Ο υπερκαταναλωτισμός που έχουν οι έφηβοι. Έως ποιο σημείο είναι φυσιολογικό και πότε ξεπερνά τα όρια;

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Βασιλική Τσούτσου

Στην σημερινή κοινωνία ο υπερκαταναλωτισμός είναι κάτι που αφορά τόσο τους μεγάλους, όσο και τους μικρούς. Από τη βρεφική ηλικία, οι γονείς και οι γύρω φροντίζουν να παρέχουν στο παιδί πολλά παιχνίδια και πολλά ρούχα. Όταν αρχίζει το παιδί να συνειδητοποιεί την ευκολία των αγορών και του υπερκαταναλωτισμού, τότε βλέπουμε συχνά σε καταστήματα παιχνιδιών, ακόμη και σε σούπερ μάρκετ, τα παιδιά να απαιτούν να πάρουν κάτι, με το οποίο θα ασχοληθούν πολύ λίγο και μετά θα το ξεχάσουν. Έτσι καταλαβαίνουμε ότι τα παιδιά από μικρή ηλικία δυσκολεύονται να κατανοήσουν ποιες είναι οι πραγματικές τους ανάγκες και να ευχαριστηθούν μέσα από αυτές. Η ευχαρίστηση διαρκεί λίγο και μετά υπάρχει πάλι ένα κενό.

Το σημαντικότερο βέβαια πρότυπο είναι οι γονείς. Όταν και οι ενήλικες αλλάζουν κινητό ή υπολογιστή πολύ συχνά, χωρίς σημαντικό λόγο, όταν έχουν πολλά ρούχα ή παπούτσια, τα οποία δεν χρησιμοποιούν συνέχεια και όταν δείχνουν με την καταναλωτική συμπεριφορά τους πως «μπορώ να έχω ό,τι θέλω, όποτε το θέλω» τότε τα παιδιά αναπόφευκτα ακολουθούν.

Στην εφηβεία τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, γιατί ο καταναλωτισμός των υλικών αγαθών αποτελεί και ένα εισιτήριο για την ένταξη στην ομάδα. Όταν η δυναμική της ομάδας προστάζει ένα συγκεκριμένο ντύσιμο, τότε ο έφηβος θα το ζητήσει από τους γονείς του, γιατί είναι πολύ σημαντικό για τον ίδιο να γίνει αποδεκτός από την ομάδα. Πολλές φορές ξεπερνιούνται και τα όρια, ειδικά όταν οι απαιτήσεις μπορεί να γίνουν και οικονομικά παράλογες.

Ένας καλός τρόπος για να αποφεύγονται αυτές οι καταστάσεις είναι οι έφηβοι να είναι ενεργοί  διαχειριστές στα οικονομικά τους. Μπορούν δηλαδή, να συμφωνήσουν με τους γονείς ένα χαρτζιλίκι, είτε εβδομαδιαίο είτε μηνιαίο, και να το διαχειρίζονται όπως επιθυμούν. Σε αυτήν την περίπτωση, βέβαια, ο γονιός δεν θα παρεμβαίνει ασκώντας κριτική για το πώς θα ξοδέψει τα χρήματά του το παιδί.

Έτσι ο έφηβος μαθαίνει κάτι πολύ χρήσιμο. Ότι για να αποκτήσει αυτό που θέλει, θα χρειαστεί να στερηθεί κάτι άλλο. Επομένως, μαθαίνει να αξιολογεί τη σημαντικότητα των πραγμάτων. Κάτι που θα του είναι πολύ χρήσιμο μεγαλώνοντας.

Επίσης, αν δεν έχει ο ίδιος τη διαχείριση των οικονομικών του και αποφασίζουν οι γονείς, τότε είναι σημαντικό να υπάρχει συμφωνία και οριοθέτηση σε ό,τι πουν. Καλό είναι να αποφεύγονται διαχωρισμοί από τους γονείς στα χατίρια του παιδιού. Τέλος και πολύ σημαντικό είναι να εξηγούμε στους εφήβους την αξία των υλικών αγαθών και την αξία της προσωπικότητας και της αποδοχής του εαυτού. Να ξεπεράσουν με τη λογική που πλέον έχουν το γνωστό «Έχω, άρα είμαι» και να προωθούν το αίσθημα της αποδοχής του εαυτού. Ένας έφηβος που νιώθει καλά με τον εαυτό του θα ξεπεράσει σύντομα την παγίδα του υπερκαταναλωτισμού και θα υποστηρίζει τον εαυτό του και στις ομάδες.