www.nicolettageorgiou.gr
Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Συμβουλευτική εφήβων: Πότε είναι απαραίτητη και πώς μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά; - 19 Μαρτίου 2025
- Η Εικόνα Σώματος κατά την Προεφηβεία και Εφηβεία: Πληροφορίες και Συμβουλές για Γονείς - 19 Φεβρουαρίου 2025
- Η μελαγχολία της “πιο όμορφης εποχής του χρόνου”: Μπορεί να επηρεάσει και τα παιδιά; - 20 Δεκεμβρίου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Τα επίπεδα στρες που βιώνουμε όλοι -μικροί και μεγάλοι- σήμερα είναι σαφώς αυξημένα σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, όπως επιβεβαιώνουν ξανά και ξανά οι σχετικές έρευνες. Η σύγχρονη γενιά παιδιών και εφήβων κατέχει τα σκήπτρα και μπορεί να ονομάζεται “η πιο στρεσαρισμένη νέα γενιά όλων των εποχών”, χωρίς βέβαια αυτό να είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αισθανόμαστε υπερηφάνεια. Πολλές από τις αιτίες που σχετίζονται με αυτό το φαινόμενο είναι πέρα από τον έλεγχό μας, όπως για παράδειγμα οι ρυθμοί της σύγχρονης καθημερινότητας ή οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές οικογένειες. Κάποιες άλλες, όμως, μπορούμε να τις εντοπίσουμε και να τις διαχειριστούμε προκειμένου να βοηθήσουμε τα παιδιά και να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση ψυχικής υγείας στην οποία βρισκόμαστε. Ας δούμε μερικές:
Έμφαση στις επιτυχίες και τα κατορθώματα
Τα εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και ολόκληρη η κοινωνία σήμερα -συμπεριλαμβανομένου και του πλαισίου της οικογένειας, ας μη βγάζουμε την ουρίτσα μας απέξω!- δίνει μεγάλη έμφαση στην επιτυχία και την καταξίωση και πολύ λιγότερη στην προσπάθεια και στη βελτίωση. Αυτό το γεγονός, δημιουργεί από νωρίς ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κλίμα που σχετίζεται άμεσα με το αυξημένο στρες και το άγχος για τα παιδιά. Η πίεση για υψηλές επιδόσεις επισκιάζει τη χαρά για μάθηση και εξέλιξη και δημιουργεί φόβο στην πιθανότητα ενός λάθους ή -θεός φυλάξοι- μιας αποτυχίας.
Το βαρυφορτωμένο πρόγραμμα
Αφού, λοιπόν, υπάρχει τόσο μεγάλη έμφαση στις επιτυχίες, υπάρχει και η αντίστοιχη υπερβολή στις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών, αφήνοντας ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για χαλάρωση και διασκέδαση. Εννοείται ότι η μουσική, τα αθλήματα, οι ξένες γλώσσες καλλιεργούν τα παιδιά και τους δίνουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν που είναι οι προτιμήσεις και τα ταλέντα τους. Ας προσέξουμε, όμως, να χωράνε στο πρόγραμμά τους και να είναι γι’ αυτά ωφέλιμα και δημιουργικά και όχι άλλη μία πηγή στρες ή άλλος ένας στίβος μάχης για να ξεχωρίσουν.
Στρεσαρισμένοι ενήλικές, στρεσαρισμένα παιδιά
Μπορεί να συζητάμε και να ανησυχούμε για τα παιδιά αλλά κι εμείς, οι ενήλικες, είμαστε πάνω-κάτω στην ίδια κατάσταση. Το δικό μας αυξημένο στρες δε μας αφήνει να είμαστε ο καλύτερος εαυτός μας, αφού πάντα βιαζόμαστε, είμαστε διεκπεραιωτικοί, νευρικοί και γενικά λιγότερο διαθέσιμοι στα παιδιά και τις ανάγκες τους. Τα παιδιά το εισπράττουν αυτό και μακροπρόθεσμα επηρεάζονται σε πολλά επίπεδα αφού δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά για την καθημερινότητά μας και κατ’ επέκταση τη δική τους.
Ο χρόνος οθόνης “κλέβει” από τον χρόνο αληθινής αλληλεπίδρασης
Η πραγματική αλληλεπίδραση βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν χρήσιμες δεξιότητες για την ψυχική τους υγεία και ισορροπία, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη, η αυτοπεποίθηση, η αυτοδιαχείριση και η ανθεκτικότητα. Αντίθετα, τα μέσα κοινωνική δικτύωσης προωθούν την εξωτερική, επιφανειακή ομορφιά, εξιδανικεύουν καταστάσεις και δίνουν έμφαση στο lifestyle, στον πλούτο, στα υλικά αγαθά. Αυτό οδηγεί τα παιδιά σε συγκρίσεις και αυξημένο στρες, σε μια προσπάθεια να μιμηθούν και να κατακτήσουν τα μη-ρεαλιστικά πρότυπα που “συναντούν” στις οθόνες τους.
Γονείς-ελικόπτερα
Τα παιδιά χρειάζονται χώρο, χρόνο και ευκαιρίες για να εξερευνήσουν τον κόσμο, να καταφέρουν πράγματα, να κάνουν λάθη, να χαρούν, να πονέσουν και γενικά να αναπτυχθούν, όχι μόνο σωματικά αλλά κυρίως νοητικά και συναισθηματικά. Τα περισσότερα παιδιά σήμερα έχουν τόση πολλή επίβλεψη από τους γονείς που μάλλον θα νιώθουν όπως θα νιώθει ένας ενήλικας που γράφει ένα e-mail στο γραφείο και πίσω του στέκει ο προϊστάμενος και διαβάζει μία μια τις λέξεις που πληκτρολογεί!!! Ζούμε σε μία δύσκολη, γεμάτη κινδύνους εποχή, δεν χωράει συζήτηση γι’ αυτό. Ας προσπαθήσουμε, όμως, να δίνουμε (ασφαλείς) ευκαιρίες στα παιδιά μας, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μάθουν από το να δοκιμάσουν.
Ο εύθραυστος εαυτός
Η συνεχής επίβλεψή μας κρύβει και άλλο ένα μήνυμα για τα παιδιά: ότι είναι εύθραυστα και όχι ιδιαιτέρως ικανά να διαχειριστούν μια αναποδιά ή μια δυσκολία που θα βρεθεί στον δρόμο τους. Η ικανότητα του κάθε ανθρώπου να διαχειριστεί οτιδήποτε ξεκινά από την πίστη του στον εαυτό και τις δυνάμεις του. Η συνεχής ανησυχία μας και η ανάγκη μας για επίβλεψη της κάθε κίνησης των παιδιών, τελικά τα βλάπτει και δημιουργεί μακροπρόθεσμα φοβισμένους, ανήσυχους και στρεσαρισμένους νέους ενήλικες που δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους, όπως δεν τους εμπιστεύονταν οι γονείς τους!
Η καταστροφολογία είναι παντού
Τα παιδιά είναι συνεχώς εκτεθειμένα σε ειδήσεις, πολλές φορές δυσάρεστες: περιστατικά βίας, φυσικές καταστροφές, οικονομικά προβλήματα, εγκλήματα. Αυτή η συνεχής έκθεση σε δυσάρεστες ειδήσεις ενισχύει το αίσθημα απουσίας ελέγχου και αυξάνει το στρες των παιδιών αφού τα προβλήματα του κόσμου φαίνονται τεράστια και πέρα από τις δυνάμεις τους.
Το στρες (και όχι μόνο) είναι παντού
Δυστυχώς, φαίνεται να ομαλοποιούμε λέξεις και καταστάσεις που ανήκουν ξεκάθαρα στις ψυχικές διαταραχές και την ορολογία των ειδικών ψυχικής υγείας. Το άγχος, οι τραυματικές εμπειρίες, η επιθετικότητα, η κατάθλιψη ανήκουν πια στο καθημερινό μας λεξιλόγιο αντί στις ομιλίες κάποιου συνεδρίου ψυχολόγων ή ψυχιάτρων. Έτσι, μειώνεται η σοβαρότητα που αποδίδεται σ’ αυτά, αφήνοντας τα παιδιά αβοήθητα να νομίζουν ότι δεν βιώνουν κάτι ξεχωριστό και ότι δεν υπάρχει λόγος να ζητήσουν και να λάβουν βοήθεια.
Η εποχή μας είναι αυτή που είναι και τα χαρακτηριστικά της σίγουρα σχετίζονται με τα αυξημένα επίπεδα στρες που παρατηρούνται σε όλους, μικρούς και μεγάλους. Ας μην παραδινόμαστε, όμως, αμαχητί! Ας διαχειριστούμε τις παραμέτρους που μπορούμε, έτσι ώστε να πετυχαίνουμε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τα παιδιά μας. Αυτός είναι ο ρόλος μας και τα παιδιά μας το αξίζουν!