Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος, Ψυχοδραματίστρια Ηλιάννα Πεσσάρη
Ο πατέρας για τον γιο παίζει έναν σημαντικό ρόλο μέσα στην οικογενειακή ζωή. Πάνω στον τρόπο που λειτουργεί ο πατέρας στη ζωή του αλλά και ως γονιός και σύντροφος θα πατήσει ασυνείδητα ο γιος για να διαμορφώσει τον χαρακτήρα, την ατομικότητα και την ταυτότητά του. Ο πατέρας αποτελεί ένα πρότυπο για το πώς ο γιος θα μεγαλώσει και θα αναλάβει τους ρόλους του άντρα, συντρόφου, επαγγελματία, φίλου και γονιού.
Το παιδί από μικρό αναζητά το βλέμμα των γονιών για να πάρει την αποδοχή, την επιβεβαίωση και μέσα από ένα βλέμμα αγάπης και ενθάρρυνσης, να μάθει τον εαυτό του και να χτίσει τους θεμέλιους λίθους του ψυχικού του οργανισμού. Ο γιος θα καταγράψει σε ένα ξεχωριστό μέρος το βλέμμα του πατέρα, το οποίο παρέχει τις πληροφορίες για τον εαυτό και τον κόσμο γύρω του.
Η εφηβεία έρχεται και οδηγεί το παιδί σε έναν αγώνα για ανεξαρτησία και αυτονομία, σε μία αναμέτρηση με τον εαυτό του, τον κόσμο και τους γονείς, ώστε να δει αν μπορεί να σταθεί μόνος του και μέχρι που μπορεί να φτάσει. Από την συγχώνευση με τους γονείς περνά σε ένα άλλο στάδιο, αυτό της διαφοροποίησης. Ο έφηβος προσπαθεί να υπάρξει μόνος του και να σταθεί στα πόδια του. Μέσα σε όλον αυτόν τον αγώνα, θα συγκρουστεί, θα μαχηθεί, θα αντιδράσει σε όλους και σε όλα όσα του λένε πώς να είναι και τι να κάνει! Ο έφηβος θέλει να μάθει να ορίζει τον εαυτό του μόνος του, θέλει να μάθει να βάζει τους δικούς του κανόνες και να γίνει κύριος της ζωής του.
Ιδανικά, σε αυτό το στάδιο, ο πατέρας είναι σημαντικό να παίζει έναν ρόλο συμπαραστάτη, συνοδού σε αυτήν την φάση, ο οποίος θα στηρίζει, θα αποδέχεται και θα δίνει τον απαραίτητο χώρο στον γιο να υπάρχει, να εξερευνά και να πατάει στη ζωή. Είναι σημαντικό ο πατέρας να δείχνει εμπιστοσύνη και αποδοχή στα βήματα του γιου, να επικοινωνεί μέσα από τη συζήτηση και τον διάλογο, αντιμετωπίζοντας τον γιο όχι σαν παιδί που θέλει καθοδήγηση, αλλά αντίθετα με έναν τρόπο ισότιμο, βλέποντας μέσα του το άτομο που θέλει να αναπτυχθεί, να μεγαλώσει, το άτομο που έχει ικανότητες και μπορεί να αναλάβει ευθύνες. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Αν καλλιεργηθεί μία τέτοιου είδους σχέση, τότε ο έφηβος θα έχει όλον τον απαραίτητο χώρο, να δοκιμάσει, να πειραματιστεί με τον εαυτό του και να κατασταλάξει, έχοντας τον πατέρα του δίπλα του σε αυτόν τον αγώνα και όχι απέναντι του.
Όμως, όπως τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία και προσπαθούν να προσαρμοστούν σε αυτή τη νέα φάση, έτσι κι οι γονείς περνούν αντίστοιχη μετάβαση. Κι οι ίδιοι καλούνται να δεχθούν σταδιακά ότι το παιδί τους θα τους χρειάζεται όλο και λιγότερο και από την εξάρτηση και την «θεοποίησή» τους, θα αναπτύσσει άλλες εικόνες, πιο διευρυμένες και πιο ρεαλιστικές γι’ αυτούς. Αρχίζει να δοκιμάζει τον τρόπο του να είναι ανεξάρτητος και εκεί οι γονείς θα χρειαστεί να δώσουν χώρο ώστε να γίνει αυτό, θα χρειαστεί να υποχωρήσουν, να υπερβούν το προηγούμενο στάδιο και όλα όσα μέσα τους, τους καλούν προς την συγχώνευση με τα παιδιά τους, δημιουργώντας έτσι τον απαραίτητο χώρο για το παιδί να μεγαλώσει.
Αν ο πατέρας ερμηνεύσει αυτή την προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης του γιου του ως απειλή για την αξία του ή τον ρόλο του μέσα στην οικογένεια, αν πάρει αυτήν την προσπάθεια του γιου για αυτονομία προσωπικά, τότε θα αρχίσει να δημιουργείται μια ανταγωνιστική σχέση μεταξύ τους.
Αυτός ο ανταγωνισμός θα δημιουργήσει ένα κλίμα περιοριστικό προς την ανάπτυξη του γιου αλλά και προς τη ηρεμία του πατέρα. Η σχέση τους θα εμποτιστεί από χαρακτηριστικά και συναισθήματα πιο κλειστά, οδηγώντας στον περιορισμό της και όχι στην άνθιση και μετεξέλιξή της, συναισθήματα όπως δυσπιστία, αμφιβολία, θυμό, ανασφάλεια, κ.α.
Μέσα σε όλο αυτό το στάδιο που μοιάζει με τρικυμία, είναι σημαντικό οι γονείς να είναι ανοιχτοί και ειλικρινείς με τον εαυτό τους πρώτα απ’ όλα, να προσπαθούν να διατηρούν την εικόνα και τις ανάγκες του δικού τους εαυτού στην εφηβεία και να αναγνωρίζουν με τα μάτια ανοιχτά πότε χρειάζεται να δίνουν χώρο στο παιδί να πειραματιστεί και να «κάνει το δικό του», και πότε χρειάζεται να βάλουν όρια και να παρέμβουν.