Γράφει η Ψυχολόγος Ράνια Τοπτσόγλου
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας ευρύς όρος που αναφέρεται σε μια ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην ανάγνωση, στη γραφή, στον συλλογισμό ή στη μαθηματική ικανότητα. Οι δυσκολίες αυτές εμποδίζουν σημαντικά την πρόοδο του παιδιού σε γνωστικό επίπεδο, επηρεάζουν όμως και τη συμπεριφορά του αλλά και τον ψυχοσυναισθηματικό του κόσμο. Πολλές φορές μάλιστα, ενώ οι δυσκολίες στον γνωστικό τομέα μπορεί να αντιμετωπιστούν και να υποχωρήσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, οι συναισθηματικές δυσκολίες μπορεί να έχουν διάρκεια και να ακολουθούν το παιδί, ακόμη και κατά την ενηλικίωσή του.
Πώς νιώθει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες;
Καταρχήν, μπορεί να νιώθει πολύ μεγάλο άγχος και φόβο στην ιδέα ότι θα πρέπει να πάει σχολείο, καθώς δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της τάξης του. Έτσι, μπορεί να προφασίζεται ότι είναι άρρωστο προκειμένου να το αποφύγει ή μπορεί όντως να έχει κάποια σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχόπονους, αίσθηση τουαλέτας, τρέμουλο και άλλα.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζει, επίσης, τα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, τα οποία συχνά βιώνουν την αποτυχία. Για παράδειγμα, κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη, δυσκολεύονται να διαβάσουν ή έχουν αργό ρυθμό στα μαθηματικά. Έτσι, συγκρίνοντας τον εαυτό τους με τους συμμαθητές τους νιώθουν ότι μειονεκτούν. Άμεσα συνδεδεμένη με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι και η μεγάλη απογοήτευση που συχνά νιώθουν αυτά τα παιδιά, θεωρώντας ότι διαψεύδουν τις προσδοκίες των γονέων και των δασκάλων τους.
Το άγχος, αλλά και η χαμηλή αυτοπεποίθηση συχνά οδηγεί κάποια παιδιά σε παραίτηση, με αποτέλεσμα να αρνούνται να κάνουν τις δραστηριότητες του σχολείου αλλά και να κλείνονται στον εαυτό τους, να απομονώνονται από τους συνομήλικους τους και να νιώθουν μεγάλη μοναξιά. Αντίθετα, κάποια άλλα παιδιά, για να διαχειριστούν τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, μπορεί να γίνουν επιθετικά είτε για να υπερέχουν έτσι σε κάποιο τομέα, είτε για να προκαλέσουν, έστω και με αυτόν τον αρνητικό τρόπο, την προσοχή των συμμαθητών, των δασκάλων αλλά και των γονέων τους.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί;
- Ενημερωθείτε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας στο σχολείο και φροντίστε να ενημερώνεστε για την πορεία του ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
- Αποδεχτείτε τις δυσκολίες αυτές και προσπαθήστε να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες από το παιδί σας. Να σκέφτεστε ότι αν δεν τα καταφέρνει σε κάτι, δεν ήρθε η καταστροφή.
- Στηρίξτε το παιδί σας συναισθηματικά. Δείξτε του ότι το αγαπάτε, το αποδέχεστε και είστε περήφανοι γι’ αυτό, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες του.
- Ανταμείψτε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια αντί για το αποτέλεσμα. Τα παιδιά δίνουν μεγάλη σημασία στα λόγια των γονιών τους.
- Αποφύγετε τις συγκρίσεις. Εστιάζετε πάντα στα θετικά του χαρακτηριστικά και στα χαρίσματά του, χωρίς να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά σε θέματα που αφορούν τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις.
- Βοηθήστε το παιδί να θέσει ρεαλιστικούς στόχους που να ανταποκρίνονται στις δυνατότητές του. Ένας μη ρεαλιστικός στόχος οδηγεί στην αποτυχία και επομένως σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
- Δείξτε στο παιδί ότι ακόμα κι αυτά που φαντάζουν δύσκολα, μπορούν να επιτευχθούν με υπομονή, επιμονή και σωστό προγραμματισμό.
- Η σχολική μελέτη δε θα πρέπει να κρατάει πολλές ώρες. Αν νιώθετε πως το παιδί σας έχει εργαστεί αρκετά για εκείνη τη μέρα, όμως δεν έχει ολοκληρώσει τη μελέτη του, μην το πιέζετε. Γράψτε ένα σημείωμα στον δάσκαλο και επισυνάψτε το πάνω στην εργασία του παιδιού.
- Αποφεύγετε τις εντάσεις. Οι φωνές και οι απειλές καταστρέφουν το καλό οικογενειακό κλίμα και κυρίως απειλούν την καλή σχέση ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς.
- Αποφεύγετε αρνητικές εκφράσεις και χαρακτηρισμούς για το παιδί (π.χ. τεμπέλης, αδιάφορος, ανίκανος, κ.ά.) και προσπαθήστε να κρατήσετε κοινή γραμμή στη στάση σας στο πρόβλημα του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί για να βοηθήσουν το παιδί;
- Βάλτε το παιδί να καθίσει σε μια θέση κοντά σε εσάς για να μπορείτε να το βοηθάτε διακριτικά όταν χρειάζεται.
- Δείξτε του ότι έχει την αποδοχή, τη συμπάθειά σας και ότι είστε εκεί για να το βοηθήσετε σε οτιδήποτε χρειαστεί.
- Επιβραβεύστε το κάθε φορά που καταφέρνει κάποιον από τους στόχους του.
- Αναθέστε στο παιδί εργασίες ανάλογες με τις δυνατότητές του και αν είναι δυνατόν περιορίστε του λίγο την ύλη.
- Σιγουρευτείτε ότι έχει καταλάβει τι πρέπει να κάνει, όταν του αναθέτετε μια εργασία ή όταν γράφει ένα διαγώνισμα.
- Πολλές φορές τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες γίνονται αντικείμενο κοροϊδίας από τους συνομηλίκους τους. Συζητήστε με τα παιδιά της τάξης και δημιουργήστε ένα κλίμα αποδοχής για όλους.
- Αναθέστε του δραστηριότητες στις οποίες μπορεί να συμμετέχει και να ανταποκρίνεται, ώστε να νιώσει ότι δεν έχει σημασία μόνο η σχολική του επίδοση.
- Προσπαθήστε να ενισχύσετε την κοινωνικοποίησή του, καθώς τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Οργανώστε ομάδες, ώστε να τους δώσετε την ευκαιρία να κάνουν φιλίες και να μοιραστούν εργασίες και συναισθήματα με τους συμμαθητές τους.
Θυμηθείτε ότι οι μαθησιακές δυσκολίες δε σημαίνουν ότι ήρθε το τέλος του κόσμου. Αν υπάρχει σωστή ενημέρωση και συνεργασία μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών, αλλά και βοήθεια από κάποιον ειδικό, το παιδί θα μπορέσει να βοηθηθεί ουσιαστικά τόσο στις μαθησιακές του δυσκολίες, όσο και στα ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα που απορρέουν από αυτές.