Δημιουργός των παιδικών & εφηβικών ημερολογίων
προσωπικής ανάπτυξης και θετικής σκέψης “Το κυνήγι της Ευτυχίας”
- Συναισθηματική νοημοσύνη: μπορεί να αναπτυχθεί στην εφηβεία; - 3 Ιουλίου 2024
- Τι είναι η συμβουλευτική και πότε μπορεί να βοηθήσει έναν έφηβο; - 11 Ιουνίου 2024
- Διαχείριση του άγχους μέσα στην εξεταστική αίθουσα! - 28 Μαΐου 2024
Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Νικολέττα Γεωργίου
Η διαδικασία της συμβουλευτικής είναι αναμφισβήτητα ένας άριστος τρόπος για να βοηθήσετε το παιδί σας ή ακόμα και τον ίδιο σας τον εαυτό στη διαχείριση των θεμάτων και των δυσκολιών που προκύπτουν κατά την εφηβεία, ειδικά αν αισθάνεστε ότι οι δικές σας προσπάθειες δεν είχαν το αποτέλεσμα που ελπίζατε. Δυστυχώς, όμως, η απόφαση για να επισκεφθεί μια οικογένεια έναν ψυχολόγο δεν είναι πάντα εύκολη: οι γονείς δεν είναι σίγουροι πότε χρειάζεται να κάνουν αυτό το βήμα και δεν γνωρίζουν ποια ακριβώς είναι η διαδικασία με αποτέλεσμα να νιώθουν ανασφάλεια, να φοβούνται μήπως μια τέτοια πρόταση επηρεάσει το παιδί αρνητικά που ίσως σκεφτεί ότι “κάτι δεν πάει καλά μαζί μου, γι’ αυτό θέλουν να με πάνε σε ψυχολόγο”, να ανησυχούν σχετικά με τα ταμπού που -δυστυχώς- υπάρχουν ακόμα σε σχέση με αυτόν τον κλάδο υπηρεσιών κ.λπ.
Σε αυτό το άρθρο, λοιπόν, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μερικά βασικά ερωτήματα, έτσι ώστε να γίνει λίγο ευκολότερο για έναν γονέα να αποφασίσει αν ο ίδιος ή το παιδί του χρειάζεται την καθοδήγηση και την υποστήριξη που μπορεί να προσφέρει ένας ψυχολόγος μέσα από τη συμβουλευτική διαδικασία.
Τι ακριβώς είναι η συμβουλευτική; Ποια είναι η διαφορά της από την ψυχοθεραπεία;
Η συμβουλευτική είναι μια βραχυπρόθεσμη διαδικασία κατά την οποία ο θεραπευτής συνεργάζεται με τον θεραπευόμενο (άτομο ή οικογένεια), προσφέροντας καθοδήγηση και συμβουλές, για τη βέλτιστη διαχείριση και αντιμετώπιση δυσκολιών στον παρόντα χρόνο, όπως προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, συναισθηματικές διαταραχές (π.χ. αυξημένο άγχος ή κατάθλιψη), λήψη σημαντικών αποφάσεων (π.χ. επαγγελματικός προσανατολισμός), πένθος κ.λπ. Επίσης, η συμβουλευτική μπορεί να φανεί χρήσιμη σε επίπεδο πρόληψης, ως μια προσπάθεια πληροφόρησης, ενημέρωσης, ψυχοεκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης (π.χ. η προετοιμασία για την απώλεια ενός μέλους της οικογένειας λόγω κάποιας σοβαρής ασθένειας ή διαχείριση του άγχους για τις πανελλήνιες εξετάσεις). Οι συμβουλές που παίρνει και οι δεξιότητες που καλλιεργεί κανείς κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για ολόκληρη τη ζωή του. Παρόλα αυτά, η συμβουλευτική δεν εμβαθύνει τόσο όσο η ψυχοθεραπεία που είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία και στοχεύει στην αναδόμηση πτυχών της προσωπικότητας, έτσι ώστε να αυξήσει τη λειτουργικότητα του ατόμου.
Πότε χρειάζεται να αναζητήσω βοήθεια για το εφηβάκι μου;
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα! Η απόλυτα σωστή απάντηση, αυτή που θα οδηγήσει και στα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα, είναι “όταν το παιδί το ζητήσει”! Αυτό δεν χωράει συζήτηση: αν ένα παιδί στην εφηβεία σάς πει “μαμά/μπαμπά, θέλω να μιλήσω με έναν ψυχολόγο”, θα φροντίσετε να δρομολογήσετε άμεσα την πρώτη συνεδρία, ακόμα και αν το παιδί δε θέλει να μοιραστεί μαζί σας τα θέματα που το προβληματίζουν.
Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο “απλά”. Τις περισσότερες φορές, οι γονείς είναι αυτοί που εντοπίζουν πρώτοι την ανάγκη για καθοδήγηση και συμβουλευτική και χρειάζεται, σε δεύτερο χρόνο, να πείσουν το παιδί ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ευεργετικό για το ίδιο αλλά και ολόκληρη την οικογένεια. Πάντως, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν βάζουμε ένα παιδί σε διαδικασία συμβουλευτικής απλώς και μόνο γιατί οι βαθμοί του δεν είναι τόσο καλοί όσο θα θέλαμε, αρνείται να σπουδάσει αυτό που εμείς ονειρευτήκαμε, βγαίνει μ’ εκείνο το κορίτσι που δεν συμπαθούμε ή γύρισε προχθές από τη βόλτα και μύριζε τσιγάρο. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις μιλάμε με το παιδί μας, συμβουλεύουμε, καθοδηγούμε αλλά -δεν θέλω να σας το χαλάσω- καμία από αυτές δεν αποτελεί σοβαρό λόγο για συμβουλευτική. Είναι έφηβοι και εννοείται ότι θα πειραματιστούν, θα κάνουν λάθη, θα προκαλέσουν, θα απομακρυνθούν λίγο από εμάς… Όλα αυτά γίνονται στο πλαίσιο της εφηβείας και είναι φυσιολογικά.
Σοβαρό λόγο για να αναζητήσετε βοήθεια αποτελεί οτιδήποτε από τα παρακάτω:
- Μεγάλες αλλαγές στο συναίσθημα και τη συμπεριφορά του παιδιού που δεν μπορούν να εξηγηθούν στο πλαίσιο της εφηβείας.
- Δυσκολία συγκέντρωσης (που δεν προϋπήρχε) και λήψης αποφάσεων για μεγάλο διάστημα.
- Υπερδιέγερση και δυσκολία διαχείρισης του εαυτού σε διάφορα επίπεδα (αυτοφροντίδα, διαχείριση συναισθήματος, διαχείριση δυσκολιών, προσωπικός προγραμματισμός κ.λπ.)
- Αναφορές στο θάνατο ή αυτοκτονικός ιδεασμός.
- Σημάδια ή υποψία αυτοτραυματισμού.
- Κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.
- Σημαντικές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και τις συνήθειες ύπνου.
- Κοινωνική απομόνωση.
Επειδή, όμως, είναι πρακτικά αδύνατον να δημιουργηθεί μία λίστα που θα εξαντλεί τις περιπτώσεις που μπορούν να οδηγήσουν μια οικογένεια στο γραφείο ενός ψυχολόγου, η καλύτερη συμβουλή που έχουμε για εσάς είναι η εξής: αν κάτι σας ανησυχεί στο παιδί σας, πριν κάνετε οτιδήποτε άλλο, επισκεφθείτε εσείς, οι γονείς, έναν ειδικό. Περιγράψτε του την κατάσταση και ζητήστε τη γνώμη του για τη σοβαρότητα και τον τρόπο διαχείρισής της. Αυτός θα σας συμβουλεύσει και θα σας καθοδηγήσει, με αντικειμενική αλλά και επιστημονική ματιά, έτσι ώστε να διαχειριστείτε σωστά το θέμα που σας ανησυχεί, χωρίς να δημιουργήσετε περαιτέρω αναστάτωση ή προβλήματα στην οικογένειά σας.