- Η Αξιοπρέπεια: Το πιο σημαντικό «όπλο» - 16 Σεπτεμβρίου 2025
- Σεβασμός: Ένα μάθημα που μαθαίνεται από το σπίτι - 3 Σεπτεμβρίου 2025
- Φιλία στην Εφηβεία: Από την Εξάρτηση στην Αυτονομία - 20 Αυγούστου 2025
Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Νίκη Μαντά
Συχνά ακούμε για την «έλλειψη σεβασμού» της νέας γενιάς, μια παρατήρηση που πολλές φορές συνοδεύεται από την απορία για το πώς θα διδάξουμε αυτή την αξία στα παιδιά μας. Η απάντηση είναι απλή: ο σεβασμός δεν είναι μια αφηρημένη έννοια που επιβάλλεται με εντολές, ούτε μια συμπεριφορά που αποκτάται από ένα θεωρητικό μάθημα. Είναι μια αξία που μεταλαμπαδεύεται μέσα από το προσωπικό σας παράδειγμα.
Αν θέλετε ο έφηβός σας να σας σέβεται, πρέπει πρώτα εσείς να τον σέβεστε. Αυτό σημαίνει να αναγνωρίζετε την ξεχωριστή του προσωπικότητα και να αποδέχεστε ότι πλέον δεν είναι ένα παιδί, αλλά ένας νεαρός ενήλικας που διαμορφώνει τις δικές του απόψεις και ταυτότητα. Ο σεβασμός προς τον έφηβο εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους στην καθημερινή σας επικοινωνία και συμπεριφορά:
- Ακούστε τον πραγματικά: Δείξτε του ότι τον ακούτε ενεργά, ακόμα και αν διαφωνείτε. Αφήστε τον να ολοκληρώσει τη σκέψη του χωρίς να τον διακόψετε ή να τον κρίνετε. Ρωτήστε τον πώς νιώθει και τι σκέφτεται για διάφορα θέματα, δείχνοντάς του ότι η γνώμη του έχει αξία.
- Σεβαστείτε τον προσωπικό του χώρο και χρόνο: Ένας έφηβος χρειάζεται τον δικό του χώρο και χρόνο για να ανακαλύψει τον εαυτό του, να ξεκουραστεί ή να κάνει παρέα με τους φίλους του. Αποφύγετε να μπαίνετε στο δωμάτιό του χωρίς να χτυπήσετε την πόρτα ή να ελέγχετε συνέχεια τα προσωπικά του αντικείμενα, το κινητό του ή τον υπολογιστή του. Αυτό χτίζει εμπιστοσύνη.
- Δώστε του το δικαίωμα της γνώμης: Επιτρέψτε του να κάνει τις δικές του επιλογές και να αναλάβει την ευθύνη για αυτές. Αντί να του λέτε τι να κάνει, συζητήστε μαζί του τις πιθανές επιλογές και τις συνέπειές τους. Αυτό τον βοηθά να αναπτύξει κριτική σκέψη.
- Μην τον υποτιμάτε: Αποφύγετε να τον μειώνετε, να τον κοροϊδεύετε ή να τον επικρίνετε, ειδικά μπροστά σε άλλους ανθρώπους, είτε είναι συγγενείς είτε φίλοι. Τέτοιες συμπεριφορές πληγώνουν την αυτοεκτίμησή του και υπονομεύουν τη σχέση εμπιστοσύνης που έχετε.
Ο σεβασμός κερδίζεται, δεν επιβάλλεται.
Μην περιμένετε από το παιδί σας να σας σέβεται τυφλά, απλά επειδή είστε ο γονιός του. Ο σεβασμός κερδίζεται με την ειλικρίνεια, τη συνέπεια και την αποδοχή. Όταν ένας έφηβος νιώθει ότι τον εκτιμάτε ως αυτόνομη προσωπικότητα, ότι τον ακούτε και ότι η γνώμη του έχει σημασία, είναι πολύ πιο πιθανό να ανταποδώσει αυτόν τον σεβασμό. Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι ο σεβασμός δεν είναι φόβος.
Ο φόβος μπορεί να οδηγήσει σε μια επιφανειακή υπακοή, που όμως συχνά κρύβει απειθαρχία και απομάκρυνση. Αντίθετα, ο σεβασμός είναι η ειλικρινής αναγνώριση της αξίας του άλλου. Δείχνοντας στον έφηβό σας πώς είναι να σέβεσαι, του μαθαίνετε να αναγνωρίζει την αξία των ανθρώπων, ξεκινώντας από τη δική σας. Έτσι, ο σεβασμός γίνεται μια αμφίδρομη σχέση, όπου ο έφηβος μαθαίνει να σέβεται εσάς, αλλά και τους γύρω του.