Ανάμεσα στις πολλές μάχες που καλείται ο γονέας να δώσει, είναι και αυτή της αντιμετώπισης των ψεμάτων. Γιατί οι έφηβοι λένε ψέματα; Πού μάθανε αυτή την άσχημη συνήθεια; Θα λένε ψέματα για πάντα; Πώς θα καταφέρουμε να τους κάνουμε να σταματήσουν;
Οι γονείς αισθάνονται νευριασμένοι, απογοητευμένοι, ανίκανοι πολλές φορές να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση και αυτό το συναίσθημα είναι απολύτως φυσιολογικό. Όσο δύσκολο και αν φαίνεται στην παρούσα φάση, μπορούμε να το δούμε σαν μία ευκαιρία για να αναπτύξουμε ισχυρότερους δεσμούς με τα παιδιά μας και να τους διδάξουμε την ακεραιότητα του χαρακτήρα.
Γιατί λοιπόν λένε ψέματα;
Παρόλο που αυτό μπορεί να φανεί παράξενο, το ψέμα είναι ένα κομμάτι της φυσιολογικής ανάπτυξης ενός εφήβου. Σε αυτή τη φάση της ζωής του προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς προκειμένου να βρει τη δική του ταυτότητα. Μπορεί να χρησιμοποιεί το ψέμα:
- Για να μην μπει τιμωρία για κάτι που έκανε
- Για να προκαλέσει τους γονείς
- Γιατί αισθάνεται πως οι γονείς έχουν πολλές απαιτήσεις από εκείνον
- Γιατί περνά μία δική του, εσωτερική σύγκρουση
Υπάρχουν πολλές αιτίες για τις οποίες ένας έφηβος μπορεί να λέει ψέματα. Είναι προτιμότερο οι γονείς να αναζητούν το λόγο, παρά να νευριάζουν και να αντιδρούν. Ο έφηβος είναι κι αυτός άνθρωπος και οι άνθρωποι κάνουν λάθη στην προσπάθειά τους να προχωρήσουν στη ζωή.
Πώς να προσεγγίσουμε τον έφηβο;
Παρακάτω αναφέρονται «στρατηγικές» προκειμένου να καταφέρουμε να σταματήσει ο έφηβος το ψέμα.
- Δημιουργήστε ένα φιλικό περιβάλλον. Όταν ο έφηβος αποφασίσει να πει την αλήθεια, θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι θα ακουστεί και θα έχει την υποστήριξη που θα ζητάει από τους γονείς. Έχοντας τον χώρο που χρειάζεται να πάρει τις δικές του αποφάσεις, μαθαίνει ότι δεν χρειάζεται να πει ψέματα προκειμένου να λύσει κάποιο πρόβλημα, να καταφέρει κάτι ή να γίνει πιο ανεξάρτητος.
- Ζητήστε να ακούσετε την αλήθεια. Όταν για πολλοστή φορά ακούσετε ένα ψέμα παρόλο που έχετε συζητήσει τους λόγους γιατί δεν πρέπει να λέει ψέματα, θα πρέπει να τους το υπενθυμίσετε. Εξηγήστε πόσο σημαντική είναι η αλήθεια και πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το να την ξέρετε ολόκληρη! Δώστε την εναλλακτική να σας την πει γράφοντας ένα μήνυμα ή ένα γράμμα.
- Δείξτε ότι καταλαβαίνετε αν δεν λέει ολόκληρη την αλήθεια. Όχι όμως με κριτικό ύφος. Μπορείτε να πείτε πως γνωρίζετε ότι έχει και συνέχεια στην ιστορία του διότι και τις προηγούμενες φορές που είχε πει κάποιο ψέμα, μιλούσε αργά, γρήγορα, κοιτούσε κάτω ή έπαιζε με τα χέρια του. Αυτό δείχνει στον έφηβο πως τον ξέρετε καλά, πράγμα που ισχυροποιεί τον δεσμό σας και τον πληροφορεί πως θέλετε να ακούσετε ολόκληρη την ιστορία.
- Βρείτε μαζί λύσεις. Αυτό το βήμα προϋποθέτει να έχετε ακούσει την αλήθεια και ολόκληρη την ιστορία από τον έφηβο. Συζητήστε για το θέμα που τον απασχολεί και μείνετε δίπλα του με ηρεμία καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης.
- Καθιερώστε την τακτική «δεν ντρέπομαι, δεν προσβάλλω». Στο σπίτι είναι σημαντικό να αισθάνεται ο έφηβος ότι δεν θα τον προσβάλλει κανείς και δεν θα τιμωρηθεί. Αλλιώς, αν δεν αισθάνεται άνετα, θα υποκύψει στο ψέμα ξανά. Είναι σημαντικό για εκείνον να δείχνετε ήρεμοι και να μην κριτικάρετε.
Ενώ μπορεί να είναι απογοητευτικό να γνωρίζουμε ότι ο έφηβός μας δεν λέει την αλήθεια, είναι σημαντικό να βρούμε τρόπους να το ξεπεράσουμε. Με την ανάλογη συμπεριφορά δείχνουμε ότι κατανοούμε τον φόβο του για τιμωρία και την αμηχανία του να «πιαστεί» ότι λέει ψέματα. Ας μην βλέπουμε το ψέμα μόνο ως πράξη, αλλά να προσπαθήσουμε να διδάξουμε στον έφηβο τον τρόπο να το αποφύγει.