Συντονιστείτε με το συναίσθημα των έφηβων παιδιών σας…

Γράφει στο efiveia.gr η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπεύτρια Αθηνά Μπερδεμπέ

Αγάπη, χαρά, λύπη, συγκίνηση, άγχος,  φόβος, θυμός είναι μερικά από τα συναισθήματα που βιώνουμε με εναλλαγές στη ζωή μας και τα οποία εκδηλώνουμε τόσο με λόγια όσο και με συμπεριφορές. Τα συναισθήματα αποτελούν φυσιολογικές εκφάνσεις/εκφράσεις του ανθρώπινου ψυχισμού, που μας κινητοποιούν προς κάποιο είδος δράσης, σχετίζονται άμεσα με την αίσθηση του Εαυτού μας και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη διαπροσωπική μας επικοινωνία. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται  στην εποχή μας να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους και να εκδηλώσουν ενσυναίσθηση προς τα συναισθήματα κάποιου άλλου.

Αυτό αφορά και πολλούς γονείς εφήβων οι οποίοι αντιμετωπίζουν ως ήσσονος σημασίας τα προβλήματα που ταλαιπωρούν τα παιδιά τους και δεν ασχολούνται με τα αρνητικά συναισθήματα που τους προκαλούν. Βασικό μέλημα των γονιών είναι να προετοιμάσουν και να ενδυναμώσουν τους εφήβους για τα σοβαρότερα προβλήματα που θα ανακύψουν αργότερα στη ζωή τους, αλλά και να τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν γρήγορα όσα τους αποσπούν από αυτά που οι γονείς θεωρούν σημαντικά (σχολική επίδοση, επαγγελματικές επιλογές και σταδιοδρομία, κοινωνική ένταξη, κ.α.).

Τι γίνεται όμως με τη θλίψη που γεννά μια ερωτική απογοήτευση στους εφήβους, με τον θυμό που γεννά ο τσακωμός μεταξύ φίλων, με την απογοήτευση λόγω απόρριψης από την ομάδα, με το άγχος για τη εικόνα του Εαυτού, με τον πόνο της απώλειας; Θεωρούνται σημαντικοί λόγοι από τους γονείς για να συμπαρασταθούν στα παιδιά τους; Συνηθέστερα, προσπαθούν, όπως μου εξομολογούνται οι ίδιοι οι γονείς, να παρηγορήσουν τους εφήβους υποτιμώντας τη σημασία ή την ένταση του συναισθήματος που βιώνουν. Χρησιμοποιούν εκφράσεις που στα αυτιά των έφηβων ακούγονται στερημένες από κατανόηση και συμπάθεια για όσα περνούν. Με απλά λόγια, μοιάζει η στάση των γονιών να μην είναι ανάλογη απέναντι στη δυσφορία των παιδιών τους.

Όπως η στάση που κράτησε μια θεραπευόμενή μου, η οποία αποκάλυψε στο 15χρονο γιο της ότι αυτός έπασχε εκ γενετής από μια καρδιαγγειακή νόσο, η οποία δεν ήταν απειλητική για τη ζωή του, αλλά έχρηζε συστηματικής παρακολούθησης και ήπιας φαρμακευτικής αγωγής. Όταν ο έφηβος ήρθε σε επαφή με αυτήν την πραγματικότητα, άρχισε να έχει εφιάλτες, διέκοψε τις αθλητικές δραστηριότητες του για να μην επιβαρύνει την καρδιά του, ζητούσε να επισκέπτονται πολύ συχνά τον γιατρό που τον παρακολουθούσε και άρχισε να ζει με το φόβο ότι θα πεθάνει νέος. Η μητέρα του μου ανέφερε ότι τον παρηγορούσε λέγοντάς του ότι δεν είναι κάτι σοβαρό, ότι δε χρειάζεται να κάνει σα μικρό παιδί, να φοβάται τα πάντα και ότι τόσα χρόνια η νόσος δεν είχε την παραμικρή επίδραση στην ανάπτυξη, τις αντοχές και την καθημερινότητά του.

Μέσα από συζητήσεις μας, άρχισε να συνειδητοποιεί ότι μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχε καταλάβει πόσο μεγάλο ήταν το σοκ για τον γιο της (η ίδια γνώριζε για την ασθένεια 13 χρόνια και ο γιος της μόλις κάποιους μήνες!), ότι αφορούσε τη δική του ζωή (χωρίς να παραβλέπεται ο πόνος που θα προκαλούσε στη μητέρα η απώλεια του γιου), ότι ο έφηβος χρειαζόταν κάποιον να του πει πως είναι φυσιολογικό να φοβάται για την υγεία/τη ζωή του και να βιώνει τόσο έντονη αγωνία για το μέλλον του. Με άλλα λόγια, δεν χρειαζόταν να ακούει από τους γονείς του ότι αυτό που έμαθε ήταν ασήμαντο, ενώ για τον ίδιο ήταν εξαιρετικά σημαντικό!

Μήπως, λοιπόν, θα ήταν πιο βοηθητικό να συντονιστούμε με το συναίσθημα των εφήβων και να μοιραστούμε μαζί τους και τη δική μας αγωνία για την άσχημη ψυχολογική τους κατάσταση; Μήπως θα ήταν ανακουφιστικό να ακούσουν εκφράσεις όπως «Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι αυτό για σένα…» , «Έχεις δίκιο να θυμώνεις μετά από αυτό που σου συνέβη…», «Βλέπω πόσο πολύ υποφέρεις και είμαι εδώ για σένα…», «Εγώ πώς μπορώ να βοηθήσω/απαλύνω τον πόνο σου;», «Είναι φυσιολογικό να νιώθεις έτσι, δεδομένου…», «Βλέπω ότι αυτό είναι σημαντικό για σένα και σε αγχώνει…»;

Στην ουσία προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του εφήβου, να αναγνωρίσουμε ποιο/α συναίσθημα/τα βιώνει και να το/τα επικυρώσουμε. Η υποστήριξη που θα προσφέρουμε στους έφηβους χρειάζεται να βασίζεται στην αποδοχή, την αγάπη και την κατανόηση προς τα προβλήματα της συγκεκριμένης ηλικίας.