Το σχολείο αποτελεί το περιβάλλον στο οποίο ο έφηβος περνάει τον περισσότερο χρόνο του, εκτός οικογένειας. Ένα θετικό σχολικό περιβάλλον μπορεί να αποτελέσει προστατευτικό παράγοντα για την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των εφήβων, ενώ αντίθετα ένα προβληματικό σχολικό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή, στην εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και στην εμπλοκή του εφήβου σε συμπεριφορές κινδύνου, όπως η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
Το θετικό σχολικό περιβάλλον δεν αντανακλά μόνο στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά κυρίως στις σχέσεις που αναπτύσσονται τόσο μεταξύ των εφήβων με τους συμμαθητές τους, όσο και με τους εκπαιδευτικούς. Έτσι, διαφορετικές μελέτες συγκλίνουν στο ότι η επαρκής στήριξη που νιώθουν οι έφηβοι από τους καθηγητές τους συνδέεται ισχυρά με την έλλειψη ψυχολογικών ενοχλήσεων, την περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ και την αποχή από τη χρήση καπνού, ενώ οι έφηβοι που νιώθουν υποστήριξη από τους συμμαθητές τους έχουν λιγότερο στρες και εκδηλώνουν σπανιότερα ψυχοσωματικά προβλήματα.
Πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.141 μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών ρωτήθηκαν το 2014 σχετικά με τα σχολικά τους βιώματα και τις αντιλήψεις τους για το σχολείο. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζονται από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ).
Σχολική ατμόσφαιρα, κλίμα στην τάξη και επίδοση στα μαθήματα.
Οι έφηβοι ρωτήθηκαν για το πώς αισθάνονται για το σχολείο. Οι δύο στους τρεις εφήβους (63,3%) απάντησαν ότι τους αρέσει το σχολείο. Μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων αυτών ήταν τα κορίτσια (66,2%) έναντι των αγοριών (60,4%). Αξίζει να σημειωθεί ότι όσο η ηλικία μεγάλωνε, τόσο λιγότερο ικανοποιημένοι ήταν οι έφηβοι από το σχολείο.
Αναφορικά με το κλίμα μέσα στην τάξη, περίπου δύο στους τρεις μαθητές (70,4%) απάντησαν ότι νιώθουν αποδεκτοί από τους συμμαθητές τους. Τα κορίτσια φάνηκαν λιγότερο ικανοποιημένα από τα αγόρια αναφορικά με τις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους. Με την αύξηση της ηλικίας, οι έφηβοι δήλωναν λιγότερο ικανοποιημένοι.
Περίπου 4 στους πέντε εφήβους (79,4%) απάντησαν ότι νιώθουν αποδεκτοί από τους καθηγητές τους, ενώ σε χαμηλότερο ποσοστό απάντησαν ότι οι καθηγητές τους νοιάζονται γι’ αυτούς (69,2%) και ότι εμπιστεύονται τους καθηγητές τους (56,3%). Τα δύο φύλα δεν διέφεραν σημαντικά ως προς την ικανοποίηση από τις σχέσεις με τους καθηγητές, με εξαίρεση ότι τα κορίτσια νιώθουν σε υψηλότερο ποσοστό αποδεκτά (81,3%) σε σύγκριση με τα αγόρια (77,6%). Με την αύξηση της ηλικίας, οι έφηβοι δηλώνουν λιγότερο ικανοποιημένοι από τις σχέσεις τους με τους καθηγητές τους.
Πίεση από το σχολείο
Οι μαθητές απάντησαν στην ερώτηση «Πόσο πιεσμένος νιώθεις από τη δουλειά που έχεις να κάνεις για το σχολείο;». Ένας στους τρεις μαθητές (32%) νιώθει πιεσμένος, με τα κορίτσια να υπερισχύουν σε ποσοστό (36,1%) έναντι των αγοριών (27,8%).
Έφηβοι και σχολικός εκφοβισμός
Οι έφηβοι ρωτήθηκαν αν έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού στο σχολείο κατά την περίοδο δύο μηνών πριν τη διεξαγωγή της έρευνας. Σε ποσοστό 6,4% ανέφεραν πως έχουν υποστεί ενοχλητικά πειράγματα τουλάχιστον δύο φορές το μήνα κατά το τελευταίο δίμηνο. Σημαντικό είναι να σημειωθεί πως το ποσοστό των εφήβων που δήλωσαν ότι έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού ήταν χαμηλότερο από κάθε άλλη χρονιά.
Στην ερώτηση για το πόσο συχνά εκφόβισαν κάποιο άλλο μαθητή ή μαθήτρια τους τελευταίους δύο μήνες πριν την έρευνα, το 7,4% των μαθητών ανέφερε ότι έχει εκφοβίσει άλλο μαθητή στο σχολείου τουλάχιστον δύο φορές το μήνα κατά το προηγούμενο δίμηνο, με τα αγόρια να υπερέχουν των κοριτσιών σε ποσοστό 10,7% έναντι του ποσοστού 4,4%.
Μορφές εκφοβισμού
Οι μορφές εκφοβισμού που αναφέρθηκαν με τη μεγαλύτερη συχνότητα από τους έφηβους που τον υφίστανται ήταν τα λεκτικά πειράγματα σε ποσοστό 7,8%, τα πειράγματα / χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου σε ποσοστό 6,6% και η διάδοση ψεμάτων / φημών σε ποσοστό (4,9%). Επίσης σε μικρότερα ποσοστά αναφέρθηκαν ο αποκλεισμός από δραστηριότητες (4,5%), η χρήση σωματικής βίας (2%), οι χαρακτηρισμοί για την εθνικότητα (1,9%), οι χαρακτηρισμοί για τη θρησκεία (1,4%), ο εκφοβισμός μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων (1,1%) και ο εκφοβισμός μέσω φωτογραφιών στο διαδίκτυο (0,7%).
Αναλυτικά η έρευνα βρίσκεται ΕΔΩ.