Πότε και πώς να παρέμβω στη ρομαντική σχέση του/της εφήβου/-ης;

Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Βέρα Αδαμοπούλου

Η ερωτική ζωή των εφήβων, αν και είναι ένα υγιές και φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξής τους, μπορεί να είναι ένα συναισθηματικά γεμάτο κεφάλαιο, όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για τους γονείς. Οι περισσότεροι έφηβοι είναι απρόθυμοι να μοιραστούν πολλά για τη σχέση τους με τους γονείς τους, οι οποίοι συχνά δεν αισθάνονται σίγουροι για το αν πρέπει να διερευνήσουν τη σχέση και πόσο χώρο να προσφέρουν.

Οι ρομαντικές σχέσεις στην εφηβεία είναι γεμάτες προκλήσεις.

Οι γονείς καλούνται να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ της ανεξαρτησίας των εφήβων και της καθοδήγησης. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να έχουν την αυτονομία να κάνουν μόνα τους λάθη. Η βελτίωση της αυτοεκτίμησής τους θα αυξήσει τις δεξιότητές τους για να αντιμετωπίσουν πιο δύσκολες προκλήσεις στο μέλλον.

Μέχρι τώρα έχετε προσπαθήσει να ενσταλάξετε τις αξίες στα παιδιά σας από τότε που ήταν μικρά, διαμορφώνοντας τη στάση τους και τη συμπεριφορά τους μέσω της εφαρμογής κανόνων και κατάλληλων τιμωριών. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, η εστίαση μετατοπίζεται στη διδασκαλία του πώς να σκέφτονται για τον εαυτό τους. Με τον τρόπο αυτό τους δίνεται η ευκαιρία να ενσωματώσουν τα μαθήματα που τους έχετε διδάξει μέχρι σήμερα.

Όσο νεότερος και λιγότερο έμπειρος είναι ο έφηβος, τόσο περισσότερη γονική καθοδήγηση χρειάζεται.

Συζητήστε με τον/την έφηβό/-η σας για τα θεμέλια μιας υγιούς σχέσης. Η υγιής επικοινωνία, ο αμοιβαίος σεβασμός, η εμπιστοσύνη και η κατανόηση είναι μερικά από τα πράγματα που πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο μιας υγιούς σχέσης.

Χρήσιμο θα ήταν να περιγράψετε τους διαφορετικούς τύπους κακοποίησης και συναφών προειδοποιητικών σημαδιών. Αυτά περιλαμβάνουν σωματική, συναισθηματική, σεξουαλική, οικονομική και ψηφιακή κακοποίηση, καθώς και καταδίωξη.

Ορίστε όρια όταν είναι απαραίτητο. Για παράδειγμα, μη διστάσετε να αφαιρέστε το κινητό ή να περιορίσετε τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσα στην μέρα, όταν μπαίνουν εμπόδιο στις καθημερινές υποχρεώσεις. Ωστόσο, δώστε στον/στην έφηβό/-η σας την ευκαιρία να συμβάλει στη συζήτηση, η οποία μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη του/της.

Δημιουργήστε κανόνες που περιορίζουν τη μη εποπτευόμενη επαφή. Επιτρέψτε στο παιδί σας να καλεί τον/την σύντροφο του/της στο σπίτι. Προσκαλέστε τους για δείπνο ή για μια οικογενειακή εκδρομή. Με τον τρόπο αυτό, μπορείτε να παρατηρήσετε πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Μιλήστε ανοιχτά για το σεξ. Παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό να παραλείψετε αυτήν τη συνομιλία, είναι προς το συμφέρον όλων να μιλήσετε στον/στην έφηβό/-η σας για το σεξ. Αναρωτηθείτε αν θέλετε το παιδί σας να ακούσει αυτές τις πληροφορίες από εσάς ή από κάποιον άλλο. Μην εκπλαγείτε εάν ο έφηβος σας είναι θυμωμένος ή αναβάλλει τη συνομιλία. Εάν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να γίνει γρήγορα χωρίς αντιπαραθέσεις. Η μορφή συζήτησης αντί παρουσίασης προτείνεται περισσότερο. Συζητήστε για ζητήματα ηθικής, αξιών και ευθυνών που σχετίζονται με προσωπικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις και φροντίστε να ακούσετε την άποψη του/της εφήβου/-ης σας.

Διατηρήστε την επικοινωνία ανοιχτή. Οι έφηβοι χρειάζεται να αισθάνονται ασφαλείς να μιλήσουν στους γονείς τους, ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι έχουν διαφορετική γνώμη. Σε γενικές γραμμές, δεν είναι καλή ιδέα να επικρίνετε τους εφήβους σχετικά με τις επιλογές τους. Προσπαθήστε να αποφύγετε τη διάλεξη ή να προσφέρετε πάρα πολλές συμβουλές. Όσο και αν διαφωνείτε, φροντίστε να είστε ευγενικοί και προσιτοί. Θυμηθείτε, εάν επιλέξετε να είστε αγενής, πιθανότατα θα λάβετε την ίδια απάντηση. Κατά συνέπεια, οι γονείς θα πρέπει να κάνουν ό, τι μπορούν ώστε το σημαντικό πρόσωπο του παιδιού τους να αισθανθεί ευπρόσδεκτο. Επιπλέον, λάβετε υπόψη, εάν τα δύο ερωτευμένα παιδιά είναι άνετα στο σπίτι σας, θα είναι ευκολότερο για εσάς να παρατηρήσετε τη σχέση και τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται.

Χρήσιμο θα ήταν να αποφύγετε τις απειλές. Το να δώσετε στον/στην έφηβό/-η σας ένα τελεσίγραφο δεν είναι ποτέ καλή ιδέα. Κάτι τέτοιο μόνο θα αποξενώσει το παιδί σας. Επιπλέον, εάν η σχέση συνεχιστεί, μειώνονται οι πιθανότητες να σας ενημερώσει πότε πραγματικά χρειάζεται τη βοήθειά σας. Ο φόβος είναι ότι θα πείτε, “στο είχα πει εγώ”. Αυτές οι τακτικές είναι ελεγκτικές και καταχρηστικές και σπάνια παράγουν τα αποτελέσματα που θέλετε.

Οι έφηβοι είναι πιο πιθανό να επαναστατήσουν εάν αισθάνονται πολύ ελεγχόμενοι.

Υποψιάζεστε κακοποίηση;

Οι γονείς που υποπτεύονται ότι το παιδί τους μπορεί να βρίσκεται σε μια κακοποιητική σχέση καλούνται να βρουν την ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ της υπο-αντίδρασης και της υπερβολικής αντίδρασης.

Τα σημάδια κακοποίησης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• απομάκρυνση από τους φίλους
• παραίτηση από δραστηριότητες που κάποτε ήταν σημαντικές
• εμφάνιση κατάθλιψης
• σημάδια εκφοβισμού από τον/την σύντροφο

Εάν παρατηρήσετε κάτι που δεν πιστεύετε ότι είναι κατάλληλο, είναι σημαντικό να εκφραστείτε με ηρεμία και σεβασμό. Να θυμάστε, το παιδί σας νοιάζεται για αυτό το άτομο και είναι πιθανό να είναι αμυντικό. Μερικές φορές, είναι χρήσιμο να μιλάτε γενικά όταν εκφράζετε τις ανησυχίες σας. Λάβετε υπόψη  ότι οι περισσότεροι έφηβοι λαχταρούν την έγκριση και αποδοχή των γονιών τους, ακόμη και αν ισχυρίζονται διαφορετικά. Μόνο με τη βοήθειά σας, ο/η έφηβος/-η θα αναγνωρίσει τελικά ότι η σχέση δεν είναι κατάλληλη.

Εάν υποψιάζεστε ότι μια σχέση είναι καταχρηστική, και ο/η έφηβός/-η σας είναι είτε το θύμα είτε ο δράστης, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να αναπτύσσει πιο υγιείς σχέσεις, ώστε να μπορεί να κάνει υγιείς επιλογές στο μέλλον.

Να θυμάστε πως εάν επικοινωνείτε με τον παιδί σας με ήπιο, και διακριτικό τρόπο που σέβεται την ατομικότητα, τις απόψεις και τις πεποιθήσεις του, τότε είναι πολύ πιο πιθανό να κάνει το ίδιο με εσάς. Αυτό βοηθά στη δημιουργία μιας υγιούς και ανοιχτής γραμμής επικοινωνίας μεταξύ εσάς και του παιδιού σας και τελικά θα μπορούσε να βελτιώσει την αυτοεκτίμηση του εφήβου σας.