“Στα 15 μου χρόνια, ένας θείος “υπεράνω υποψίας” προσπάθησε να με φιλήσει και να με αγγίξει…”

Ερώτημα αναγνώστριας

Θα ήθελα να κάνω ένα ερώτημα για ένα προσωπικό βίωμα όσο αφορά τον τρόπο που το αντιμετώπισα και κατά πόσο θα μπορούσε να θεωρηθεί φυσιολογικό. Στα 15 μου ρίχτηκε ένας πολύ κοντινός θείος υπεράνω κάθε υποψίας. Προσπάθησε να με φιλήσει με άγγιξε αλλά κατάφερα να ξεφύγω και να τρέξω στο διπλανό σπίτι όπου έμενε η γιαγιά μου. Δεν είπα τίποτα σε κανέναν, έκανα σα να μη συνέβη τίποτα και αυτός έφυγε.

Στα επόμενα χρόνια όχι απλά δεν είπα τίποτα σε κανέναν (άλλωστε δεν εμπιστευόμουν τις αντιδράσεις των γονιών μου) αλλά του φερόμουν κανονικά σα να μη συνέβη ποτέ τίποτα και στις γιορτές χαιρετιόμασταν σαν συγγενείς αν και διαισθανόμουν ότι ήθελε να με αγγίξει περίεργα σε μια στιγμή π.χ. χαιρετούρας. Δεν μου ξαναρίχτηκε, ωστόσο αρνιόμουν γενικά το γεγονός και φερόμουν όπως σας είπα. Έχει κάποια λογική εξήγηση η συμπεριφορά μου; Ειλικρινά νιώθω και ντροπή και οργή για τον εαυτό μου. Θα με βοηθούσε πολύ μια απάντησή σας, Είναι ένα θέμα που με βασανίζει.

---

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Φυσικά και έχει λογική εξήγηση η συμπεριφορά σας. Αρχικά οφείλω να σας εξηγήσω κάποια πράγματα σχετικά με την σεξουαλική παρενόχληση ώστε να κατανοήσετε ότι η ντροπή και η οργή που αισθάνεστε πηγάζουν από μία λάθος οπτική πάνω στο ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης. Για να μπορέσετε να διαχειριστείτε αυτά τα συναισθήματα που σας βασανίζουν θα πρέπει να αποδώσετε την ευθύνη για την παρενόχληση εκεί όπου ανήκει. Σας υπενθυμίζω λοιπόν ότι σε καμία περίπτωση, ποτέ, δεν είναι υπεύθυνο το παιδί για την παρενόχληση. Υπεύθυνος είναι αποκλειστικά και μόνο ο ενήλικας που παρενοχλεί. Συχνά τα νεαρά άτομα που δέχονται παρενόχληση- ιδιαίτερα από τους οικείους τους- αισθάνονται ντροπή και ενοχή επειδή υποθέτουν ότι σε κάτι έφταιξαν τα ίδια, ότι με κάποιον τρόπο προκάλεσαν το ερωτικό ενδιαφέρον του ενήλικα. Αυτά τα συναισθήματα της ντροπής και ενοχής συνήθως συμβάλλουν στο να κρατηθεί μυστική η παρενόχληση και τα παιδιά και οι έφηβοι να συνεχίσουν τη ζωή τους πιστεύοντας ότι κάτι δεν πάει καλά με τον εαυτό τους, ότι κάτι στην ερωτική και σεξουαλική τους ταυτότητα είναι «κακό», «αμαρτωλό» και «προκλητικό» για τους ενήλικες, ότι φταίνε για ό,τι τους συνέβη και ότι τους αξίζει να υποφέρουν από ενοχές και ντροπή. Αν λοιπόν αυτού του είδους τα συναισθήματα και οι σκέψεις σας είναι γνώριμα, τότε έχετε πέσει και εσείς στην παγίδα να θεωρείτε τον εαυτό σας υπεύθυνο για κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είστε.

Συχνά επίσης οι έφηβοι δεν αποκαλύπτουν την παρενόχληση επειδή το πρόσωπο ανήκει στο οικογενειακό τους περιβάλλον και είναι –όπως και στην δική σας περίπτωση- «υπεράνω υποψίας». Επίσης, η μυστικοπάθεια του/της εφήβου που παρενοχλείται μπορεί να ενισχύεται και από το είδος της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια. Αν δηλαδή ο/η έφηβος δεν πιστεύει ότι οι γονείς του θα τον πιστέψουν, τότε θα κρατήσει μυστικό οτιδήποτε του συμβαίνει. Αν η σχέση δεν χαρακτηρίζεται από αμοιβαία εμπιστοσύνη η έφηβη δεν θα αποκαλύψει τι της συνέβη στους γονείς από τον φόβο ότι θα την κατηγορήσουν, θα την χλευάσουν και ότι θα υποστηρίξουν τον συγγενή που είναι «υπεράνω υποψίας». Γι’ αυτό και έχω τόσο συχνά επισημάνει πόσο σημαντικός παράγοντας είναι η ανοιχτή επικοινωνία μέσα στην οικογένεια. Πόσο σημαντικό είναι να αισθάνεται το παιδί ασφαλές και να είναι σε θέση να αναζητήσει υποστήριξη για οτιδήποτε του συμβαίνει χωρίς να φοβάται το ενδεχόμενο της κριτικής και της απόρριψης από τους γονείς του. Προφανώς επιλέξατε να το κρατήσετε μυστικό και να προσποιείστε ότι δεν συμβαίνει τίποτα επειδή το επικοινωνιακό κλίμα και οι σχέσεις σας με τους γονείς σας δεν σας επέτρεπαν να ξεπεράσετε το φόβο και  τις αμφιβολίες σας και να τους εμπιστευθείτε.

Η προσπάθειά σας λοιπόν στην ενήλικη ζωή σας θα πρέπει να εστιάζει στο να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας για την παρενόχληση με τρόπους που να αποκαθιστούν το θετικό αίσθημα για τον εαυτό σας. Δώστε στον εαυτό σας το περιθώριο -είτε μόνη σας, είτε με βοήθεια από ειδικό – να ταξιδέψει νοερά στη φάση ζωής που βρισκόσασταν στην ηλικία των 15 ετών και να αναγνωρίσετε ότι ο τρόπος που επιστρατεύσατε ήταν ο καλύτερος δυνατός για τα τότε δεδομένα σας προκειμένου να επιβιώσετε συναισθηματικά. Αυτή η διεργασία θα σας οδηγήσει στην απενοχοποίηση. Ταυτόχρονα χρειάζεται να διερευνήσετε τους τρόπους με τους οποίους η παρενόχληση  επηρεάζει τη ζωή σας στο παρόν. Θα πρέπει να ανακαλύψετε πώς έχει επηρεαστεί η εικόνα και το αίσθημα για τον εαυτό σας, πώς έχει επηρεαστεί η ερωτική  και σεξουαλική σας ζωή και έκφραση, πώς έχει επηρεαστεί η δυνατότητά σας να εμπιστεύεστε, να ανοίγεστε και να δημιουργείτε οικείους δεσμούς.

Το αν χρειάζεστε ή όχι τη βοήθεια ειδικού σε αυτό το ταξίδι διερεύνησης και ανακάλυψης θα το κρίνετε εσείς η ίδια ανάλογα με το ποιοι τομείς της ζωής σας και σε τι βαθμό αισθάνεστε ότι έχουν επηρεαστεί, τόσο από την ίδια την παρενόχληση, όσο και από τις ερμηνείες που της δώσατε και από το σχήμα ζωής στο οποίο την εντάξατε. Αν αισθάνεστε ότι στην παρούσα φάση της ζωής σας παρεμποδίζεστε στο να αισθανθείτε καλά για τον εαυτό σας και να ζήσετε τις σχέσεις σας μέσα από αίσθημα επάρκειας και εμπιστοσύνης για τον εαυτό σας και τους άλλους, τότε οφείλετε να αποκαταστήσετε άμεσα αυτή την αδικία.  

Αναρωτηθείτε λοιπόν: Μου αξίζει να αισθάνομαι ντροπή και οργή για τον εαυτό μου; Μου αξίζει να τιμωρούμαι για κάτι για το οποίο δεν είμαι υπεύθυνη; Τα τραυματικά γεγονότα στη ζωή είναι αναστρέψιμα αρκεί να αποκτήσουμε επίγνωση του αντίκτυπου που έχουν στη συναισθηματική μας ζωή και τις σχέσεις μας και να αποφασίσουμε ότι χρειάζεται να αλλάξουμε την οπτική μας. Πιστεύω ότι κάνατε ήδη το  πρώτο βήμα με το να ανοίξετε το θέμα προς συζήτηση, έστω και γραπτά.

Σας προτείνω τέλος να ανατρέξετε και στο προηγούμενο άρθρο μου στο efiveia.gr με τίτλο: Σεξουαλική Παρενόχληση έφηβου κοριτσιού: ενδείξεις και αντιμετώπιση, για μια πιο λεπτομερή αναφορά στις παραμέτρους και τον αντίκτυπο της παρενόχλησης και στον ρόλο της οικογένειας ως προς τη διαχείρισή της.