- “Η κόρη μου που δίνει φέτος πανελλήνιες, είναι εντελώς αδιάφορη” - 11 Δεκεμβρίου 2024
- Η μαγική λέξη «υπομονή» - 19 Νοεμβρίου 2024
- “Ο γιος μου ασχολείται υπερβολικά με τη θρησκεία” - 16 Οκτωβρίου 2024
Ερώτημα αναγνώστριας
Η κόρη μου είναι 13, 5 ετών . Δευτέρα Γυμνασίου.
Στην πρώτη γυμνασίου το καλοκαίρι “τα έφτιαξε” με ένα αγόρι στην ίδια τάξη, τρείς μήνες μικρότερο από αυτή, αλλά από άλλο σχολείο. Τους γνώρισε φίλη κοινή από το βόλλευ.
Στην αρχή από τον φόβο της αντίδρασής μας δεν μας είπε τίποτα και μας έλεγε ότι σταματάει στο πάρκο με τις φίλες της μετά το σχολείο για μία ή δύο ώρες.
Το ανακαλύψαμε, έγινε “χαμός” στο σπίτι. Εγώ της είπα ότι θέλω να μου τα λέει όλα και να είμαι κοντά της και θα της δίνω άδειες να βγαίνει.
Από τότε μια ή δύο φορές την εβδομάδα -καλοκαίρι ήταν Ιούλιος πήγαινε στο σχολείο που είναι ακριβώς κάτω από το σπίτι μας ή τους τριγύρω δρόμους για ένα δίωρο και βρίσκονταν. Εγώ με το κινητό μου μπορώ να βλέπω που είναι ανά πάσα στιγμή. Και γενικά μου έλεγε τι γινόταν.
Ο πατέρας της όμως δεν μπορεί να το δεχτεί. Θεωρεί ότι είναι πολύ μικρή για τέτοιες σχέσεις και κάνει χαμό. Με αποτέλεσμα να της απαγορεύσει αυτές τις συναντήσεις στο κάτω σχολείο. Και να φωνάζει συνεχώς ότι είναι μικρή, είναι ΄ξελιγωμένη”, δεν μπορεί να έχει σχέση στα 13 και τέτοια.
Η μικρή σταμάτησε να βγαίνει το Σαββατοκύριακο και προφανώς προσπαθεί με άλλους τρόπους.
Αργεί να έρθει από το σχολείο πάνω από ώρα-το σχολείο είναι 20 λεπτά με τα πόδια και λέει ότι ερχόταν σιγά σιγά με τις φίλες της και τέτοια.
Σήμερα που είχε τετράωρο πήγε στη γιαγιά της και μετά την πήρε προφανώς ο μικρός και την έφερε με τα πόδια σπίτι και περπατούσαν πάνω από ώρα. Ο πατέρας της μπορούσε να βλέπει από το κινητό, που κινούνται.
Όταν πέρασε η ώρα πήρε και της φώναζε και της είπε ότι την επόμενη φορά θα καλέσει την αστυνομία. Όταν γύρισα μου είπε ότι φταίω και εγώ γιατί έχω αντιδιαμετρική από αυτόν και ότι και γω θα έπρεπε να της απαγορεύω και όχι να της δίνω δικαιώματα.
Φοβάμαι να πάω και γω στην άλλη άκρη. Δεν μου αρέσει που από τόσο μικρή, 13,5 βρήκε αγόρι, αλλά προτιμώ να είμαι κοντά της, αν της δίνω κάποια περιθώρια για να ξέρω τι μου γίνεται. Φοβάμαι ότι θα κάνει πράγματα κρυφά που μπορεί να έχουν αντίκτυπο.
Για μένα δεν είναι τίποτα το σημαντικό, να είναι με ένα αγοράκι ίδιας ηλικίας, από κάτω στο σχολείο και τους διπλανούς δρόμους ή θα την γυρίζει από το σχολείο και μέχρι εκεί. Και ας της πιάνει το χέρι ή της δίνει κανένα φιλί.
Το να της τα στερώ όλα και να την έχω μέσα στο σπίτι ή να της πηγαίνω συνέχεια κόντρα και να της απαγορεύω με τρομάζει. Φοβάμαι ότι θα κάνει από πίσω πράγματα, θα κρύβεται και θα έχει αντίκτυπο στη ζωή της, το σχολείο και τη σχέση μαζί μας.
Είμαι παράλογη; Έχει δίκιο ο μπαμπάς; Είναι μικρή και πρέπει να της το απαγορεύσω, να της πω :”τελείωσε, μετά τα δεκάξι. Απαγορεύεται να γυρνάς πέραν του μισάωρου από το σχολείο. Και δεν πας πουθενά εκτός από δραστηριότητες και φροντιστήριο αφού θες να πηγαίνεις με το αγόρι σου;”
Είναι αυτό το σωστό; Είμαι λάθος γιατί είναι μικρή; Κάνω κακό στο παιδί μου που δεν είμαι αυστηρή;
Αν δεν κάνω πως πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με τον πατέρα της;
Παρακαλώ για τη συμβουλή σας. Δεν ξέρω τι να κάνω. Αν ο μπαμπάς έχει δίκιο;
Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου
Ξεκινώ με την απάντηση στο ερώτημά σας: «πώς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με τον πατέρα της;» Παρόλο που η απάντηση είναι μονολεκτική: «μαζί», η υλοποίησή της κάθε άλλο παρά απλή είναι. Το ζήτημα οφείλετε να το αντιμετωπίσετε ως γονείς μαζί. Οφείλετε επίσης να δημιουργήσετε τις προϋποθέσεις ώστε να μπορέσετε να το αντιμετωπίσετε μαζί.
Ως πρώτο βήμα λοιπόν σας προτείνω να καθίσετε να συζητήσετε μεταξύ σας οι δύο γονείς. Να συζητήσετε ως δύο άνθρωποι που ο ρόλος τους – προκειμένου να είναι αποτελεσματικός – προϋποθέτει την συνεργασία. Συζητήστε ακούγοντας πραγματικά ο ένας τον άλλο, ως συνεργάτες στον γονεϊκό ρόλο, και όχι ως αντίπαλοι. Συζητήστε με γνώμονα την ευημερία του παιδιού σας και όχι με στόχο να αποδείξετε ο ένας στον άλλον ποιος έχει το δίκιο με το μέρος του. Αποφύγετε την εκτόξευση κατηγοριών και χαρακτηρισμών και τους υπαινιγμούς για την επάρκεια στον ρόλο σας. (Σχετικά με δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ των γονέων σας προτείνω να διαβάσετε στο efiveia.gr: «Όταν ο ένας γονέας υπονομεύει τον άλλο. (Μέρος 1ο) «Περίμενε να έρθει ο πατέρας σου και τότε θα δεις τι θα γίνει…» «Όταν ο ένας γονέας υπονομεύει τον άλλον. (Μέρος 2ο): Επιπτώσεις για τον έφηβο και δυνατότητες για αλλαγή»
Ως γονείς δεν έχουμε πάντα τις σωστές απαντήσεις. Αυτά που συμβαίνουν στα παιδιά μας μπορεί να μας αιφνιδιάσουν, να μας θυμώσουν, να μας ανησυχήσουν, να μας τρομάξουν και να μας μπερδέψουν. Πρώτα λοιπόν οφείλουμε να «ξεμπερδέψουμε» τους εαυτούς μας ο καθένας και από κοινού στη μεταξύ μας σχέση και μετά θα μπορέσουμε να πάρουμε ψύχραιμες αποφάσεις για την οριοθέτηση των παιδιών μας.
Αναρωτιέστε αν ο πατέρας έχει δίκιο. Σε τι ακριβώς σκέφτεστε ότι μπορεί να έχει δίκιο; Αν αναφέρεστε στην κατάλληλη ηλικία για την έκφραση ερωτικών και ρομαντικών ενδιαφερόντων, θα σας επισημάνω ότι δεν είναι μόνο ο ηλικιακός παράγοντας που καθορίζει την καταλληλότητα της εμπειρίας. Στην προκειμένη περίπτωση, για την κόρη σας, που διανύει την πρώτη φάση της εφηβείας, η ανάδυση ρομαντικών ενδιαφερόντων και η έκφρασή τους αποτελεί μια απόλυτα φυσιολογική και αναμενόμενη διάσταση της ανάπτυξης. Άλλοι έφηβοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον για ρομαντικές εμπειρίες νωρίτερα και άλλοι αργότερα. Δεν υπάρχει τίποτα λάθος ή αφύσικο ούτε στη μία ούτε στην άλλη περίπτωση. Για τη μόνη περίπτωση για την οποία θα εκφράσω ενδοιασμούς είναι η πρώιμη έκφραση τέτοιου είδους ενδιαφερόντων. Σε μια τέτοια περίπτωση χρειάζεται να τοποθετηθούν οι πρώιμες αναζητήσεις στο κατάλληλο ερμηνευτικό πλαίσιο. Αυτή όμως δεν είναι η περίπτωση της κόρης σας. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: «Πρόωρη σεξουαλική έκφραση, οι συνέπειες και ο ρόλος της οικογένειας»)
Εφόσον το παιδί σας εκδηλώνει το άνοιγμά του προς την εξερεύνηση της ερωτικής πλευράς της ταυτότητας, εσείς ως γονείς οφείλετε να είστε δίπλα στο παιδί σας. Να βοηθήσετε την κόρη σας να πλοηγηθεί με ασφάλεια στον κόσμο των ρομαντικών σχέσεων και όχι φυσικά να επιχειρήσετε να ανακόψετε μια φυσιολογική διάσταση της ζωής.
Παρόλο που αντιλαμβάνομαι και συμμερίζομαι τα άγχη και τους φόβους σας, οφείλω να σας επισημάνω αυτό που ήδη γνωρίζετε. Ότι δηλαδή μέσα από μία στάση αυταρχικής και απαγορευτικής διαχείρισης της κατάστασης, το πιθανότερο είναι να απομακρύνετε το παιδί σας. Αν ξεκινήσετε έναν πόλεμο αναμέτρησης δυνάμεων, το βέβαιο είναι ότι στον πόλεμο αυτό θα θυσιαστεί η σχέση σας. Αν η κόρη σας δε σας αντιλαμβάνεται ως συμμάχους της, δε θα σας λάβει υπόψη της. Τα όρια που επιχειρούν οι γονείς να επιβάλλουν μέσα από απειλή και εξαναγκασμό πάντοτε καταπατώνται. Οι απαγορεύσεις σε καμία περίπτωση δε λειτουργούν. Αυτό που λειτουργεί είναι η επικοινωνία που χαρακτηρίζεται από ανοιχτή διάθεση για κατανόηση των αναγκών του παιδιού σε κάθε ηλικιακή φάση. Η επικοινωνία που χαρακτηρίζεται από στοργή, ενσυναίσθηση, τρυφερότητα και αμοιβαίο σεβασμό. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: “Μη σε ξαναδώ να μιλάς μ’ αυτόν…» ή Γιατί οι απαγορεύσεις δεν λειτουργούν”)
Κατά τη γνώμη μου, η διάσταση που πρέπει να σας απασχολήσει είναι το περιεχόμενο των αναζητήσεων της κόρης σας. Δεν έχει νόημα πιστεύω το ερώτημα «γιατί το παιδί μου ενδιαφέρεται για ρομαντικές σχέσεις σε αυτή την ηλικία;» Ενδιαφέρεται γιατί το κάθε παιδί είναι μοναδικό και εκφράζει με μοναδικό τρόπο τις αναζητήσεις του μπαίνοντας στην εφηβεία. Το ερώτημα όμως που έχει νόημα είναι: «Ποιο είναι το περιεχόμενο των ερωτικών της αναζητήσεων;» Πρόκειται για ηλικιακά κατάλληλες εμπειρίες; Είναι η κόρη σας ασφαλής μέσα στο είδος των σχέσεων που επιδιώκει να δημιουργεί; Ως γονείς οφείλετε να υποστηρίξετε το παιδί σας στην αναζήτηση και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για υγιείς σχέσεις, για σχέσεις που χαρακτηρίζονται από αμοιβαίο σεβασμό και αίσθημα φροντίδας. Από την αφήγησή σας δεν αντιλαμβάνομαι την ύπαρξη κάποιου κινδύνου από τη σχέση της με το αγόρι. Αν υπάρξει κάποιου είδους επικινδυνότητα στο παρόν ή στο μέλλον δε θα μπορέσετε φυσικά να τη διακρίνετε μέσα από συνθήκες απαγόρευσης και ελέγχου.
Δοκιμάστε και εσείς και ο πατέρας της να κάνετε μια νοερή αναδρομή στη δική σας ζωή όταν ήσασταν στην ηλικία του παιδιού σας. Φέρτε στο μυαλό σας τις γονεϊκές πρακτικές και το συναισθηματικό κλίμα στη δική σας οικογένεια καταγωγής. Από τι πιστεύετε ότι ωφεληθήκατε και τι πιστεύετε ότι μπορεί να είχε συναισθηματικό κόστος για τη ζωή σας; Πώς ήταν οι δικοί σας γονείς; Τι πιστεύετε εσείς οι ίδιοι για τον δικό σας ρόλο;
Ο σύζυγός σας οφείλει επίσης κατά τη γνώμη μου να εξετάσει από πού πηγάζει η αντίθεσή του στο ρομαντικό άνοιγμα της κόρης σας. Το πιθανότερο είναι ότι σχετίζεται με τις αντιλήψεις του για την ηθικότητα στην ερωτική έκφραση, με αντιλήψεις για στιγματισμό των κοριτσιών που εκδηλώνουν τέτοιου είδους ενδιαφέροντα ή και με την στερεοτυπική αντίληψη για τον αρσενικό ρόλο ως στοχευμένου στην «εκμετάλλευση» μέσω της «αποπλάνησης». Όλα αυτά είναι φυσικά δικές μου υποθέσεις που πηγάζουν μέσα από την επαγγελματική μου εμπειρία, πιστεύω όμως ότι θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη η διερεύνηση αυτών των ζητημάτων με στόχο μεγαλύτερου βαθμού επίγνωση των πεποιθήσεων που καθοδηγούν την επιλογή συγκεκριμένων συμπεριφορών.
Ξαναγυρνώντας στον προβληματισμό σας για το αν ο σύζυγός σας «έχει δίκιο», μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι σε καμία περίπτωση δεν έχει δίκιο στο είδος της προσέγγισης που υιοθετεί απέναντι στο παιδί σας. Δεν επιχειρώ φυσικά να καταλογίσω κακή πρόθεση στον πατέρα. Ο σύζυγός σας επιστρατεύει τα μέσα που διαθέτει, προκειμένου να μπορέσει να προστατεύσει την κόρη σας. Παρόλο όμως που η πρόθεση είναι ειλικρινής, τα μέσα δεν είναι κατά τη γνώμη μου κατάλληλα. Ο «χαμός», οι απαγορεύσεις , οι μειωτικοί χαρακτηρισμοί και οι απειλές αποτελούν κακοποιητικές συμπεριφορές και έχουν κατά κανόνα τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αντί λοιπόν να προστατεύσετε το παιδί σας, μέσα από την καλλιέργεια μιας τέτοιας επικοινωνιακής ατμόσφαιρας στο σπίτι σας, θα το θέσετε άθελά σας σε κίνδυνο μακροπρόθεσμα.
Παρακινήστε τον σύζυγό σας να φανταστεί τι θα συμβεί αν πράγματι καλέσει την αστυνομία. Αν πάλι δε σκοπεύει να καλέσει την αστυνομία, τότε παρακινήστε τον να σκεφτεί τις επιπτώσεις συστηματικών απειλών που δεν πραγματοποιούνται και που το παιδί πιθανό να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν, με την έννοια ότι δεν αφορά το έργο της αστυνομίας η ρομαντική ζωή δύο εφήβων, όταν σε αυτήν δεν εμπεριέχεται εξαναγκασμός ή βία.
Ως γονείς οφείλουμε να δημιουργούμε μια ασφαλή βάση για τα παιδιά μας. Η οικογένεια ως ασφαλής βάση θα τους επιτρέψει να εξερευνήσουν τον κόσμο με αίσθημα επάρκειας και με τη σιγουριά ότι πάντοτε υπάρχει ένα υποστηρικτικό δίκτυο που χαρακτηρίζεται από ανοιχτή, ευέλικτη διάθεση και άνευ όρων αποδοχή του ίδιου του παιδιού.
Όταν θα είστε σε θέση να μου απευθύνετε ένα ερώτημα από το οποίο θα λείπει η φράση: «από τον φόβο της αντίδρασής μας», τότε θα έχετε κάνει τις απαραίτητες αλλαγές που θα δημιουργούν αυτή την ασφαλή βάση για το παιδί σας και θα είστε σε θέση να δείτε μέσα από μια διαφορετική οπτική την έκφραση και τις αναζητήσεις της κόρης σας.