Ανταλλακτική οικονομία και Πανελλήνιες

Γράφει στο efiveia.gr η Δημοσιογράφος Μαρία Σκαμπαρδώνη

Η Ελλάδα, δυστυχώς, πληρώνει πολύ ακριβά –κυριολεκτικά και μεταφορικά – το τίμημα των Πανελληνίων.

Ένα σωρό χρήματα σε φροντιστήρια, μία υπερβολική φόρτωση των έφηβων μαθητών με άγχος που εν κατακλείδι, επηρεάζει και την επίδοση αλλά και την ψυχοσωματική τους υγεία. Μία ατελείωτη αποστήθιση, μία τελεία και μία περισπωμένη, μία εισαγωγή που αλλάζει τη ζωή και τελικά, μένει η ίδια.

Οι Πανελλήνιες είναι στη μέση της εφηβείας και στην αρχή της ενηλικίωσης, ένα κομβικό αλλά όχι καθοριστικό γεγονός, που εξαιτίας της εξιδανίκευσής του, έχει καταλήξει να θεωρείται ως ο μοναδικός δρόμος για την επιτυχία στα μυαλά των περισσότερων μαθητών.

Οι Πανελλήνιες, δίχως αμφιβολία, είναι μία διαδικασία αγχώδης, πιεστική, κοπιαστική. Οι χρόνιες ελλείψεις ενός μαθητή καλούνται να ξεπεραστούν, μέσα σε λίγους μήνες για την επίτευξη της ιδανικής βαθμολογίας. Οι ελλείψεις ενός εκπαιδευτικού συστήματος που αδυνατεί να περάσει πραγματική γνώση στους μαθητές που περιμένουν πια μόνο τα φροντιστήρια για να μάθουν, περιμένουν μία βαθμολογία σε έναν τοίχο να αποδείξει πόσο καλοί, επιμελείς και φιλομαθείς είναι οι δικοί του μαθητές.

Η πρώτη ερώτηση, λογικά, που θα ρωτούσε κανείς διαβάζοντας το άρθρο, είναι η εξής: η ανταλλακτική οικονομία τι σχέση έχει με τις Πανελλήνιες;

Ανέκαθεν πίστευα πως οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν διατηρήσει έναν ανταλλακτικό τρόπο αγαθών στην καθημερινότητα που θα τους επέτρεπε να ανταλλάσουν αντικείμενα μεταξύ τους. Για παράδειγμα, θα ήταν πιο ωραίο για έναν άνθρωπο με οικονομικές δυσκολίες να ανταλλάξει ένα παλιό ζευγάρι παπούτσια για λίγες πατάτες η αυγά. Θεωρώ πως αυτός ο τρόπος θα διευκόλυνε πολλούς ανθρώπους που δυσκολεύονται με χρήματα στις καθημερινές τους συναλλαγές.

Η αλήθεια είναι πως μέσα σε μία δύνη οικονομικής κρίσης και ένα αβέβαιο οικονομικά μέλλον, πολλές οικογένειες δεν μπορούν να στηρίξουν το οικονομικό βάρος ενός φροντιστηρίου, και είναι λογικό. Είναι λυπηρή η μεγάλη ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού μας συστήματος που πλέον δεν μπορεί να διοχετεύσει και να μεταδώσει ουσιαστική γνώση στους μαθητές. Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι μαθητές του Λυκείου πηγαίνουν στα μαθήματα μόνο για να μην παίρνουν απουσίες.

Και το λυπηρό αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης που έχει κυριαρχήσει για τη μόρφωση, το διαπιστώνουμε καθημερινά: βιβλία σκισμένα, πεταμένα, βιβλία που καίγονται επειδή συμβολίζουν την καταπίεση, τη βαθμοθηρία, τη χρησιμοθηρία… όλα αυτά που δε θα έπρεπε ένα βιβλίο να συμβολίζει πραγματικά.

Η ιδέα μου για την ανταλλακτική οικονομία, ίσως δεν ταιριάζει απόλυτα, αλλά δανείζεται τη φιλοσοφία της. Θεωρώ πως όλες οι σημειώσεις, τα βιβλία, τα φυλλάδια με τις ασκήσεις των μαθητών και τις εξηγήσεις των εννοιών και των κανόνων, δε θα έπρεπε να καίγονται και να σκίζονται. Θα μπορούσαν να δίνονται στους οικονομικά ασθενέστερους μαθητές που δεν έχουν τη δυνατότητα για κάποιο φροντιστήριο.

Η ιδέα αυτή μου γεννήθηκε όταν είδα σημειώσεις για τα Αρχαία Θεωρητικής στη δανειστική βιβλιοθήκη του δήμου στο γνωστό κείμενο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Μακάρι πραγματικά, όλη η γνώση των βοηθημάτων και των βιβλίων να πηγαίνει εκεί και το σχολείο ή ο δήμος να βρίσκει κάποιο τρόπο για να τα στείλει στους μαθητές που ενδιαφέρονται.

Με την ανταλλακτική διάθεση των ανθρώπων, πολλά προβλήματα θα μπορούσαν να έχουν λυθεί. Και αν οι εποχές που ζούμε είναι δύσκολες σε πολλά επίπεδα, είναι οι ίδιες που θα μπορούσαν να εμφυσήσουν την ανιδιοτέλεια, την κοινωνική αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια.