Πώς να βοηθήσω τον/την έφηβο/-η μου να παίρνει σωστές αποφάσεις;

Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Βέρα Αδαμοπούλου

Οι έφηβοι λαμβάνουν αποφάσεις που ενδεχομένως αλλάζουν τη ζωή τους κάθε μέρα. Ωστόσο, στους περισσότερους δεν διδάσκονται ποτέ δεξιότητες σχετικά με τον τρόπο που μπορούν να λαμβάνουν υγιείς αποφάσεις.

Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι έφηβοι αγωνίζονται όταν έρχονται αντιμέτωποι με αποφάσεις όπως: «Πρέπει να βρω δουλειά;», «Τι πρέπει να πω σε έναν φίλο που μου προσφέρει ένα τσιγάρο;», «Είναι εντάξει να είμαι σεξουαλικά ενεργός/-ή;».

Οι δεξιότητες λήψης αποφάσεων μπορούν να προετοιμάσουν τον/την έφηβο/-η  για επιτυχία στη ζωή του/της καθώς τον/την βοηθούν να διαχειριστούν καλύτερα τα επίπεδα άγχους τους.

Ακολουθούν κάποιες προτάσεις ώστε να είστε κοντά τους σε αυτό το ταξίδι:

Παρέχετε καθοδήγηση.

Το κλειδί για να βοηθήσετε το παιδί σας να λάβει υγιείς αποφάσεις περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης, χωρίς να το παρακάνετε. Να είστε πρόθυμοι να δώσετε πληροφορίες όταν είναι απαραίτητο, αλλά μην φοβάστε να κάνετε πίσω και να το αφήσετε να κάνει λάθη.

Μερικές φορές, οι φυσικές συνέπειες μπορούν να προσφέρουν πολύτιμα μαθήματα ζωής. Απλά βεβαιωθείτε ότι είστε εκεί για το παιδί σας όταν αποτύχει. Επικοινωνήστε μαζί  του ώστε να μάθει από τα λάθη του και αναρωτηθείτε τι θα μπορούσε να αλλάξει στο μέλλον με στόχο μια καλύτερη επιλογή.

Προσδιορίστε μαζί το πρόβλημα.

Μερικές φορές, οι έφηβοι αγνοούν τα προβλήματα ή κατηγορούν άλλους ανθρώπους για αυτά. Μπορεί να υποστηρίζουν ότι αποτυγχάνουν στα μαθηματικά επειδή ο δάσκαλός τους δεν εξηγεί τις εργασίες. Ή, μπορεί να αποφεύγουν να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις τους επειδή είναι πολύ αγχωμένοι με το πώς θα αντιμετωπίσουν τον φόρτο εργασίας τους.

Έτσι, μερικές φορές, είναι σημαντικό να βοηθήσετε τον/την έφηβο/-η σας να εξηγήσει το πρόβλημα. Ξεκινήστε μια συζήτηση και κερδίστε τη συμβολή του/της σας κάνοντας ερωτήσεις όπως, «Τι νομίζεις ότι συμβαίνει εδώ;».

Ενθαρρύνετε έναν καταιγισμό εναλλακτικών λύσεων.

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να προσδιορίσει τις επιλογές του. Συχνά, οι έφηβοι πιστεύουν ότι υπάρχουν μόνο μία ή δύο λύσεις σε ένα πρόβλημα. Αλλά με λίγο χρόνο και ενθάρρυνση, μπορούν συνήθως να βρουν μια μεγάλη λίστα δημιουργικών ιδεών. Προτείνετε να απαριθμήσουν όσα περισσότερα μπορούν, γράφοντας τις επιλογές τους, ώστε να μπορούν να τις αναθεωρήσουν.

Προκαλέστε το παιδί σας να εντοπίσει όσο το δυνατόν περισσότερες επιλογές, ακόμα κι αν φαίνονται κακή ιδέα.

Ελέγξτε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ιδεών.

Μόλις ο/η έφηβος/-η σας έχει μια λίστα επιλογών, πείτε του/της να προσδιορίσει τα πιθανά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μίας. Η καταγραφή αυτή θα τον/την βοηθήσει να αντιληφθεί ποια επιλογή θα μπορούσε να είναι η καλύτερη.

Μιλήστε για το πώς τα συναισθήματα μπορούν να παίξουν μεγάλο ρόλο στις αποφάσεις. Για παράδειγμα, ο φόβος μπορεί να μας εμποδίσει να δοκιμάσουμε κάτι νέο, ενώ ο ενθουσιασμός μπορεί να μας κάνει να υποτιμήσουμε τον κίνδυνο.

Η καταγραφή των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων πολλών επιλογών μπορεί να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα με τη λογική, αντί να βασίζουμε την απόφασή μας μόνο στο συναίσθημα.

Ζητήστε από το παιδί σας να προσδιορίσει ποια επιλογή φαίνεται σαν την καλύτερη. Προσφέρετε πληροφορίες και καθοδήγηση, όπως απαιτείται, αλλά προσπαθήστε να το ενθαρρύνετε να πάρει την απόφαση μόνο του.

Δημιουργήστε ένα πλάνο.

Μόλις ο/η έφηβος/η σας αξιολογήσει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των επιλογών του, μιλήστε για το πώς θα προχωρήσετε. Προσδιορίστε τα βήματα που μπορεί να κάνει στη συνέχεια. Επίσης, μιλήστε για το πώς να αξιολογεί την απόφαση του/της. Είναι σημαντικό να εξετάζει αν ήταν χρήσιμη ή αν έκανε λάθος καθώς έτσι μαθαίνει πώς να λαμβάνει πιο υγιείς αποφάσεις στο μέλλον.

Να θυμάστε πως δεν υπάρχει πάντα λάθος απόφαση και πως σκοπός είναι το παιδί σας να ακούει και να εμπιστεύεται τον εαυτό του και την κρίση του.