- Η Αξιοπρέπεια: Το πιο σημαντικό «όπλο» - 16 Σεπτεμβρίου 2025
- Σεβασμός: Ένα μάθημα που μαθαίνεται από το σπίτι - 3 Σεπτεμβρίου 2025
- Φιλία στην Εφηβεία: Από την Εξάρτηση στην Αυτονομία - 20 Αυγούστου 2025
Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Νίκη Μαντά
Η εφηβεία ήταν ανέκαθεν μια περίοδος μεγάλων αλλαγών και προκλήσεων, τόσο για τους εφήβους όσο και για τους γονείς τους. Όμως, η εφηβεία στην ψηφιακή εποχήείναι ένα τοπίο πολύ πιο σύνθετο. Οι παραδοσιακές διεκδικήσεις ανεξαρτησίας, η αναζήτηση ταυτότητας και οι κοινωνικές πιέσεις συναντούν την πανταχού παρούσα τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας νέα δεδομένα και, συχνά, αυξημένες ανησυχίες.
Πώς να διαχειριστείτε την υπερβολική χρήση οθονών; Πώς να προστατεύσετε τα παιδιά σας από το cyberbullying ή τους κινδύνους του διαδικτύου; Πώς να διατηρήσετε ανοιχτή την επικοινωνία όταν η ζωή τους περιστρέφεται γύρω από μηνύματα και likes; Είναι φυσικό να νιώθετε ότι «τρέχετε» πίσω από τις εξελίξεις. Ας δούμε πώς μπορείτε να πλοηγηθείτε σε αυτό το νέο τοπίο με μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα:
Οι προκλήσεις της σύγχρονης εφηβείας:
- Η δύναμη (και ο κίνδυνος) των social media: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον το κύριο πεδίο κοινωνικοποίησης για τους εφήβους. Ενώ προσφέρουν ευκαιρίες σύνδεσης, δημιουργούν και έντονες κοινωνικές πιέσεις για τελειότητα, συνεχή σύγκριση με τους άλλους και άγχος αποδοχής. Οι γονείς καλούνται να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν κριτική σκέψη απέναντι σε όσα βλέπουν, να κατανοήσουν ότι η online ζωή δεν είναι πάντα πραγματική και να προστατευτούν από την τοξικότητα και το cyberbullying.
- Ψυχική υγεία σε κίνδυνο: Δυστυχώς, τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης στους εφήβους αυξάνονται. Οι ακαδημαϊκές πιέσεις, το άγχος των εξετάσεων (ειδικά οι πανελλαδικές), οι απαιτήσεις της online ζωής και η συνεχής έκθεση σε πληροφορίες μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά την ψυχική τους υγεία. Είναι ζωτικής σημασίας να παρατηρείτε τυχόν αλλαγές στη διάθεση, τις συνήθειες ύπνου ή φαγητού, και να είστε ανοιχτοί να συζητήσετε για τα συναισθήματά τους, χωρίς κριτική.
- Επικοινωνία και όρια στην ψηφιακή εποχή: Η επικοινωνία με τους εφήβους μπορεί να είναι πρόκληση. Η προτίμησή τους για ψηφιακή επικοινωνία, ο χρόνος που περνούν με τις οθόνες και η ανάγκη τους για αυτονομία, συχνά δημιουργούν αποστάσεις. Το να θέσετε υγιή όρια στη χρήση της τεχνολογίας είναι απαραίτητο, αλλά εξίσου σημαντικό είναι να διατηρήσετε τις γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές, δείχνοντας ενδιαφέρον για τον κόσμο τους, ακόμη κι αν αυτός είναι ψηφιακός.
Πώς να στηρίξετε αποτελεσματικά τους εφήβους σας:
- Καθιέρωση ανοιχτής και ειλικρινούς επικοινωνίας: Δημιουργήστε ένα περιβάλλον όπου ο έφηβός σας νιώθει ασφάλεια να μοιραστεί τις σκέψεις και τους φόβους του. Ακούστε ενεργά, χωρίς να διακόπτετε ή να κρίνετε. Επικεντρωθείτε στο πώς νιώθει, όχι στο τι «πρέπει» να κάνει. Ένα απλό «Πώς νιώθεις σήμερα;» είναι συχνά πιο αποτελεσματικό από ένα «Έχεις διαβάσει;».
- Θέστε όρια, με συνέπεια και κατανόηση: Τα όρια είναι απαραίτητα για την ασφάλεια και την ανάπτυξη των εφήβων, ειδικά όσον αφορά τον χρόνο οθόνης. Εξηγήστε τους γιατί τα όρια είναι σημαντικά, και προσπαθήστε να καταλήξετε σε συμφωνίες μαζί τους, ώστε να αισθάνονται ότι έχουν φωνή. Να είστε συνεπείς στην εφαρμογή των κανόνων, αλλά και ευέλικτοι όταν οι περιστάσεις το απαιτούν.
- Ενθαρρύνετε τις «πραγματικές» εμπειρίες: Ενθαρρύνετε τους εφήβους σας να συμμετέχουν σε δραστηριότητες εκτός οθόνης: αθλήματα, χόμπι, εθελοντισμός, εξόδους με φίλους. Αυτές οι εμπειρίες τους βοηθούν να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να χτίσουν αυτοπεποίθηση και να βρουν την ισορροπία που χρειάζονται σε έναν όλο και πιο ψηφιακό κόσμο.
- Γίνετε παράδειγμα: Οι έφηβοι παρατηρούν περισσότερο από όσο νομίζετε. Η δική σας σχέση με την τεχνολογία, ο τρόπος που διαχειρίζεστε το άγχος και η αξία που δίνετε στην ψυχική υγεία, αποτελούν ένα ισχυρό πρότυπο για τα παιδιά σας.
- Επενδύστε στην αυτοεκτίμηση και την αυτονομία τους: Υπενθυμίστε τους ότι η αξία τους δεν καθορίζεται από likes, follower count ή ακαδημαϊκές επιδόσεις. Ενθαρρύνετέ τους να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις, να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις επιλογές τους και να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Η εμπιστοσύνη σας σε αυτούς είναι το μεγαλύτερο εφόδιο.
Η πλοήγηση στην εφηβεία της ψηφιακής εποχής απαιτεί υπομονή, κατανόηση και μια διαρκή προσαρμογή. Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνοι σε αυτό.