Οι μαθησιακές δυσκολίες σχετίζονται με τη νοημοσύνη;

Γράφει η Ψυχολόγος Ειρήνη Μπαϊρακτάρη

Για να μιλήσουμε για μαθησιακές δυσκολίες το παιδί θα πρέπει να έχει τουλάχιστον φυσιολογική νοημοσύνη, να έχει ελεγχθεί η όραση και η ακοή του (ότι δεν υπολείπεται), καθώς και να έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον επαρκές σε ερεθίσματα. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιούμε τον όρο «Εξελικτικές μαθησιακές δυσκολίες» στο γραπτό λόγο για να αναφερθούμε σε μία ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών. Οι δυσκολίες αυτές αφορούν τη μάθηση και πιο συγκεκριμένα την επεξεργασία το γραπτού λόγου και που εκφράζονται με έντονη και ασυνήθιστα επίμονη αδυναμία του μαθητή στην απόκτηση της αναγνωσιακής ικανότητας και της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή.

Η Δυσλεξία δεν είναι διαταραχή της εκφοράς του λόγου (προφορικός λόγος). Η άρθρωση και η ομιλία των δυσλεξικών παιδιών είναι φυσιολογικές, εκτός εάν συμβαίνει συμπτωματικά να υπάρχει και κάποια άλλη διαταραχή μαζί με τη δυσλεξία.

Η Δυσλεξία σημαίνει εξαιρετική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και κατά συνέπεια δυσκολία στην ανάγνωση, δυσανάλογα επίμονη προς την ηλικία και το νοητικό δυναμικό του μαθητή, και επίσης επίμονη αδυναμία στην εκμάθηση του ορθογραφίας των λέξεων και στην αυτοματοποίηση της ορθογραφικής ικανότητας.

Η δυσορθογραφία είναι η Ειδική μαθησιακή δυσκολία που εκδηλώνεται με ασυνήθιστα επίμονη δυσκολία στην απόκτηση μόνο της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή, ενώ η ικανότητα για ανάγνωση καλλιεργείται απρόσκοπτα, αποτελεσματικά και φτάνει στο αναμενόμενο επίπεδο βάσει της ηλικία και της νοητική ικανότητας του κάθε μαθητή.

Οι Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και η χαμηλή επίδοση στο γλωσσικό μάθημα που αυτές συνεπάγονται, ποτέ δεν μπορεί να είναι η συνέπεια χαμηλής νοητικής ικανότητας. Πρέπει πάντα να πραγματοποιείται νοητικός έλεγχος και να διαπιστώνεται πως η νοητική λειτουργία είναι στα πλαίσια του φυσιολογικού εύρους, προκειμένου να μην δύναται να αποδοθούν οι δυσκολίες σε έλλειμμά στην νοημοσύνη. Επιπλέον, οι Μαθησιακές δυσκολίες δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα νευρολογικής βλάβης, αισθητηριακής βλάβης (στην όραση και στην ακοή), συναισθηματικών διαταραχών, άγχους, ψυχολογικών προβλημάτων ή κακών περιβαλλοντικών συνθηκών. Όταν ένα παιδί εμφανίζει ένα ή και περισσότερα από τα παραπάνω προβλήματα τότε οι ανυπέρβλητες δυσκολίες στην κατάκτηση της αναγνωστικής ικανότητας και ορθογραφημένης γραφής μπορούν να είναι συνέπεια αυτών των δυσκολιών και όχι μαθησιακές δυσκολίες.

Συνεχίζοντας, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι μαθησιακές δυσκολίες είναι η έκφραση μίας δυσλειτουργίας των μαθησιακών μηχανισμών στην επεξεργασία του γραπτού λόγου που χαρακτηρίζει ή όχι ένα άτομο από την γέννηση του ως το τέλος της ζωής του. Δεν δημιουργείται ξαφνικά μετά από κάποιο έτος της ηλικίας και δεν εξαφανίζεται μετά από χρόνια. Δεν είναι δηλαδή δυνατόν να αποδώσουμε σε δυσλεξία την κακή επίδοση ενός μαθητή σε ένα μάθημα, όταν ξέρουμε ότι πριν από καιρό ο ίδιος μαθητής είχε φτάσει στο επίπεδο το ανάλογο με την ηλικία και τη νοημοσύνη του και ότι παρουσίασε τις δυσκολίες ξαφνικά, μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, εκτός εάν αυτό συνέβη μετά από ατύχημα οπότε και θα πρέπει να διερευνηθεί η πιθανότητα ύπαρξης επίκτητης δυσλεξίας.

Το ποσοστό ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες στον ελληνικό χώρο ολοένα και αυξάνεται. Είναι σημαντικό να ξέρει κανείς ότι το ποσοστό εμφάνισης μπορεί να ποικίλλει από χώρα σε χώρα και μάλιστα με μεγάλες διαφορές, εξαιτίας του διαφορετικού γλωσσικού περιβάλλοντος που υπάρχει στις χώρες αυτές. Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις που κάθε γλώσσα προβάλλει και τα συστήματα διδασκαλίας που χρησιμοποιεί αντίστοιχα, έχουν σαν αποτέλεσμα, άλλοτε να επιτρέπουν να εκδηλώνονται ακόμα και οι ελαφρές περιπτώσεις δυσλεξίας και άλλοτε να διευκολύνουν και να προλαβαίνουν να τις αντιμετωπίσουν πριν εκφραστούν με συμπτώματα.

Συνεπώς, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στους όρους και στις «ταμπέλες» που αποδίδουμε σε ένα παιδί, καθώς και σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα το παιδί απλώς «μεταφέρει» τις δυσκολίες του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται.

http://www.stirixisplus.gr/