Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Κασσιανή Μαδεμλή
Το λάθος είναι το αποτέλεσμα μιας ή πολλών πράξεων και συμπεριφορών που αποκλίνει από τον κανόνα, που βρίσκεται σε απόσταση από την αλήθεια ή την πραγματικότητα ή δεν μας ικανοποιεί σε σχέση με την αρχική μας πρόθεση.
Τι σημαίνει λάθος για τον έφηβο και τους γονείς του; Τι μας προβληματίζει – φοβίζει περισσότερο: η λάθος συμπεριφορά ή το λάθος αποτέλεσμα; Συμφωνούμε όλοι ότι μια συμπεριφορά είναι λάθος ή είναι τελικά υποκειμενικά τα λάθη; Πολύ συχνά χρησιμοποιούμε τη φράση “ από τα λάθη μας μαθαίνουμε”. Αυτή η φράση σημαίνει ότι έχουμε αξιολογήσει μια κατάσταση ως λανθασμένη, έχουμε βρει τους άστοχους χειρισμούς που κάναμε και την επόμενη φορά θα προσπαθήσουμε να κάνουμε καλύτερη εκτίμηση της κατάστασης και να συμπεριφερθούμε ανάλογα.
Ποιοι είναι οι λόγοι που που οι κάνουν λάθη:
- οι αποφάσεις που παίρνουν οι έφηβοι και οι επιλογές που κάνουν συνήθως στηρίζονται σε ένα ή δυο κριτήρια. Σταδιακά αποκτώντας εμπειρίες και μέσω της ωρίμανσης μπορούν να περιλαμβάνουν και άλλα κριτήρια, κι άλλες παραμέτρους τα οποία θα τα κατατάσσουν σε περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά. Επίσης με το χρόνο αποκτούν όλο και περισσότερο την ικανότητα να σκέφτονται και τον αντίκτυπο των αποφάσεών τους και στους άλλους (φίλους, οικογένεια)
- οι έφηβοι έχουν έντονο παρορμητισμό και έτσι πολλές αποφάσεις έχουν έντονο συναισθηματικό κίνητρο. Μέσα από το αίσθημα παντοδυναμίας που κατέχει τους εφήβους , πρωταρχικός τους στόχος είναι η ικανοποίηση του “το θέλω και το θέλω τώρα”, που συχνά οδηγεί σε αποτυχία και σε εφήμερη ικανοποίηση. Η ανυπομονησία, η μη αντοχή σε καταστάσεις αναμονής δυσκολεύουν τον έφηβο να κάνει τις επιθυμητές επιλογές
- οι συνειδητές και οι ασυνείδητες προσδοκίες και απαιτήσεις που έχουμε οι γονείς από τα παιδιά μας συμβάλλουν θετικά ή αρνητικά στις αποφάσεις που θα πάρουν οι έφηβοι. Πολλές φορές λόγω της αντίδρασης προς τους γονείς, οι έφηβοι επιλέγουν να κάνουν ακριβώς το αντίθετο, ακόμη κι αν γονείς και παιδί επιθυμούν το ίδιο.
Πολύ συχνά γονείς και έφηβοι δεν συμφωνούν πότε μια συμπεριφορά ή μια απόφαση είναι λάθος. Και οι πλευρές δρουν και σκέφτονται με γνώμονα τις δικές του επιθυμίες ο καθένας και αυτές οι επιθυμίες συχνά είναι εντελώς διαφορετικές.
Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για να βοηθήσουμε τους εφήβους να παίρνουν αποφάσεις, να αποδέχονται και αυτοί και εμείς τα λάθη τους και να ξαναπροσπαθούν.
Καταρχήν εμείς σαν γονείς θα πρέπει να αναγνωρίζουμε τις δικές μας λανθασμένες συμπεριφορές και να τις αλλάζουμε. Σ΄αυτό μας βοηθούν και οι έφηβοι που συνήθως λένε τι τους ενοχλεί στη συμπεριφορά μας. Στη συνέχεια να προσπαθούμε να έχουμε μια πιο αντικειμενική εικόνα του χαρακτήρα και της προσωπικότητας των παιδιών μας. Να βλέπουμε τα παιδιά μας όπως είναι ακόμη κι αν δεν μας αρέσει πάντα και όχι όπως θα θέλαμε να είναι.
Με αυτά τα δεδομένα είναι πιο εύκολο να αναγνωρίσουμε στα παιδιά μας αδυναμίες, λάθη, συναισθήματα, τον τρόπο που σκέφτονται. Ένα από τα πιο συχνά και αυθόρμητα λάθη που κάνουμε σαν γονείς είναι να κριτικάρουμε αμέσως μια απόφαση ή επιλογή των εφήβων, χωρίς να συζητήσουμε τον τρόπο, το σκεπτικό του. Θα πρέπει να δίνουμε χώρο και χρόνο να αναπτύσσει τις απόψεις του και εκεί να παρεμβαίνουμε διορθωτικά.
Η δεύτερη και ίσως πιο σημαντική παρέμβαση είναι το πως εκπαιδεύουμε τα παιδιά να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που τα αφορούν. Το να αποφασίζουμε εμείς για όλα και κάποια στιγμή να πούμε “ τώρα θα αποφασίσεις εσύ τι επάγγελμα θα κάνεις στη ζωή σου”, είναι μια συμπεριφορά που έχει πολλές πιθανότητες να οδηγήσει τον έφηβο σε λάθος επιλογή.
Η συμμετοχή του εφήβου στη λήψη αποφάσεων είναι μια διαδικασία που οδηγεί στην ενηλικίωση, στην ωριμότητα και τονώνει την αυτοεκτίμησή του.