Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Κωνσταντίνα Καστελιώτη, συνεργάτης του Δικτύου Psy-Counsellors
Όπως έγινε ευρύτερα γνωστό, πρόσφατα συνέβη ένα εφιαλτικό δυστύχημα στο οποίο κύριο ρόλο έπαιξε ένα γρήγορο αυτοκίνητο, μάρκας Πόρσε. Ο θάνατος των τεσσάρων ανθρώπων -μεταξύ των οποίων μιας μητέρας με το τρίχρονο παιδί της- προκάλεσε έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις και αποτέλεσε αφορμή για την έναρξη κοινωνικού διαλόγου. Ενδεικτική του γενικού προβληματισμού είναι η σκέψη, εκ μέρους της κυβέρνησης, για αλλαγές στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας με την επιβολή προστίμων ανάλογων με το εισόδημα και την προσφορά κοινωφελούς εργασίας από τους παραβάτες.
Η υπερβολική ταχύτητα, η οποία είχε αναπτυχθεί από το όχημα που προκάλεσε το δυστύχημα, δεν ήταν δυστυχώς αποτέλεσμα της “κακής στιγμής” αλλά έκφραση της κουλτούρας της επικίνδυνης οδήγησης που είναι διαδεδομένη, ιδιαίτερα σε εφήβους και νέους. Από παιδιά ακόμα, βιώνουν ως καθημερινό και συνηθισμένο φαινόμενο τις διαρκείς παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας από οδηγούς οι οποίοι συνήθως προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν το χρόνο που χρειάζονται για να φτάσουν στον προορισμό τους.
Όμως, η κουλτούρα της επικίνδυνης οδήγησης δε διαμορφώνεται μόνο στο δρόμο αλλά καλλιεργείται και μέσα από ταινίες οι οποίες προβάλλουν την ακραία οδήγηση ως συναρπαστική. Μεγάλες ταχύτητες σε συνδυασμό με παρακινδυνευμένους ελιγμούς οι οποίοι πραγματοποιούνται όχι σε κάποια πίστα αλλά σε σκηνικό κεντρικών δρόμων αυξημένης κυκλοφορίας. Έτσι, τονίζονται η αδρεναλίνη, η ένταση και η ικανοποίηση της νίκης ενώ παράλληλα αποσιωπώνται οι αρνητικές, συχνά καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν, τόσο για τους ίδιους τους οδηγούς όσο και για τους συνεπιβάτες τους αλλά και για όποιον άλλον τύχει να βρίσκεται κοντά στο όχημα εκείνη τη στιγμή.
Τα οχήματα, αυτοκίνητα και μηχανές, μακριά πια από τη χρηστική τους αξία, έχουν αναχθεί τα ίδια σε καταναλωτική αξία και σύμβολο κύρους. Όχι μόνο τα ακριβά αλλά και τα πιο οικονομικά οχήματα σε ακατάλληλα χέρια μπορούν να αποδειχτούν εξίσου φονικά. Τι θα μπορούσε να γίνει όμως ώστε να δοθεί έμφαση στην πρόληψη, δηλαδή να αποτρέψουμε την εκδήλωση της παραβατικής οδηγικής συμπεριφοράς;
Υπάρχουν, ευτυχώς, αρκετά εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία υλοποιούνται τόσο σε πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής όσο και στο χώρο των σχολείων. Ο βιωματικός τους χαρακτήρας σε συνδυασμό με τη διαφωτιστική και ουσιαστική συζήτηση μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο σκέψης των μαθητών επί του θέματος. Είναι όμως πολύ σημαντικό και άκρως απαραίτητο ό,τι μαθαίνουν τα παιδιά και οι έφηβοι στα προγράμματα αυτά να μην ακυρώνεται στην πράξη από την οδήγηση των γονιών τους. Ιδιαίτερα οι έφηβοι, που θα γίνουν οδηγοί στο άμεσο μέλλον, χρειάζεται να διδαχθούν τη σωστή οδήγηση από τον τρόπο που οι γονείς τους οδηγούν. Ακόμα και αν κάνουν κάποια λάθη την ώρα της οδήγησης, είναι πολύ βοηθητικό οι γονείς να τα επισημαίνουν στον έφηβο, να του εξηγούν τι συνέβη και ποια συνέπεια θα μπορούσε να είχε ένα παρόμοιο λάθος.
Η κουλτούρα της επικίνδυνης οδήγησης είναι πράγματι πολύ ακριβή γιατί μας κοστίζει ανθρώπινες ζωές. Η νέα γενιά, η γενιά των σημερινών εφήβων, έχει την ευκαιρία να ανατρέψει την κουλτούρα αυτή. Θα πρέπει πρώτα όμως να βιώσει από τους γονείς και τους φίλους που ήδη οδηγούν ότι ένας διαφορετικός, πιο συνειδητός τρόπος οδήγησης είναι εφικτός.