“Η κόρη μου στην προεφηβεία έχει μαθησιακές δυσκολίες και αρνείται να διαβάσει”

Ερώτημα αναγνώστριας

Έχω 2 παιδάκια ηλικίας 10 και 5 ετών. Η κόρη μου που είναι 10 ετών τελειώνει φέτος την τέταρτη δημοτικού. Φέτος περάσαμε με την καθοδήγηση του σχολείου μας κεδασυ όπου μας είπαν ότι έχει ήπιες μαθησιακές δυσκολίες κυρίως στην ανάπτυξη του λόγου. Η ίδια ξέρει την αδυναμία της και αρνείται να κάνει την ανάγνωσή της κάθε φορά με διαφορετική δικαιολογία. Φυσικό επακόλουθο αυτής της κατάστασης είναι ο τσακωμός μας. Δείχνει πολύ έντονα ότι ζηλεύει τον αδερφό της που δεν έχει υποχρεώσεις. Έχει αρχίσει και έχει ξεσπάσματα  εγωκεντρισμού νιώθει ότι όλοι την κοροϊδεύουν ότι κανένας δεν θέλει να την κάνει παρέα και ότι εμείς αγαπάμε τον αδερφό της. Πώς μπορώ να την βοηθήσω;

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Από την αφήγησή σας μπορώ να υποθέσω ότι είναι πιθανό να έχετε εστιάσει στις μαθησιακές δυσκολίες της κόρης σας με τρόπο που δεν είναι κατάλληλος. Φυσικά και κάνατε πολύ καλά που συνεργαστήκατε με το σχολείο και ακολουθήσατε την παρότρυνση των εκπαιδευτικών για αξιολόγηση από το ΚΕΔΑΣΥ. Αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό βήμα τόσο για την ερμηνεία που δίνεται στο ίδιο το παιδί για τις σχολικές του επιδόσεις, όσο και για τη δική σας στάση απέναντι στη μαθησιακή ανταπόκριση και τη σχολική επίδοση.

Αξιοποιήστε αυτήν τη νέα κατανόηση για τις δυσκολίες της κόρης σας. Τώρα γνωρίζετε ότι αυτό που εκλαμβάνατε πιθανόν ως «τεμπελιά» ή «άρνηση» του παιδιού, υποκρύπτει μια δυσκολία. Μπορείτε και οφείλετε λοιπόν να απενοχοποιήσετε και την κόρη σας όσο αφορά την επίδοσή της. Να της αναγνωρίσετε ότι δεν φταίει και ότι τώρα που γνωρίζετε τι συμβαίνει, θα προσπαθήσετε να διαχειριστείτε την ίδια την δυσκολία με συνεργασία και θετική διάθεση. Το ζητούμενο είναι, κατά τη γνώμη μου, να βρείτε την ισορροπία ανάμεσα στην αποδοχή της δυσκολίας και στην ενίσχυση της διάθεσης για μάθηση, παρά την δυσκολία. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα σας βοηθήσει και η συνεργασία σας με το σχολείο.

Τώρα που έχετε στα χέρια σας τη γνωμάτευση που ορίζει με ακρίβεια τις δυσκολίες του παιδιού σας, η γνώμη μου είναι ότι χρειάζεται να εστιάσετε με διαφορετικό τρόπο στις μαθησιακές ανάγκες του παιδιού σας. Θα σας προτείνω συγκεκριμένα  να μετατοπίσετε το επίκεντρο της προσέγγισής σας από το μαθησιακό προφίλ της κόρης σας, στη μεταξύ σας σχέση.

Με απλά λόγια, μην επενδύετε στη βελτίωση των μαθησιακών δυσκολιών της, γιατί αυτός δεν είναι ρόλος δικός σας. Επενδύστε στη μεταξύ σας σύνδεση γιατί αυτός ακριβώς είναι ο ρόλος του γονέα. Ταυτόχρονα με την επένδυση στη μεταξύ σας σύνδεση, σας προτείνω να επενδύσετε στη δημιουργία και τη διατήρηση ενός οικογενειακού κλίματος που να χαρακτηρίζεται από ηρεμία, κατανόηση και στοργικότητα. Αποφύγετε τις καθημερινές συγκρούσεις που υποσκάπτουν τα θεμέλια της σχέσης με το παιδί σας. Δημιουργήστε ένα κλίμα τέτοιο που να μεταδίδει στην κόρη σας με σαφήνεια το μήνυμα της άνευ όρων αποδοχής σας. Η κόρη σας- στο παρόν και στο μέλλον- σας χρειάζεται και θα σας χρειαστεί ως συνεργάτη και σύμμαχο της στη διαχείριση των όποιων δυσκολιών προκύπτουν στην σχολική, συναισθηματική και κοινωνική της ζωή.

Δεν θα εστιάσετε λοιπόν στην αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών, γιατί αυτή η οδός καταργεί τη δυνατότητά σας για τη διαμόρφωση συνθηκών συνεργασίας και θετικής επικοινωνίας. Η αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών είναι δουλειά του σχολείου και των ειδικών παιδαγωγών και σε καμία περίπτωση δεν είναι δουλειά του γονέα. Και εδώ επισημαίνω πάλι την ανάγκη συνεργασίας με το σχολείο. Ζητήστε συμβουλές από τη δασκάλα ή τον δάσκαλο της τάξης. Συζητήστε και με τη διαμεσολάβηση του ΚΕΔΑΣΥ τρόπους διαφοροποίησης και εξατομίκευσης της σχολικής ύλης, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις δυνατότητες και τις δυσκολίες του παιδιού σας. Αν το σχολείο όπου φοιτά η κόρη σας έχει Τμήμα Ένταξης, τότε έχετε μπροστά σας τη λύση που αναζητάτε για τη μαθησιακή διάσταση. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα στο σχολείο, τότε αναζητήστε μαθήματα από ειδικό παιδαγωγό. Συμβουλευτείτε τους ειδικούς που αξιολόγησαν την κόρη σας στο ΚΕΔΑΣΥ και ρωτήστε τους αν υπάρχει τρόπος μαθησιακής παρέμβασης σε δημόσιο φορέα.

Η δική σας δουλειά είναι να καλλιεργήσετε την αγάπη για το διάβασμα και τη γνώση παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν. Να μεταδώσετε στο παιδί το μήνυμα ότι η ανάγνωση ανοίγει κόσμους και να απομακρύνετε την αγάπη για τη γνώση από τις εργασίες και τις υποχρεώσεις του σχολείου. Πρώτα θα αποκαταστήσετε τη μεταξύ σας σύνδεση και μετά θα είστε σε θέση να περάσετε το μήνυμα αυτό.

Μια και τα σχολεία κλείνουν, απομακρύνετε την κόρη σας από οτιδήποτε σχετίζεται με σχολική υποχρέωση. Διαλέξτε μαζί βιβλία για το καλοκαίρι που να διατηρούν το ενδιαφέρον της και προσφερθείτε να τα διαβάζετε και να τα συζητάτε μαζί.

Η σύγκριση με τον μικρό της αδελφό εκφράζει κατά τη γνώμη μου ένα έλλειμμα αποδοχής που αισθάνεται η κόρη σας. Για αυτό και πιστεύω ότι θα υποχωρήσει όταν η ίδια νιώσει την ασφάλεια της άνευ όρων αποδοχής στην μεταξύ σας σχέση. Επίσης, η σύγκριση και το παράπονο που εκφράζει, είναι πιθανό να αντικατοπτρίζει την έμφαση που πιθανό δίνετε στις σχολικές επιδόσεις και στην άμεση ή και έμμεση προσδοκία σας για την «επιτυχία» της κόρης σας στο σχολείο, για την ιδιότητα της «καλής μαθήτριας». Θα χρειαστεί λοιπόν να επαναδιατυπώσετε εσείς αυτά τα ζητήματα που είναι πιθανόν να είναι πιο πολύπλοκα από όσο αντιλαμβάνεστε. Θα χρειαστεί να τοποθετήσετε σε νέο πλαίσιο τη στάση σας απέναντι στη σχολική πορεία της κόρης σας.

Τι σημαίνει για εσάς το να είναι «καλή μαθήτρια»; Πώς συνδέετε τη σχολική επιτυχία με την επιτυχία των ατόμων αργότερα στη ζωή;  Τι σημαίνει για εσάς η μαθησιακή δυσκολία του παιδιού σας; Αυτά και άλλα σχετικά ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν και να αναπλαισιωθούν, ώστε να είστε σε θέση να υποστηρίξετε την κόρη σας στην αποδοχή και διαχείριση των δυσκολιών της.

Θα σας επισημάνω και το γεγονός ότι δεν είναι οι ίδιες οι μαθησιακές δυσκολίες που καθορίζουν την σχέση ενός παιδιού με το σχολείο και τη στάση του απέναντι στη μάθηση. Ο παράγοντας που παίζει καθοριστικό ρόλο είναι οι συναισθηματικές δυσκολίες που προκύπτουν ως απόρροια της αναποτελεσματικής διαχείρισης των μαθησιακών δυσκολιών τόσο σε γνωστικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Επειδή η κόρη σας βαδίζει προς το τέλος του Δημοτικού σχολείου, πρέπει να αποκτήσει σταδιακά δεξιότητες αυτοδιαχείρισης με τις οποίες θα πορευτεί ως το τέλος της σχολικής της ζωής.

Άρα, μην ασχοληθείτε με το μαθησιακό κομμάτι. Αφήστε το στους ειδικούς και ασχοληθείτε με το συναισθηματικό και επικοινωνιακό κομμάτι.

Η κόρη σας θα μάθει να διαβάζει, αν αισθάνεται καλά για τον εαυτό της και σ’ αυτό θα την βοηθήσετε εσείς μέσα από κατανόηση, σωστή διαχείριση του δικού σας άγχους και αποδοχή των δυνατοτήτων και των περιορισμών του παιδιού σας, χωρίς επικριτική διάθεση, ούτε προς τον εαυτό σας ούτε προς την κόρη σας. Από ό,τι φαίνεται, η κόρη σας αυτήν την περίοδο δεν αισθάνεται καλά για τον εαυτό της και αυτό είναι κάτι που χρειάζεται άμεση αποκατάσταση. Πρέπει να διαμορφώσει θετική εικόνα εαυτού, εμπιστοσύνη στις δυνατότητές της και αίσθημα προσωπικής επάρκειας και με αυτά τα εφόδια να πορευτεί προς την εφηβεία και την μετάβαση στην επόμενη σχολική βαθμίδα.

Κατά τη γνώμη μου, αυτό οφείλει να αποτελέσει την πρώτη σας προτεραιότητα. Για τη διαχείριση του δικού σας άγχους και την αναπλαισίωση των προσδοκιών σας και του νοήματος που αποδίδετε στις σχολικές επιδόσεις, μπορείτε να ζητήσετε και την βοήθεια του σχολικού ψυχολόγου.