Το δικαίωμα να κάνεις λάθη

Γράφει στο efiveia.gr η Δημοσιογράφος Μαρία Σκαμπαρδώνη

Το μεγαλύτερο λάθος είναι πως μαθαίνουμε από μωρό πως το να κάνουμε λάθη… είναι λάθος.

Μαθαίνουμε πως δεν πρέπει να κάνουμε ποτέ λάθη, πως αυτό είναι κάτι κακό. Πως αν πούμε πρώτα Γ και μετά Β στην προσπάθειά μας να ανακαλύψουμε μία γνώση άγνωστη για εμάς, είναι κάτι κακό. Πως είναι κακό να κάνουμε λάθη, πως είναι ντροπή να πέφτουμε σε σφάλματα. Τη στιγμή που αυτά είναι τα μόνα που μας βελτιώνουν, μας ωριμάζουν και μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους.

Μαθαίνουμε να είμαστε βαθμοθήρες, καθώς έτσι θεωρούμε πως μονάχα θα αξίζουμε την αγάπη των δασκάλου και του οικογενειακού περιβάλλοντος.

Και αυτή η αντίληψη συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Συνήθως, οι γονείς επιμένουν να χαρτογραφούν τη ζωή του παιδιού τους με βάση τα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα και όχι τις δικές τους προσωπικές ανάγκες και φιλοδοξίες.

«Οι γυναίκες πρέπει όλες να γίνονται μητέρες», «ο άνθρωπος πρέπει να κάνει οικογένεια», «μόνο η σκληρή δουλειά εξασφαλίζει την ευτυχία», «ο άνδρας πρέπει να εργάζεται και να ζει την οικογένειά του», «ο άνθρωπος πρέπει να αγοράσει αυτοκίνητο», «ο άνθρωπος πρέπει να έχει καλή θέση στην κοινωνία».

Όλες αυτές οι παραπάνω κυρίαρχες κοινωνικές επιταγές θεωρούνται οι μοναδικοί «φυσιολογικοί» και απαραίτητοι δρόμοι που πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθεί ένας άνθρωπος. Οποιαδήποτε διαφορετική επιθυμία και θέλω χαρακτηρίζεται ως «λάθος», ως κάτι που ένας άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει, καθώς αποκλίνει από το σύνολο.

Έτσι, οι γονείς στριμώχνουν τα παιδιά τους σε επιλογές που θεωρούν πως θα τους εξασφαλίσουν την ευτυχία, χωρίς όμως να αντιλαμβάνονται πως για να με κάνει κάτι ευτυχισμένο πρέπει να το επιθυμώ πραγματικά και εγώ.

Αυτό όμως, δε σχετίζεται αποκλειστικά με τα κοινωνικά πρότυπα. Η επιλογή συντρόφου, η επαγγελματική επιδίωξη, η επιλογή του πώς να ζήσω τη ζωή μου σε οποιοδήποτε πλαίσιο, μπορεί να βρίσκει αντίθετους τους γονείς ενός ανθρώπου.

Πολλοί γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να κάνουν λάθη ή βαπτίζουν τις επιλογές τους λανθασμένες, απλά επειδή δε συμφωνούν οι ίδιοι σε αυτές. Κάτι που εγώ όμως έμαθα να θεωρώ λάθος, δε σημαίνει ότι έναν άλλο άνθρωπο δεν μπορεί να τον κάνει ευτυχισμένο. Μπορεί η επιλογή ενός ανθρώπου να είναι σωστή, αλλά εγώ να θέλω να τη βλέπω λάνθασμένη. Επειδή μόνος μου σχεδίαζα τη ζωή του άλλου και όριζα τα βήματα και το μονοπάτι του.

Όταν λέμε λάθος, εννοούμε τις επιλογές που αφορούν τη ζωή του ίδιου του ανθρώπου. Όχι επιλογές που δρουν καταστρεπτικά σε άλλα άτομα. Αναφερόμαστε στο πλαίσιο της προσωπικής ζωής του ατόμου και τις επιλογές που αφορούν τη δική του ζωή.

Δε σημαίνει όμως ότι η επιλογή ενός άλλου ανθρώπου θα είναι λανθασμένη για τη ζωή του, επειδή δε συμφωνεί με όνειρα που έκανα μόνος, χωρίς τη συναίνεση του ανθρώπου που αφορούν.

Αλλά ακόμα και σε ένα λάθος να πέσει ένας άνθρωπος, δεν έχει το δικαίωμα; Δεν έχουμε ιερό δικαίωμα να κάνουμε τα δικά μας λάθη στο βιβλίο της ζωής μας; Δεν έχουμε και δικαίωμα να αγαπήσουμε λάθος άνθρωπο, να απογοητευτούμε, να φάμε τα μούτρα μας; Δεν έχουμε δικαίωμα να πάθουμε και να μάθουμε;

Φυσικά και έχουμε. Γιατί η ζωή ανήκει σε εμάς και στις επιλογές μας. Ναι, μπορούν οι άνθρωποι που μας αγαπούν να μας πούνε τη γνώμη τους, να μας προειδοποιήσουν για καμπανάκια κινδύνου, να εκφράσουν τις φοβίες τους. Δεν μπορούν όμως, να περιορίσουν την ελεύθερη βούληση του άλλου.

Τα λάθη μας, μάς έμαθαν τι αξίζει στη ζωή. Μας έδειξαν τη διαφορά των ψεύτικων σχέσεων από τις πραγματικές φιλίες. Μας σήκωσαν ψηλά και μας έδωσαν δύναμη στην επόμενη επιλογή. Μας ωρίμασαν, μας μεταμόρφωσαν από μικρά και ανώριμα παιδιά σε ενήλικες υπεύθυνους. Μας έκαναν καλύτερους ανθρώπους, μας ταπείνωσαν, μας έμαθαν να ζητάμε συγγνώμη. Μας βοήθησαν να αντιληφθούμε τι αξίζουμε, τι έχει νόημα και τι όχι. Για αυτό, ας μην εμποδίζουμε τους ανθρώπους, τα παιδιά να κάνουν και λάθος επιλογές. Από τη λανθασμένη επιλογή ο άνθρωπος γίνεται σοφός, από την πληγή του δυναμώνει, από τα σφάλματά του βελτιώνεται.