“Ανησυχώ μήπως και μείνει κολλημένη σε μια κατάσταση σχέσης από απόσταση…”

Ερώτημα αναγνώστριας

Η 15χρονη κόρη μου τελείωσε το καλοκαίρι την Γ Γυμνασίου. Εδώ και ενάμιση χρόνο μέσα στην παρέα των συνομήλικων συμμαθητών της υπάρχει κι ένα αγόρι, με το οποίο ξεκίνησαν στενή φιλική σχέση που κατέληξε σε έρωτα. Με το αγόρι αυτό έζησαν την εφηβική ρομαντική σχέση, συν τοις άλλοις όμως εκείνο τη στήριξε πολύ σε δύσκολη φάση της ζωής της (και εν γένει της οικογένειάς μας) μιας και η γνωριμία τους συνέπεσε χρονικά με τον θάνατο της αγαπημένης της γιαγιάς, με την οποία η μικρή είχε πολύ μεγάλο δέσιμο και ως εκ τούτου μεγάλη στεναχώρια. Μέσα σε αυτόν τον ενάμιση χρόνο η σχέση τους εξελίχθηκε συναισθηματικά και δέθηκαν πολύ. Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα, καλοκαίρι πριν την Α Λυκείου, όπου το αγόρι μετακομίζει οικογενειακώς από την Ελλάδα μιας και οι γονείς του αποφάσισαν ότι σε άλλη χώρα της Ευρώπης το παιδί τους θα έχει μεγαλύτερες και καλύτερες προοπτικές επαγγελματικής ενασχόλησης με το άθλημα με το οποίο ασχολείται τα τελευταία χρόνια. Αυτό ήταν κάτι προγραμματισμένο και γνωστό, μια οικογενειακή τους απόφαση που είχε ληφθεί εδώ κι έναν χρόνο με τη σύμφωνη γνώμη του παιδιού. Η κόρη μου στήριξε κι ενθάρρυνε το αγόρι σε αυτήν τη δύσκολη φάση πριν την αναχώρηση από την Ελλάδα, προσπαθώντας να τον κάνει να νιώσει καλύτερα μπροστά σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή ζωής. Από τη μία νιώθω όμορφα που το παιδί μου επέδειξε αυτήν τη στάση, από την άλλη δεν μπορώ να παραβλέψω το γεγονός ότι είναι πολύ στεναχωρημένη, κακόκεφη και όλη μέρα πάνω από το κινητό μέσω του οποίου επικοινωνούν. Ανησυχούμε μήπως και μείνει κολλημένη σε μια κατάσταση σχέσης από απόσταση…

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Η σχέση των δυο εφήβων όπως την περιγράφετε είναι πράγματι μια πολύ όμορφη εισαγωγή στον κόσμο των ρομαντικών ενδιαφερόντων και για τους δυο τους. Η κόρη σας μαζί με το αγόρι της δημιούργησαν μια σχέση υγιή που διαμορφώθηκε πάνω στη βάση της φιλίας τους. Η κόρη σας όπως και το αγόρι της έζησε μια πολύτιμη εμπειρία αμοιβαίας φροντίδας και έθεσε τη βάση για συναισθηματική σύνδεση σε υγιή βάση.

Θα επισημάνω εδώ και τον θετικό ρόλο των δύο οικογενειών ως καθοριστικό για τις αξίες που εσωτερικεύουν οι δυο έφηβοι και για τον τρόπο με τον οποίο οι αξίες αυτές καθοδηγούν τις επιλογές τους. Επισημαίνω τον ρόλο της οικογένειας ως υπενθύμιση για το γεγονός ότι οι επιλογές των εφήβων στο πεδίο των σχέσεων δεν είναι τυχαίες.

Η κόρη σας έζησε μια ωραία ρομαντική ιστορία και στη φάση αυτή του αποχωρισμού είναι απόλυτα αναμενόμενο να βιώνει συναισθήματα στενοχώριας και θλίψης. Λέγοντας αναμενόμενο, εννοώ ταυτόχρονα και υγιές. Φανταστείτε το σενάριο όπου διακόπτεται ο πρώτος ρομαντικός δεσμός και δεν υπάρχει στενοχώρια. Μάλλον αδύνατον. Λόγω της ευρύτερης πολιτισμικής επιταγής που ορίζει την αδιάκοπη επιδίωξη της “ευτυχίας”, έχουμε συνηθίσει να κατηγοριοποιούμε τα συναισθήματα σε αρνητικά και θετικά. Επιπλέον, πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου, στο ότι έχουμε αναπτύξει ένα συλλογικό άγχος να αποφύγουμε πάση θυσία τα “αρνητικά” συναισθήματα. Δεν υπάρχει όμως πλαίσιο ζωής που να μην χαρακτηρίζεται από συνδυασμό συναισθημάτων. Το ζητούμενο για τα παιδιά και τους εφήβους – όπως και για εμάς τους ενήλικες άλλωστε- δεν είναι να μάθουν να αποφεύγουν τα δύσκολα συναισθήματα γιατί έτσι στερούνται ταυτόχρονα σημαντικά κομμάτια ζωής και εμπειρίας. Το ζητούμενο είναι να μάθουν τα παιδιά και οι έφηβοι να αναγνωρίζουν τα δύσκολα συναισθήματα και τους μηχανισμούς που τα πυροδοτούν, να τα διαχειρίζονται και να τα εκφράζουν με υγιείς και όχι αυτοκαταστροφικούς τρόπους και να τα ενσωματώνουν στην εμπειρία της ζωής τους με τρόπους που να εμπλουτίζουν την ταυτότητά τους.

Οι καταστάσεις που μας συνδέουν συναισθηματικά και κάνουν τους άλλους μοναδικούς και τις σχέσεις μας μαζί τους μοναδικά σημαντικές, είναι εμπειρίες που χαρακτηρίζονται από ανάμικτα συναισθήματα. Η κόρη σας βίωσε τη συναισθηματική πληρότητα που μας δίνει η ουσιαστική σύνδεση και τώρα βιώνει τη θλίψη που συνοδεύει την απώλεια. Αφήστε της τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται να πενθήσει για το κλείσιμο της σχέσης και την απώλεια της εγγύτητας. Αφήστε της το περιθώριο να στενοχωρηθεί και να εκφράσει την στενοχώρια της. Δε χρειάζεται να σας ανησυχεί ούτε η στενοχώρια της, ούτε η κακοκεφιά της.

Αν βλέπετε ότι η καθημερινότητά της ορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το κινητό της και την επικοινωνία με το αγόρι της, να της το επισημάνετε χωρίς επικριτική διάθεση και ύφος. Βοηθήστε τη να αντιληφθεί τον χώρο που καταλαμβάνει η σχέση στη ζωή της, όπως θα κάνατε και αν το αγόρι ήταν εδώ. Ακόμα και αν δεν μεσολαβεί η απόσταση, μερικές φορές οι ρομαντικές εμπειρίες καταλαμβάνουν δυσανάλογα μεγάλο χώρο στη ζωή των εφήβων. Μπορεί να μεσολαβήσει ένα διάστημα μέχρι η κόρη σας να ξαναδημιουργήσει ισορροπίες που να περιλαμβάνουν τη σχέση από απόσταση, την κοινωνική της ζωή εδώ και τη σχολική και οικογενειακή ζωή. Το αν και για πόσο θα διατηρηθεί η σχέση, το αν θα διατηρήσει τον ρομαντικό της χαρακτήρα ή θα γίνει φιλική σχέση, θα εξαρτηθεί από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες που θα διαμορφωθούν από τις ζωές και τις επιλογές των δυο εφήβων. Δε χρειάζεται να μπείτε στην διαδικασία ούτε να προβλέψετε, ούτε και να επηρεάσετε την εξέλιξη.

Δώστε ακόμα το περιθώριο στην κόρη σας να μοιράζεται μαζί σας τα συναισθήματά της και τις σκέψεις της. Κρίνετε εσείς πότε και με ποιον τρόπο χρειάζεται να τη βοηθήσετε, ανάλογα με τα μηνύματα που σας δίνει η ίδια και ανάλογα με το πώς αξιολογείτε τις εκδηλώσεις στη συμπεριφορά της. Η συμπεριφορά θα σας υποδείξει αν χρειάζεται να ανησυχήσετε, ανάλογα με το πώς θα καθρεφτίσει τη συναισθηματική της κατάσταση. Δώστε χρόνο γιατί τα βιώματα χρειάζεται να περάσουν μέσα από εσωτερικές διεργασίες. Μη βιάζεστε λοιπόν και μην περιμένετε κάποιου είδους αυτόματη αλλαγή στη διάθεσή της. Επίσης, μη βιαστείτε να υιοθετήσετε βοηθητικό ρόλο κάνοντας υποδείξεις και προβλέψεις, γιατί αυτό θα έχει πιθανόν ως αποτέλεσμα κόστος για τη μεταξύ σας σχέση. Αφήστε τις εναλλακτικές να προκύψουν μέσα από την διαχείριση της ίδιας της κατάστασης.

Πότε να ανησυχήσετε; Αν δείτε ότι παρατείνεται το διάστημα της κακοκεφιάς και αν η κακοκεφιά αυτή φιλτράρει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά της. Αν δείτε παραίτηση από ενδιαφέροντα και υποχρεώσεις. Αν παρατηρήσετε απομόνωση και κλείσιμο στον εαυτό της. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν τα καταφέρνει παρά την κακοκεφιά της ή αν έχει παραδοθεί σε αυτή. Καταφέρνει να δημιουργήσει μια καθημερινότητα που να εκφράζει τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες της και ταυτόχρονα να ανταποκρίνεται σε υποχρεώσεις; Καταφέρνει να διατηρεί με συναισθηματική επένδυση έναν κύκλο σημαντικών σχέσεων εντός και εκτός οικογένειας; Καταφέρνει να επενδύει σε δραστηριότητες που τις δίνουν ικανοποίηση και χαρά; Αν βλέπετε ότι δεν τα καταφέρνει, αν παρατηρείτε ότι υιοθετεί αυτοκαταστροφικά μοτίβα στη συμπεριφορά και στην έκφραση των συναισθημάτων της, τότε συζητήστε μαζί της προκειμένου να την εισάγετε σε μια διεργασία επίγνωσης.

Η κόρη σας θα μάθει σταδιακά πώς να συνδυάζει με ισορροπημένο τρόπο τις διαστάσεις ζωής που την αφορούν ως άτομο με τις διαστάσεις που την αφορούν ως μέλος μιας ρομαντικής σχέσης. Αυτή άλλωστε είναι μια διεργασία ζωής που ισχύει για όλους μας.