- Η μετάβαση από το Λύκειο στο Πανεπιστήμιο: Μια νέα αρχή για όλους! Προσαρμογή & Ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες - 18 Οκτωβρίου 2024
- “Η κόρη μου που δίνει πανελλήνιες φέτος δε διαβάζει όπως τις προηγούμενες χρονιές” - 10 Οκτωβρίου 2024
- “O 17χρονος γιος μας ανακοίνωσε πως δεν θέλει να πάει σχολείο” - 2 Σεπτεμβρίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Ιωάννα Φερεντίνου
Η είσοδος στο Πανεπιστήμιο για τα εφηβάκια μας δεν σηματοδοτεί απλά την ένταξη σε μια νέα εκπαιδευτική βαθμίδα, αλλά πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή στη ζωή τους. Πρόκειται για ένα σημείο αναφοράς, πρόκειται για το κομβικό σημείο της μετάβασης από την παιδική στην ενήλικη ζωή. Όπως όλες οι αλλαγές, έτσι κι αυτή, μπορεί να φέρει στην επιφάνεια αφενός τον πυλώνα του ενθουσιασμού για το καινούργιο και αφετέρου τη δυσκολία προσαρμογής και την ανησυχία για το άγνωστο.
Αν και η προσδοκία είναι γεμάτη ενθουσιασμό, οι προκλήσεις που προκύπτουν από την εν λόγω μετάβαση δεν είναι και λίγες. Οι πρωτοετείς φοιτητές, καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα νέο – άγνωστο για εκείνους – περιβάλλον, ακριβώς όπως ήταν η πρώτη τους ημέρα στο σχολείο. Καλούνται, επίσης να διαχειριστούν τις νέες ακαδημαϊκές υποχρεώσεις, αλλά και να αναπτύξουν νέες κοινωνικές σχέσεις, να ενταχθούν σε νέο κοινωνικό κύκλο. Όλες αυτές οι αλλαγές, είναι φυσικό να δημιουργούν συχνά συναισθηματικές δυσκολίες και ψυχολογική πίεση.
Οι πιο συνήθεις ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες που βιώνουν οι πρωτοετείς έφηβοι, σχετίζονται κυρίως με το άγχος και την αβεβαιότητα. Πολλοί νέοι φοιτητές αναφέρουν πως το άγχος και η ανησυχία τους αφορούν στην επιτυχή ακαδημαϊκή τους απόδοση, καθώς και στην ομαλή ψυχοκοινωνική τους ένταξη. Ο φόβος για την αποτυχία ή ο φόβος μην μείνουν μόνοι τους (απομόνωση), μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική τους ομοιόσταση, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν τη συνθήκη, μην πηγαίνοντας στο Πανεπιστήμιο. Η έλλειψη υποστήριξης μπορεί να εντείνει αυτά τα συναισθήματα, επομένως, ο έφηβός μας χρειάζεται να αισθάνεται πλαισιωμένος.
Μια αξιοσημείωτη έννοια που ταυτίζεται με την ένταξη στην πανεπιστημιακή ζωή είναι ο αποχωρισμός. Ο έφηβός μας, αποχωρίζεται στην παιδική του ηλικία, αποχωρίζεται το σχολείο που τον πλαισίωνε τόσα χρόνια, αποχωρίζεται – είτε πολύ είτε λίγο – τις παρέες του, αποχωρίζεται την οικογένειά του. Η οικογένεια, αντιπροσωπεύει την πηγή στήριξης, θαλπωρής, σταθερότητας, ασφάλειας. Συνεπώς, η απομάκρυνση από αυτήν, όπως για παράδειγμα οι σπουδές σε άλλη πόλη/χώρα, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά συναισθήματα φόβου, θλίψης, μοναξιάς και νοσταλγίας, καθώς πρόκειται και αυτό για μια απώλεια. Οι νέοι καλούνται να ανακαλύψουν την αυτονομία τους, να διαφοροποιηθούν και να εξελίξουν την αυτάρκειά τους. Για πολλούς, λοιπόν, ενδέχεται η αναδυόμενη αυτή αλλαγή, να συνοδεύεται από δύσκολα συναισθήματα και εσωτερικές συγκρούσεις.
Πώς να βοηθήσουμε τον έφηβο να διαχειριστεί τη συναισθηματική πίεση:
Η αναγνώριση και η κατανόηση των ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών αποτελούν το πρώτο βήμα προς την αντιμετώπισή τους. Το πιο σημαντικό, είναι να διατηρηθεί η επικοινωνία με την οικογένεια, τη μητέρα, τα πρόσωπα ασφαλείας του εφήβου, ώστε να αισθανθεί ανακούφιση και σύνδεση. Οι νέοι φοιτητές, μπορούν επίσης, να επωφεληθούν από στρατηγικές όπως η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας, η επαφή με ένα χόμπι/ενδιαφέρον που συνήθιζαν να κάνουν, ώστε να αισθάνονται τη σύνδεση με το παρελθόν και τον εαυτό τους και να μπορούν να έχουν ένα γερό πλαίσιο για να στηριχτούν ψυχολογικά.
Πολύ θετική επίδραση έχει φανεί να έχει η κοινωνική δικτύωση. Συνάπτοντας νέες κοινωνικές σχέσεις, αυτόματα παρέχεται στον έφηβο συναισθηματική υποστήριξη και μειώνεται το αίσθημα της μοναξιάς και της απομόνωσης. Η ενσωμάτωσή τους σε κοινωνικές ομάδες, κρίνεται εξαιρετικά σημαντική για την ομαλή προσαρμογή τους στη νέα ζωή, ενώ η συμμετοχή σε κοινές δραστηριότητες και οργανώσεις, μπορεί να διευκολύνει αυτήν τη διαδικασία.
Όσον αφορά στην εμπειρία της μητέρας, έχει φανεί πως επέρχεται και σε εκείνη συναισθηματική αλλαγή και ανάπτυξη. Ειδικότερα, η μητέρα, μπορεί να βιώνει μια σειρά συναισθηματικών αλλαγών κατά την διαφοροποίηση και απομάκρυνση του παιδιού της. Τα συναισθήματα που πιθανώς να γεννηθούν είναι η λύπη, η άρνηση, η μοναξιά, η νοσταλγία, η ανησυχία, καθώς όπως προαναφέρθηκε, μιλάμε για μια σημαντική αλλαγή, μια -συμβολική- απώλεια. Ταυτόχρονα όμως, προκύπτουν και συναισθήματα υπερηφάνειας και ικανοποίησης που το παιδί της ανοίγει τα φτερά του, προοδεύει, πετυχαίνει σημαντικούς στόχους, ανεξαρτητοποιείται. Είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και επικύρωση των συναισθημάτων και των δύο πλευρών, ώστε να νομιμοποιηθεί και να εκτυλιχθεί όσο το δυνατόν πιο ομαλά.
Συμπερασματικά, με την είσοδο του εφήβου στο Πανεπιστήμιο, μιλάμε αυτομάτως για μια νέα αρχή για όλη την οικογένεια. Πρόκειται για μια εμπειρία γεμάτη προκλήσεις, τόσο για τους εφήβους όσο και για το περιβάλλον τους. Χρειάζεται να πλαισιώνονται από πολλή κατανόηση, αναγνώριση όλων των συναισθημάτων που μπορεί να βιώνουν, αλλά και να ενθαρρύνονται να συνεχίζουν την προσπάθεια που καταβάλλουν, τόσο στο ακαδημαϊκό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο. Μέσα από την επικοινωνία, τη συνεργασία, την υποστήριξη και την παροχή ενός ασφαλούς υποβάθρου, οι έφηβοι θα μπορέσουν να πατήσουν γερά, προκειμένου να πάρουν ώθηση να προχωρήσουν σε αυτή τη νέα γεμάτη προκλήσεις αλλαγή.
Ως γονείς, χρειάζεται να βρισκόμαστε δίπλα τους, ούτε μπροστά τους, ούτε πίσω τους.
Θυμηθείτε: σημασία δεν έχει να προλάβουμε τον έφηβο μην πέσει σε αυτόν τον δρόμο, ή μην κάνει λάθη στην πορεία του.
Απεναντίας, να είμαστε εκεί, ώστε αν πέσουν, να τους δείξουμε πώς να σηκωθούν.