφέρονται από στόμα σε στόμα, περνώντας απαρατήρητες για την εγκυρότητα του περιεχομένου τους και επομένως εύκολα ξεγλιστρούν από μία προσέγγιση με πιο κριτική ματιά. Αναμφισβήτητα, σχεδόν όλες οι απόλυτες διαπιστώσεις που ακούμε συχνά σαν «δεδομένες αλήθειες» εμπεριέχουν και ένα κομμάτι αλήθειας. Αλλά είναι εξίσου σημαντικό να φωτιστεί και το μη εύκολα ορατό κομμάτι που, όμως, υπάρχει και αξίζει να του δώσουμε σημασία, ώστε να μην επισκιάσει την προσπάθειά μας.
Μία τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση θα μπορούσε να είναι και το σπιτικό φαγητό. Το δίχως άλλο η …επιστροφή στην κουζίνα είναι και θα εξακολουθήσει να είναι μία από τις σημαντικότερες παροτρύνσεις των επιστημόνων υγείας για την εδραίωση ωφέλιμων διατροφικών συνηθειών και την καλύτερη υγεία των εφήβων. Ας δούμε, όμως, τρία από τα συχνότερα σημεία-προσοχής που αξίζει να λάβετε υπόψη, ώστε να απομακρύνετε κάποια πιθανά «σκοτεινά σημεία» από αυτήν την πολλά υποσχόμενη διατροφική συμπεριφορά (δηλαδή, του σπιτικού φαγητού!).
-
ΤΟ ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΑΠΟ ΚΑΤΙ ΚΑΛΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΑΙ …ΠΙΟ ΚΑΛΟ!
Όλοι γνωρίζουμε πλέον την υπεροχή της Μεσογειακής Διατροφής ως προς την υψηλή θρεπτική της αξία και τη συμβολή της στην προώθησης της υγείας. Το ελαιόλαδο βρίσκεται στην βάση της Μεσογειακής Πυραμίδας και η κατανάλωσή του συστήνεται σε παγκόσμιο επίπεδο χάρη στον μοναδικό διατροφικό του πλούτο. Είναι καλό, όμως, να θυμόμαστε ότι, παρά τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του, δεν παύει να ανήκει στην κατηγορία των λιπαρών και ελαίων. Συνεπώς, το ελαιόλαδο είναι ένα ενεργειακά πυκνό τρόφιμο, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι, σε μικρή ποσότητα περιέχει υψηλή ενέργεια, δηλαδή, θερμίδες.
Πολλές φορές παρατηρείται η τάση της προσθήκης ελαιόλαδου στο φαγητό και τη σαλάτα σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από όσο πραγματικά θα αντιστοιχούσε σε έναν έφηβο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η συνολική θερμιδική αξία ενός κατά τα άλλα υγιεινού γεύματος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε μία αύξηση βάρους, παρά την επικράτηση των θρεπτικών γευμάτων στο σπίτι.
Προσπαθήστε να υπολογίσετε την ποσότητα που χρησιμοποιείτε στις μαγειρικές παρασκευές σας και τη σαλάτα. Επίσης, μπορεί να σας φανεί πολύ χρήσιμο το να ξεκινήσετε να μετράτε την ποσότητα που αντιστοιχεί στον κάθε έναν από εσάς με τη βοήθεια ενός κουταλιού, επειδή ο υπολογισμός της κατάλληλης ποσότητας με το μάτι είναι πολύ δύσκολος και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα λάθους.
Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί ότι, το τηγάνισμα των φαγητών αποτελεί μία μαγειρική παρασκευή που συνήθως απαιτεί πολύ μεγάλες ποσότητες λαδιού, το οποίο συνηγορεί υπέρ της προτίμησης άλλων τρόπων μαγειρικής, όπως το ψήσιμο και το βράσιμο των φαγητών.
-
ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΚΑΤ’ ΕΠΙΛΟΓΗ.
Πολλές φορές στην προσπάθειά μας να ικανοποιήσουμε ένα άτομο που αγαπάμε, θέλουμε να του προσφέρουμε ένα πλουσιοπάροχο γεύμα με αφθονία συνοδευτικών τροφίμων, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του εκάστοτε κύριου γεύματος. Όμως, με αυτόν τον τρόπο, ένας έφηβος είναι πολύ πιο πιθανό να καταναλώνει πολλά τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια ομάδα τροφίμων και έτσι, να αυξάνεται η πρόσληψη υδατανθράκων και λιπαρών πολύ περισσότερο από όσο πραγματικά χρειάζεται για να αναπτυχθεί σωστά.
Μια απλή πρακτική που μπορείτε να υιοθετήσετε είναι το να προσπαθείτε να έχετε 1 εκπρόσωπο από κάθε ομάδα τροφίμου σε κάθε γεύμα (εξαίρεση αποτελεί η ομάδα των λαχανικών, τα οποία θέλουμε να υπάρχουν σε αφθονία και ποικιλία). Έτσι, για παράδειγμα, εάν έχετε ως κύριο γεύμα μπιφτέκια με πατάτες στο φούρνο, αυτό σημαίνει ότι έχετε ήδη καλύψει τις ανάγκες σε πρωτεΐνη και υδατάνθρακες. Οπότε, μπορείτε είτε να παραλείψετε τελείως το ψωμί και το τυρί ή διαφορετικά να μειώσετε λίγο την ποσότητα του γεύματος και να προσθέσετε μια μικρότερη μερίδα από ψωμί ή τυρί από αυτή που συνηθίζετε. Κάνοντας αυτή τη μικρή αναπροσαρμογή της ποσότητας του γεύματος, αλλά και του συνοδευτικού τροφίμου, μπορείτε να επιτύχετε και πάλι την ισορροπία χωρίς να απομακρύνεστε πολύ από τη συνήθεια που είχατε μέχρι τώρα.
Επίσης, μία ιδέα που είναι πάντοτε βοηθητική και μπορεί να εφαρμοστεί με αμέτρητους διαφορετικές τρόπους είναι η πιο ενεργή συμμετοχή των λαχανικών ως συστατικό των κύριων γευμάτων σας, τα οποία μπορούν να αρχίσουν να παίρνουν σιγά-σιγά τη θέση ορισμένων άλλων τροφίμων (πχ κοτόπουλο με ψητές πιπεριές, πουρές καρότο-κολοκύθι και άφθονη σαλάτα εποχής).
-
ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ, ΜΙΚΡΟ ΣΤΟΜΑΧΙ.
Ένα τελευταίο, αλλά ίσως και από τα πιο κρίσιμα σημεία προσοχής έχει να κάνει με την ποσότητα και όχι με την ποιότητα των σπιτικών γευμάτων που προορίζονται για τους εφήβους. Ένα πολύ συχνό φαινόμενο που παρατηρείται, είναι όταν οι γονείς ακριβώς επειδή, θέλουν να εξασφαλίσουν και να ενισχύσουν τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών τους, οδηγούνται στην «παγίδα» της μεγάλης μερίδας.
Είναι πολύ σημαντικό, όμως, να καταλάβουμε κάτι που συχνά παραβλέπουμε. Οι άνθρωποι γεννιόμαστε με ένα εξαιρετικά χρήσιμο σύστημα, το οποίο μας βοηθάει να αντιλαμβανόμαστε πότε πεινάμε, αλλά και πότε χορταίνουμε, με στόχο να επιτυγχάνεται η ισορροπία μέσα μας. Καθώς μεγαλώνουμε, όμως, το σύστημα αυτό αρχίζει να απορρυθμίζεται και έτσι, φτάνουμε σε ένα σημείο στο οποίο, δεν μπορούμε να ακούμε πλέον τι μας λέει το ίδιο μας το σώμα. Αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε την πείνα μας, αλλά και να αισθανθούμε τα μηνύματα κορεσμού που μας λένε «Σταμάτα τη λήψη τροφής. Δε χρειάζομαι άλλο φαγητό αυτή τη στιγμή!».
Φαίνεται πως ο κυριότερος λόγος που αποδιοργανώνει αυτό το κατά τα άλλα τόσο αρμονικά φτιαγμένο σύστημα που υπάρχει μέσα μας, είναι η επιμονή των γονιών να προσδιορίσουν εκείνοι τη σωστή ποσότητα που χρειάζεται το παιδί, αγνοώντας το πώς αισθάνεται το ίδιο (εάν πεινάει, εάν δε θέλει άλλο, εάν έχει ήδη χορτάσει).
Θα ήταν πολύ καλή ιδέα να ξεκινήσετε να ζητάτε τη γνώμη του έφηβου παιδιού σας για την ποσότητα του φαγητού που θέλει να καταναλώσει και να φροντίσετε για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα ευνοήσουν την κατανάλωση του γεύματος σε ήρεμες συνθήκες που δεν αποσπούν την προσοχή. Επίσης, μπορείτε να χρησιμοποιείτε λίγο μικρότερα πιάτα από αυτά που συνηθίζετε (το οποίο θα σας βοηθήσει να αλλάξετε τον τρόπο που βλέπετε τη μερίδα σας), να αποφεύγετε να παραγεμίζετε το πιάτο, αλλά και να συγκεντρώνετε την προσοχή σας περισσότερο στην καλή μάσηση της τροφής, με πιο αργό ρυθμό, επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη απόλαυση μιας μικρότερης ποσότητας τροφής.
Συνοψίζοντας, το σπιτικό φαγητό δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο, και οι λόγοι ξεφεύγουν από τους στενά επιστημονικούς που εστιάζουν μόνο στη θρεπτική αξία των τροφίμων. Για αρχή, προσπαθήστε να σκεφτείτε εάν μπορείτε να δείτε τον εαυτό σας μέσα σε κάποιο από αυτά τα 3 παραδείγματα-σημεία προσοχής. Εάν η απάντηση είναι θετική, τότε μπορείτε να βάλετε ως στόχο να επαναπροσδιορίσετε σιγά-σιγά τη σχέση σας με: (Α) την ποσότητα του ελαιόλαδου στο φαγητό και τη σαλάτα, (Β) τα εκάστοτε συνοδευτικά των κύριων γευμάτων, αλλά και (Γ) τον προσδιορισμό της σωστής μερίδας για το έφηβο παιδί σας.
Σας εύχομαι καλή επιτυχία στην προσπάθειά σας για ακόμη πιο απολαυστικό σπιτικό φαγητό!