Πώς εξηγούνται νευροβιολογικά τα έντονα συναισθηματικά ξεσπάσματα των εφήβων;

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Ιωάννα Φερεντίνου

Ένα συχνό ερώτημα που ταλανίζει τους γονείς των εφήβων, αφορά στους λόγους για τους οποίους το έφηβο παιδί τους είναι τόσο αντιδραστικό.

Στην εφηβεία, είναι πολύ συνηθισμένο το γεγονός, να μην μπορεί το παιδί να ελέγξει το συναίσθημά του και τις αντιδράσεις του, καθώς και να έχει έντονα συναισθηματικά ξεσπάσματα, ιδίως όσον αφορά στα αρνητικά του συναισθήματα.

Υφίσταται κάποια εξήγηση γι’ αυτό;

Υπάρχει νευροβιολογική βάση γι’ αυτό. Πιο συγκεκριμένα, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το μπροστινό μέρος του ανθρώπινου εγκεφάλου, ο προμετωπιαίος φλοιός. Ο προμετωπιαίος φλοιός, είναι υπεύθυνος για την αναστολή του συναισθήματος και την επιβολή της λογικής. Στην ουσία, λοιπόν, η δουλειά του είναι να μπλοκάρει το συναίσθημα και να επιβάλει την λογική αντιμετώπιση και επίλυση των καταστάσεων.

Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου μέρους του εγκεφάλου, ολοκληρώνεται περίπου στα 25 χρόνια ζωής του ανθρώπου. Έτσι, ο έφηβος από 13 έως 20 χρόνων, δεν έχει πλήρως ωριμασμένο το εν λόγω σημείο του εγκεφάλου, που συμμετέχει την λογική λήψη των αποφάσεων.

Από την άλλη, το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνο για την αναπαραγωγή και τη δημιουργία των συναισθημάτων μας, είναι ήδη ανεπτυγμένο από την παιδική μας ηλικία.  

Το αποτέλεσμα; Ο έφηβος έχει έτοιμο το συναίσθημα, το οποίο συνεχώς κλιμακώνεται και πυροδοτείται με ερεθίσματα και αφορμές στην καθημερινότητά του, αλλά δεν κατέχει τον έλεγχό του, για τον οποίο όπως προαναφέρθηκε, είναι υπεύθυνος ο προμετωπιαίος φλοιός.

Τι μπορούμε εμείς να κάνουμε γι’ αυτό;

Αρχικά, χρειάζεται να κατανοήσουμε τον έφηβο. Να του αναγνωρίσουμε το συναίσθημα και να του το καθρεφτίσουμε ώστε να το κατανοήσει και εκείνος. Η αναγνώριση του συναισθήματος, είναι το πρώτο βήμα προς τη διαχείρισή του.

Εμείς ως ενήλικες, είμαστε αυτοί που πρέπει να δείξουμε στον έφηβο τρόπους αναστολής του συναισθήματος και χρήσης της λογικής. Σκοπός, δεν είναι να εξαφανίζουμε το συναίσθημα, αλλά να βοηθήσουμε τον έφηβο στην ενίσχυση του αυτοελέγχου του, ώστε να σταματάει πριν την έκρηξη του συναισθήματος.

Σε κάθε περίπτωση, προσπαθούμε να μην ενισχύουμε τη συναισθηματική ένταση,  χάνοντας κι εμείς την ψυχραιμία μας. Είναι πολύ σημαντικό, ο έφηβος, να αισθάνεται πως ο ενήλικας στον οποίο βρίσκεται δίπλα και βασικός του φροντιστής,  είναι εκεί για να τον ακούσει και να του προσφέρει χώρο όπου θα μπορέσει να ξεσπάσει το συναίσθημα του με ασφάλεια.

Ας μην ξεχνάμε πως ο γονέας αποτελεί το πρότυπο το οποίο θα μιμηθεί μετέπειτα ο έφηβος.

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι να θυμόμαστε πως δεν είναι στόχος μας να ενθαρρύνουμε τον έφηβο να μην εξωτερικεύει τα αρνητικά του συναισθήματα, αλλά να υιοθετεί υγιείς τρόπους έκφρασης και επικοινωνίας αυτών!