Πώς να μιλήσω στον/στην έφηβό/-ή μου χωρίς να χάσω την ψυχραιμία μου και να αρχίσω να φωνάζω;

Γράφει στο efiveia.gr η Κλινική Ψυχολόγος Βέρα Αδαμοπούλου

«Σήκω, έχουμε αργήσει!»

«Δεν έχεις τελειώσει ακόμα το διάβασμα, θα έπρεπε ήδη να έχεις κάνει την εργασία σου!»

«Δεν θα βγεις απόψε, πρέπει να μελετήσεις!»

Σε κανέναν δεν αρέσει να του λένε τι να κάνει. Μας θυμώνει και μας κάνει να αντιστεκόμαστε σε αυτό που μας ζητείται.

Ωστόσο, πολλές φορές ως γονείς είναι εύκολο να παρασυρθούμε στη διόρθωση και την κατεύθυνση. Είναι εύκολο να πιστεύουμε ότι ξέρουμε καλύτερα, καθώς είμαστε μεγαλύτεροι, πιο έξυπνοι, πιο έμπειροι. Με τον τρόπο αυτό όμως κάθε συζήτηση καταλήγει σε έναν αγώνα εξουσίας ή καυγά.

Ειλικρινά, μερικές φορές φαίνεται να είναι ο μόνος τρόπος για να ολοκληρώσουν κάτι που τους έχει ζητηθεί. Είναι όμως λειτουργικός;

Ας δούμε κάποιους τρόπους που θα αυξήσουν τις πιθανότητες να εξαλείψουμε αυτές τις συγκρούσεις.

Να είστε πολύ σαφείς σχετικά με τα συναισθήματά σας αντί να αφήνετε τον συνομιλητή σας να τα ερμηνεύσει. Αποφύγετε να φωνάξετε «Γιατί δεν απάντησες στο τηλέφωνο; Πρέπει πάντα να απαντάς στο τηλέφωνο όταν σε καλώ.» και δοκιμάστε να πείτε «Ανησύχησα όταν δεν απάντησες στο τηλέφωνο. Μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο να ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά μετά το σχολείο ώστε να ξέρω ότι είσαι καλά;».

Επικεντρωθείτε στην συμπεριφορά. Αντί να προβείτε σε έναν χαρακτηρισμό όπως «Είσαι πραγματικά τεμπέλης/-α.», δοκιμάστε την έκφραση «Είμαι απογοητευμένος/-η που δεν έχεις βγάλει ακόμα τα σκουπίδια, παρόλο που είναι δική σου ευθύνη μετά το δείπνο.».

Αποφύγετε τις γενικεύσεις. Μόλις οι έφηβοι ακούνε γενικές δηλώσεις για τη συμπεριφορά τους, αρχίζουν να ψάχνουν παραδείγματα που θα σας διαψεύσουν. Αντί να πείτε «Δεν καθαρίζεις ποτέ το δωμάτιο σου!», δοκιμάστε να πείτε «Παρατήρησα ότι ξέχασες να καθαρίσεις το δωμάτιο σου σήμερα το πρωί.».

Να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι για να βεβαιωθείτε ότι ο/η έφηβός/-ή σας καταλαβαίνει ακριβώς τι περιμένετε από εκείνον/-η. Αντί να υπενθυμίσετε «Μην ξεχάσεις να πλύνεις τα πιάτα.», δοκιμάστε να ζητήσετε «Σε παρακαλώ, πλύνε τα πιάτα πριν φύγεις για την βόλτα σου με τους φίλους σου σήμερα το απόγευμα.».

Προσεγγίστε ένα θέμα τη φορά. Αποφύγετε προτάσεις όπως «Θέλω να μιλήσουμε για τους βαθμούς σου απόψε. Παρεμπιπτόντως, δεν μου άρεσε ο τρόπος που μίλησες στην αδερφή σου χθες.». Αντίθετα, δοκιμάστε «Θα ήθελα πολύ να μιλήσω μαζί σου για το σχολείο. Πότε θα ήταν η κατάλληλη στιγμή;».

Παράλληλα, θυμηθείτε πως πολλές φορές η ακρόαση είναι πιο σημαντική από το να μιλάμε. Το να ακούτε προσεκτικά το παιδί σας του δείχνει ότι το σέβεστε και προσφέρει ένα θετικό τόνο στη συζήτηση. Όταν ο/η έφηβός/-ή σας μιλάει, προσπαθήστε να ακολουθήσετε τα ακόλουθα:

1. Καθιερώστε οπτική επαφή χωρίς να κοιτάτε επίμονα.
2. Χρησιμοποιείστε σύντομες φράσεις που επιτρέπουν στον/στην έφηβό/-ή σας να καταλάβει ότι τον/την ακούτε.
3. Μην διακόπτετε τον/την συνομιλητή σας στη μέση μιας σκέψης ή μιας πρότασης.
4. Κάντε διευκρινιστικές ερωτήσεις εάν δεν καταλαβαίνετε όπως «Μπορείς να το εξηγήσεις ξανά; Θέλω να είμαι σίγουρος/-η ότι καταλαβαίνω αυτό που λες.».
5. Ελέγξτε εάν βρίσκεστε στην ίδια σελίδα. Μπορείτε να πείτε «Σε ακούω να λες ότι είσαι θυμωμένος μαζί μου επειδή έχασα την ψυχραιμία μου μετά το δείπνο, σωστά;».

Να θυμάστε πως ακόμα κι αν αντιληφθείτε το αίσθημα μάχης για εξουσία να αυξάνεται έχετε την επιλογή να πάρετε τρεις αναπνοές, να ονομάσετε τα συναισθήματά σας δυνατά και να δηλώσετε συγκεκριμένα τι θα θέλατε από τον/την έφηβό/-ή σας.