Η λέξη «έκρηξη» υπονοεί κάτι που γίνεται πολύ γρήγορα, έχει μεγάλη ένταση, και παρασύρει στη δίνη της ό,τι προϋπάρχει. Και η «έκρηξη» στην ανάπτυξη κατά την εφηβεία είναι αυτό ακριβώς: ο έφηβος αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, έχοντας έντονες αλλαγές σε επίπεδο σωματικό, συναισθηματικό και συμπεριφοράς.
Μη σας κάνει εντύπωση όταν νομίζετε ότι τα μανίκια και τα παντελόνια μπαίνουν στο πλύσιμο. Δεν φταίει το πλυντήριο. Τα παιδιά ψηλώνουν κατά 10 εκατοστά ή και περισσότερο κάθε χρόνο. Με τη λήξη της εφηβείας, θα έχουν αποκτήσει το ύψος που θα τους ακολουθεί στην ενήλικη ζωή τους.
Στο επίπεδο των σωματικών αλλαγών, η απότομη ανάπτυξη του σώματος και κυρίως το ταχύτερο μεγάλωμα των άκρων μπορεί να προκαλέσει και αδεξιότητα. Αυτό που στον γονιό θυμίζει αφηρημάδα για τον έφηβο είναι η αδυναμία του να ελέγξει το νέο του σώμα, που ακόμα δε γνωρίζει. Έτσι σκοντάφτει, χτυπάει, του πέφτουν πράγματα από τα χέρια. Επίσης, αυτό που από γονείς και παιδιά χαρακτηρίζεται ως «βαρεμάρα», συχνά είναι απλά η σωματική κούραση που φέρνουν όλες αυτές οι απότομες σωματικές αλλαγές στο παιδί.
Τα κορίτσια αισθάνονται αμήχανα μπροστά στις νεοαποκτηθείσες καμπύλες τους. Η ανησυχία για την εικόνα του σώματος τους είναι έντονη: το θεωρούν άσχημο, χοντρό, περίεργο. Η τριχοφυΐα, η ακμή, οι απότομες και ανεξέλεγκτες πολλές φορές αυξομειώσεις βάρους, είναι μεν φυσιολογικές αλλά στην έφηβη προκαλούν την ανάγκη για αισθητικές παρεμβάσεις: (δίαιτες, ξύρισμα, έντονο μακιγιάζ, ρούχα που είτε είναι πολύ προκλητικά ή κρύβουν εντελώς το σώμα).
Τα αγόρια παρατηρούν επίσης το σώμα τους να αλλάζει δραματικά. Μπορεί να πάρουν απότομα ύψος, να αυξηθεί ο όγκος του σώματος του, να εμφανίσουν έντονη τριχοφυΐα. Η ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων τους επίσης δημιουργεί αμηχανία. Ξύρισμα, χτένισμα και γυμναστική εισάγονται στις συνήθειες των έφηβων αγοριών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι εντελώς ατημέλητοι, να αρνούνται να μπουν στο μπάνιο ή να αποχωριστούν τα αθλητικά τους ρούχα.
Πέρα όμως από τις εξωτερικές αλλαγές, οι έφηβοι έχουν να διαχειριστούν αυτήν την «έκρηξη» και σε επίπεδο των συναισθημάτων τους. Οι διακυμάνσεις στη διάθεση τους είναι απότομες, έντονες, ακραίες και ανεξέλεγκτες. Οι συγκρούσεις και με τους γονείς αλλά και με κάθε μορφή «ηγεσίας» (καθηγητές, πολιτικοί, αστυνομία) είναι συνέπεια όχι μόνο αυτών των έντονων συναισθημάτων αλλά και της ανάγκης των εφήβων να νιώσουν ανεξάρτητοι. Αμφισβητούν, θυμώνουν, αντιδρούν, επαναστατούν απέναντι στους γονείς που είτε προσπαθούν να τους συμβουλεύσουν, είτε να τους κατανοήσουν, ή να τους οριοθετήσουν!
Η τάση των εφήβων είναι να απομακρυνθούν σιγά σιγά από το οικογενειακό περιβάλλον, ενώ εστιάζουν και επενδύουν περισσότερο στους φίλους τους. Οι φίλοι γίνονται ιδιαίτερα σημαντικοί και η γνώμη τους βαραίνει σε όλα θέματα που τους απασχολούν. Ταυτόχρονα κάνουν την «έκρηξη» τους και τα ερωτικά συναισθήματα.
Η δίνη της «έκρηξης» στην εφηβεία φαίνεται σαν να ισοπεδώνει τα δεδομένα σε σχέσεις, συμπεριφορές, συνήθειες κ.α. Η αλήθεια είναι όμως ότι οι έφηβοι όσο δυνατοί δείχνουν, άλλο τόσο ευάλωτοι είναι. Έχουν ανάγκη από την στήριξη των γονιών, καθηγητών, φίλων προκειμένου να περάσουν στην ενήλικη ζωή ολοκληρωμένοι και δυνατοί!
Σε κάθε «έκρηξη» υπάρχουν και οι παράπλευρες συνέπειες. Όσον αφορά στην εφηβεία, οι συνέπειες αφορούν στους γονείς, που πολύ φυσιολογικά αιφνιδιάζονται και οι ίδιοι από αυτές τις αλλαγές. Η προετοιμασία, με σωστή και υπεύθυνη ενημέρωση πάνω σε θέματα της εφηβείας, μπορεί να αποτελέσουν ικανά εφόδια για την κατάλληλη διαχείριση της.