Ερώτημα αναγνώστριας:
Θα ήθελα να με συμβουλεύσετε πώς μπορώ να διαχειριστώ παραβατική συμπεριφορά του έφηβου γιου μου ο οποίος πήρε χρήματα από οικονομίες του πατέρα του για να αγοράσει κάτι που του άρεσε.
Απαντά η Ψυχολόγος Κωνσταντίνα Καστελιώτη, MSc Εγκληματολογίας, συνεργάτης του Δικτύου Psy-Counsellors
Όταν ένας έφηβος εκδηλώνει μια παραβατική συμπεριφορά, το γεγονός αυτό αξίζει σίγουρα την προσοχή μας τόσο για να καταλάβουμε τι τον οδήγησε σε αυτήν όσο και για να προλάβουμε την επανάληψη της ίδιας ή σοβαρότερης παραβατικής συμπεριφοράς.
Στο περιστατικό που περιγράφετε, ο γιος σας επέλεξε να πάρει χρήματα από τον πατέρα του αντί να του τα ζητήσει. Είχε προηγηθεί διάλογος και διαπραγμάτευση μεταξύ πατέρα και γιου ως προς τη συγκεκριμένη αγορά που επιθυμούσε ο γιος; Είναι σημαντικό για τον έφηβο να νιώθει ότι μπορεί να εκφράσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του και να ακουστεί ακόμα κι αν αυτές στο τέλος δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν. Παρόλο που μπορεί να μην υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν ορισμένες επιθυμίες του, χρειάζεται να εξηγηθούν οι λόγοι και να διερευνηθούν οι εναλλακτικές διαθέσιμες επιλογές του.
Από τη στιγμή που ο έφηβος καταφεύγει στην παραβατική συμπεριφορά, μπορούμε να δούμε πώς επικοινωνεί με τους γονείς του και σε ποιο βαθμό υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ γονέων και εφήβου. Ως προς τη διαχείριση χρημάτων, οι γονείς συχνά εμπιστεύονται στον έφηβο κάποιο χρηματικό ποσό ανά τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. χαρτζιλίκι) με στόχο να μάθει να το διαχειρίζεται θέτοντας προτεραιότητες ως προς τα έξοδά του. Στην περίπτωση του γιου σας, δε διευκρινίζεται αν ήδη διέθετε και διαχειριζόταν κάποια χρήματα, γεγονός που θα συνέβαλε ενδεχομένως στο να αναπτύξει μεγαλύτερη υπευθυνότητα.
Ως προς την αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς, είναι απαραίτητο να γίνει μια συζήτηση με τον έφηβο ώστε και εκείνος να εξηγήσει το τι συνέβη από την πλευρά του αλλά και οι γονείς να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις που τους προκάλεσε η πράξη αυτή. Επίσης, θα ήταν χρήσιμο να συμφωνηθεί από κοινού μια συνέπεια που θα έχει ο έφηβος όπως το να μην πραγματοποιήσει μια προγραμματισμένη επόμενη αγορά ή να αναλάβει για κάποιο διάστημα μια υποχρέωση στο σπίτι “κερδίζοντας” με τον τρόπο αυτό τα χρήματα που ήδη πήρε.
Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς χρειάζεται να έχουν μια κοινή στάση για τη διαχείριση της παραβατικής συμπεριφοράς του εφήβου. Να αποδώσουν σε αυτήν όση σημασία της αναλογεί, προστατεύοντας έτσι τον έφηβο από σοβαρότερες πράξεις και δίνοντας του την ευκαιρία να επανορθώσει.