Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Θέματα SOS για κάθε γονέα εφήβου! - 15 Μαΐου 2024
- Ποια είναι τελικά τα αποτελέσματα της υπερβολικής χρήσης του ίντερνετ κατά την εφηβεία; - 2 Μαΐου 2024
- Προκλητική συμπεριφορά και ασέβεια στην εφηβεία - 18 Απριλίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Το ξέρουμε, το λέμε, το κουβεντιάζουμε: η υπερβολική χρήση κινητών τηλεφώνων και υπολογιστών κάνει κακό στα παιδιά (και όχι μόνο!). Οι επιστήμονες, που δεν αρκούνται σε γενικότητες τύπου “κάνει κακό”, έχουν αναγνωρίσει τρεις βασικούς τομείς στους οποίους πραγματικά φαίνεται η αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας να επηρεάζει τους εφήβους. Ας τους δούμε:
Μοναχικότητα
Αν το δει κανείς επιφανειακά, η τεχνολογία μας επιτρέπει να επικοινωνούμε και να παραμένουμε “συνδεδεμένοι” σχεδόν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Τα παιδιά συνομιλούν και ανταλλάσσουν μηνύματα σχεδόν ασταμάτητα, παίζουν μαζί ενώ βρίσκονται ο κάθε ένας στο σπίτι του, ενημερώνονται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα για οποιοδήποτε περιστατικό παρουσιάζει ενδιαφέρον γι’ αυτά, στέλνουν φωτογραφίες, βίντεο και γενικά βρίσκονται συνεχώς σε μια σύγχρονη εκδοχή κοινωνικής αλληλεπίδρασης, που όμως φαίνεται να μην αρκεί αφού οι έρευνες δείχνουν ότι το αίσθημα της μοναχικότητας αυξάνεται αντί να μειώνεται. Οι επιστήμονες, προσπαθώντας να ερμηνεύσουν αυτό το παράδοξο -σε πρώτη εκτίμηση- εύρημα καταλήγουν σε δύο εξηγήσεις: Αρχικά, τα παιδιά περνούν πραγματικά περισσότερο χρόνο μόνα, αφού η δυνατότητα να επικοινωνούν χωρίς πραγματικά να βρίσκονται στον ίδιο χώρο μείωσε την ανάγκη για συναντήσεις με την παραδοσιακή έννοια. Τα παιδιά “συναντιούνται” στο διαδίκτυο, ενώ βρίσκονται μόνα τους, στο δωμάτιο τους. Ακόμα, απλά γεγονότα όπως μια εκδρομή ή ένα πάρτι γενεθλίων παίρνουν τέτοιες διαστάσεις και έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που η πραγματική ζωή (ειδικά αν είσαι έφηβος) φαίνεται “λίγη”, αν τη συγκρίνεις με όλες αυτές τις λαμπερές, υπερδιασκεδαστικές, ολοφάνερα τρισευτυχισμένες στιγμές που περνούν από τις οθόνες μας καθημερινά. Έχουμε δημιουργήσει, λοιπόν, έναν διαγωνισμό εντυπώσεων στον οποίο όλοι συμμετέχουμε και όλοι χάνουμε!
Υλισμός
Παρόλο που η τάση για απόκτηση (και επίδειξη!) υλικών αγαθών προϋπήρχε, η τεχνολογία φαίνεται να αυξάνει ακόμα περισσότερο την επιθυμία αυτή. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλλιεργούν μια ατομιστική στάση και έναν ανταγωνισμό ανάμεσα στους χρήστες. Η νέα γενιά διασήμων (youtubers, influencers, tik-tokers κ.λπ.), ακολουθώντας τις τάσεις της εποχής, επιδεικνύει τα κινητά, τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τις διακοπές, τα καλλυντικά, τα εξοχικά, τα γιοτ και ένα σωρό άλλα υλικά αγαθά στα προφίλ τους, δημιουργώντας την εντύπωση ότι αυτά σχετίζονται με την επιτυχία και -κατ’ επέκταση- με την ευτυχία!!! Τα παιδιά ξεχνούν ότι αυτό που παρακολουθούν στην οθόνη τους δεν είναι η πραγματική ζωή κάποιου, αλλά μία σύγχρονη εκδοχή διαφημιστικής καμπάνιας που μάλιστα έχει μεγάλη επιτυχία. Έτσι, βλέπουν τη ζωή μέσα από ένα βαθιά δυσλειτουργικό πρίσμα που σχεδόν σίγουρα θα τους οδηγήσει σε λάθος μονοπάτια. Πιστεύουν, λανθασμένα, ότι αν καταφέρουν να αποκτήσουν το iPhone, το αυτοκίνητο ή το πανάκριβο άρωμα θα γίνουν ευτυχισμένα. Αυτό δεν ισχύει, αφού οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα ότι όσο πιο υλιστές γίνονται οι άνθρωποι τόσο πιο δυστυχισμένοι, καταθλιπτικοί και αγχώδεις αισθάνονται.
Αισθήματα ανασφάλειας και ανταγωνισμού
Γνωρίζουμε ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος σύγκρισης και ανταγωνισμού ανάμεσα στα παιδιά, αφού για πρώτη φορά στη ζωή τους αρχίζουν να ασχολούνται με τον εαυτό και την εμφάνισή τους, αναζητώντας την ταυτότητα και εξερευνώντας τη σεξουαλικότητά τους. Η πραγματικότητα (το κανονικό δέρμα, το κανονικό σώμα, το κανονικό πρόσωπο) δεν μπορεί να συγκριθεί με τις επεξεργασμένες φωτογραφίες που βλέπουμε παντού, θέλοντας και μη. Έτσι, τα παιδιά αναπτύσσουν ανασφάλειες και προσπαθούν να ακολουθήσουν πρότυπα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Είναι σαν να θέλεις να μοιάζεις στη Χιονάτη! Ποτέ δεν θα έχεις τόσο πορσελάνινο και λευκό δέρμα, ποτέ η μέση σου δεν θα είναι τόσο λεπτή, ποτέ τα μαλλιά δεν θα είναι τόσο τέλεια και ποτέ δεν θα έρθει ο πρίγκιπας για τον απλούστατο λόγο ότι όλα αυτά δεν είναι παρά ζωγραφιές στο μπλοκ ενός γραφίστα και μετά ψηφιακοί χαρακτήρες στον υπολογιστή ενός προγραμματιστή της Ντίσνεϊ!!! Ο πήχης, λοιπόν, δεν έχει απλώς τοποθετηθεί ψηλά, δημιουργώντας στα παιδιά στρες και ανασφάλεια. Ο πήχης δεν υπάρχει, αφήνοντας τα εφηβάκια μας σε ένα κυνήγι τελειότητας δίχως τέλος και βάζοντας τα σε μια διαδικασία σύγκρισης, κριτικής και ανταγωνισμού στο οποίο όλοι χάνουν την ψυχική υγεία, την ηρεμία, την ουσία, την αληθινή ζωή!
Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα… Η ψυχική υγεία και η ευτυχία μας βασίζεται στην πραγματική σύνδεση μεταξύ μας. Όσο καλά κι αν η τεχνολογία μιμείται την ανθρώπινη σύνδεση, απ’ ότι φαίνεται δεν μπορεί αληθινά να την αντικαταστήσει, οδηγώντας μας στη μοναχικότητα, τον υλισμό και την ανασφάλεια. Ας απολαύσουμε, λοιπόν, τα άπειρα οφέλη που μας προσφέρει η τεχνολογία, χωρίς όμως να χάνουμε τον εαυτό μας μέσα σ’ αυτήν. Και αυτή, όπως όλα άλλωστε στη ζωή, χρειάζεται μέτρο!