Γράφει η Σχολική Ψυχολόγος Εύη Αβδελίδου
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προσφέρουν αναρίθμητα παραδείγματα χρήσης του διαδικτύου για εκφοβιστικούς σκοπούς μεταξύ συνομηλίκων, τα οποία πολλές φορές χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη σκληρότητα. Παρακάτω παρατίθενται μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Οι Hinduja and Patchin (2009) αναφέρουν τη μαρτυρία ενός δωδεκάχρονου κοριτσιού από το Michigan που περιγράφει πώς «ένα κορίτσι μου είπε ότι θα ερχόταν να σκοτώσει τους γονείς μου και εμένα την ίδια. Με έκανε να κλάψω τόσο πολύ που έκανα εμετό. Έτσι, γνωρίζω από πρώτο χέρι πως είναι να παρενοχλείσαι πέρα από κάθε φαντασία».
Ο Benfer (2001), διηγείται την περίπτωση κακοήθων και προσβλητικών μηνυμάτων που δημοσιεύτηκαν ανώνυμα μέσω διαδικτύου για ένα κορίτσι στο γυμνάσιο, που υπέφερε από παχυσαρκία και πολλαπλή σκλήρυνση κατά πλάκας. Αυτά τα μηνύματα ήταν σχεδιασμένα να την ταπεινώσουν και να την υποτιμήσουν. Στο πέρασμα του χρόνου, το μίσος μέσω διαδικτύου προεκτάθηκε και στην καθημερινότητα του κοριτσιού, όταν οι θύτες έγραψαν υβριστικά μηνύματα στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι της, προξένησαν ζημιές στο αυτοκίνητό της και πέταξαν μπουκάλια γεμάτα με οξύ στην μπροστινή της πόρτα.
Ο Bill Belsey, Καναδός πατέρας και εκπαιδευτικός, που μελετά τα αναπτυσσόμενο φαινόμενο του διαδικτυακού εκφοβισμού, περιγράφει ένα περιστατικό όπου μια έφηβη που δημιούργησε ένα διαδικτυακό τόπο για τον εαυτό της και ζητούσε να της υπογράψουν το «λεύκωμα» της (guest book), έλαβε μηνύματα που της έλεγαν ότι «πρέπει να πεθάνει» και ότι «όλοι τη μισούν». Έχουν καταγραφεί παρόμοια γεγονότα, όπως εκείνο ενός νέου που υπέφερε από κατάθλιψη, αφού είχε γίνει στόχος μίας διαδικτυακής εκφοβιστικής εκστρατείας που διήρκεσε τρία χρόνια. Επίσης, ένας δεκαπεντάχρονος, που με τρόμο ανακάλυψε ότι είχε δημιουργηθεί ένας διαδικτυακός τόπος με αποκλειστικό σκοπό να τον προσβάλλει, με παρατηρήσεις για το βάρος του και απειλές, συμπεριλαμβανομένης και της ημερομηνίας θανάτου του (Snider & Borel, 2004 όπως αναφέρει η Campfield, 2008).
Με τη σειρά τους, η τηλεόραση και οι εφημερίδες περιγράφουν με λεπτομέρειες σχετικές εμπειρίες. Ένα κορίτσι στο Γυμνάσιο αποκλείστηκε από τους συνομηλίκους της, λόγω διαδικτυακών αναφορών ότι είχε τον ιό SARS κατά τη διάρκεια πρόσφατων ταξιδιών. Ακόμη, οι φωτογραφίες ενός Ιάπωνα μαθητή, που τον έδειχναν να αλλάζει στα αποδυτήρια δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο. Επιπρόσθετα, γνωστή είναι η περίπτωση ενός διαδικτυακό τόπου που δημιουργήθηκε από συμμαθητές για να χλευαστεί ένας μαθητής που επί χρόνια είχε υπάρξει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο. Ο διαδικτυακός τόπος, που ανέφερε: «Καλώς ήρθατε στο διαδικτυακό τόπο που κοροϊδεύει τον (το όνομα του παιδιού)», τον περιέγραφε ως ένα παιδόφιλο που χρησιμοποιούσε το χάπι βιασμού σε αγοράκια. Επί επτά μήνες τα παρακάλια των γονιών και οι μηνύσεις από δικηγόρο τελικά είχαν ως αποτέλεσμα την αφαίρεση του διαδικτυακού τόπου από το παγκόσμιο ιστό (Leishman, 2002; Paulson, 2003 όπως αναφέρει η Campfield, 2008).
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού αφορούσε ένα Καναδό έφηβο που δυσφημίστηκε ως το «Παιδί του Star Wars», αφού εκατομμύρια άνθρωποι κατέβασαν ένα βίντεο που ένας από τους συμμαθητές του είχε μοντάρει και δημοσιεύσει στο διαδίκτυο. Το βίντεο τον έδειχνε να αναπαριστάνει μια σκηνή από την δημοφιλή ταινία. Το παιδί, που είχε τραβήξει τον εαυτό του, στο σπίτι του, να κουνάει ένα μπαστούνι του γκολφ αντί για σπαθί με φως, έγινε ο περίγελος των συμμαθητών του και σύμφωνα με τις ειδήσεις, εγκατέλειψε το σχολείο και δέχτηκε ψυχιατρική βοήθεια (Snider & Borel, 2004, όπως αναφέρει ο Li, 2007; Paulson, 2003 όπως αναφέρει η Campfield, 2008).
Στο Calabasas High School στην California υπήρχε ένας διαδικτυακό τόπος – schoolscandals.com – στον οποίο το σκληρό κουτσομπολιό και οι ρατσιστικές και απειλητικές παρατηρήσεις γίνονταν τόσο δηκτικές που επηρέαζαν στο σύνολό τους το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής κοινότητας (Paulson, 2003, όπως αναφέρει η Campfield, 2008).
Τον Ιούνιο του 2006, δημοσιεύθηκε ένα άρθρο σε εφημερίδα για τις βίαιες απειλές που έγιναν σε ένα δημοφιλή διαδικτυακό τόπο κοινωνικής δικτύωσης (http://www.MySpace.com) σε μία ομάδα μαθητών περιγραφόμενων ως «Goths» λόγω των σκούρων ρούχων τους και το έντονο μακιγιάρισμα. Η διεύθυνση του σχολείου κινήθηκε νομικά μπροστά στην κλιμάκωση του φαινομένου και μερικοί γονείς κράτησαν τα παιδιά τους μακριά από το σχολείο από ανησυχία για την ασφάλειά τους (Husuan, 2006 όπως αναφέρει η Camfield, 2008).
Στην Αυστραλία, ένα κορίτσι μόλις εννιά ετών, δεχόταν επανειλημμένα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πορνογραφικού περιεχομένου. Οι γονείς του κοριτσιού υπέθεταν ότι ο δράστης ήταν ενήλικας. Η αλήθεια, όμως ήταν διαφορετική, αφού η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος απεκάλυψε πως επρόκειτο για ένα επίσης ανήλικο συμμαθητή της (Thorp, 2004, όπως αναφέρουν οι Σταυρόπουλος και Παπαθανασίου, 2009).
Αλησμόνητη έχει μείνει η, γνωστή από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, περίπτωση της Megan Meier, η οποία αφού είχε δημιουργήσει σχέση μέσω διαδικτύου με ένα άγνωστό της αγόρι, εκείνο άρχισε να την προσβάλλει και να την παρενοχλεί. Η συμπεριφορά του αυτή ήταν τόσο ανυπόφορη για εκείνη ώστε τελικά να οδηγηθεί στην αυτοκτονία. Η είδηση πως το αγόρι αυτό δεν υπήρξε ποτέ προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη. Στην πραγματικότητα, ήταν δημιούργημα της μητέρας μια φίλης του κοριτσιού, η οποία επεδίωκε μέσω διαδικτύου να μάθει τι δημοσίευε η Megan για την κόρη της (Hinduja & Patchin, 2009).
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το διαδίκτυο έχει χρησιμοποιηθεί από έφηβους ως μέσο προειδοποίησης και απειλής για επερχόμενη εγκληματική συμπεριφορά. O Eric Harris, ένας από τους δολοφόνους του περιβόητου μακελειού στο Γυμνάσιο Columbine, δημιούργησε ένα διαδικτυακό τόπο όπου συζητούσε τη δολοφονία των μαθητών, παρόλο που δε λήφθηκε κανένα μέτρο εναντίον του από τις αρχές εκείνη την περίοδο (http://psychology.wikia.com/wiki/Cyber-bullying, 2009).
Στη χώρα μας έχουν, επίσης, κάνει την εμφάνισή τους περιστατικά που υπογραμμίζουν την επικίνδυνη επέκταση του φαινομένου και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με διαδικτυακή ειδησεογραφική πηγή, στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2010, κοντά στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας στην Καλλιθέα, κατά τη διάρκεια τσακωμού μίας μαθήτριας με συμμαθήτρια, μαχαιρώθηκε 17χρονη που προσπάθησε να τις χωρίσει. Σύμφωνα με πληροφορίες, αιτία της διαμάχης στάθηκε ένα υβριστικό σχόλιο που φέρεται πως είχε κάνει η Β.Χ, στην ιστοσελίδα της στο Facebook. Ο καβγάς των συμμαθητριών άρχισε εντός του σχολικού συγκροτήματος της Γκράβας και συνεχίστηκε έξω από το σπίτι της Β.Χ. Η μαθήτρια ανέβηκε στο σπίτι της και αφού πρώτα πήρε ένα μαχαίρι, στη συνέχεια κατέβηκε στο δρόμο για να συνεχίσει τον καβγά. Το θύμα προσπάθησε να χωρίσει τις δύο συμμαθήτριές της, με αποτέλεσμα να δεχτεί μαχαιριά από την Β.Χ. Η Β.Χ. συνελήφθη και οδηγήθηκε στο τμήμα ανηλίκων της Ασφάλειας Αττικής (http://www.inews.gr/88/ellada-2010-aniliki-machairose-symmathitria-tis-gia-mia-vrisia-sto-FACEBOOK.htm, 2010). Ένα άλλο ακραίο παράδειγμα, σε συνδυασμό με αυτοκτονία, είναι η περίπτωση του μαθητή του ΟΑΕΔ, ο οποίος πυροβόλησε τρία άτομα και στη συνέχεια αυτοκτόνησε, μία πράξη για την οποία είχε προειδοποιήσει προηγουμένως στην προσωπική του ιστοσελίδα(http://www.cosmo.gr/News/Hellas/236031.html).
Από τις παραπάνω ιστορίες είναι έκδηλη τόσο η τάση των εφήβων να καταφεύγουν στο διαδίκτυο, έχοντας επιθετική διάθεση προς του συνομηλίκους τους, όσο και η ενδεχόμενη διάσταση των πιθανών συνεπειών, που κυμαίνονται από την πρόκληση ενόχλησης και αναστάτωσης σε ένα παιδί, μέχρι και απώλεια της ανθρώπινης ζωής.