Ο Συμβουλευτικός ρόλος των γονιών στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των εφήβων

Γράφει στο efiveia.gr  η Ψυχολόγος Μαρία Χαριτοπούλου

Στην εφηβεία, ο νέος καλείται να  αποφασίσει για  το επαγγελματικό του μέλλον.  Η δύσκολη οικονομική κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, η ανασφάλεια στον χώρο εργασίας και τα υψηλότατα επίπεδα ανεργίας καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη αυτήν την απόφαση, προκαλώντας περισσότερο άγχος και ανασφάλεια στον έφηβο.

Οι γονείς έχοντας και οι ίδιοι άγχος για το μέλλον των παιδιών τους, γίνονται κάποιες φορές πιεστικοί, φορτίζοντας την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα, δημιουργώντας περισσότερη πίεση και ωθώντας τους εφήβους σε αντιδραστικές συμπεριφορές.

Ωστόσο, ο γονιός μπορεί, υιοθετώντας συμβουλευτικό ρόλο, να διευκολύνει τον έφηβο στην λήψη απόφασης μέσα από την χρήση στοχευμένων ερωτήσεων. Οι ερωτήσεις αυτές κινούνται σε 4 άξονες. Στον άξονα της αυτογνωσίας, στον άξονα της πληροφόρησης, στον άξονα της λήψης απόφασης και τέλος στον σχεδιασμό δράσης.

Στόχος των ερωτήσεων είναι να κάνει ο έφηβος μια επιλογή που θα ταιριάζει στην προσωπικότητά του, τα ενδιαφέροντά του, τις κλίσεις του λαμβάνοντας  υπ΄ όψιν και τις προοπτικές του κάθε επαγγέλματος, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής.

Αυτογνωσία

Στόχος των ερωτήσεων είναι ο έφηβος να ανακαλύψει και να κατανοήσει τον εαυτό του. Να αναγνωρίσει τα ταλέντα και τις δυνατότητές του, τα ενδιαφέροντά και τις αξίες του.

Κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις είναι:

• Ποια τα ενδιαφέροντά σου;
• Ποιες είναι οι ικανότητες και δεξιότητές σου;
• Τι μπορείς να κάνεις;
• Τι σου αρέσει να κάνεις;
• Ποιες είναι οι αξίες σου;
• Ποια επαγγέλματα σε ενδιαφέρουν;

Πληροφόρηση

Στόχος εδώ είναι η διερεύνηση των εκπαιδευτικών και  επαγγελματικών επιλογών και η συλλογή πληροφοριών από έγκυρες πηγές πληροφόρησης.

Ο γονιός μπορεί να ρωτήσει:

• Από που μπορείς να αντλήσεις πληροφορίες για τα επαγγέλματα που σε ενδιαφέρουν; (ΕΟΠΠΕΠ, ΟΑΕΔ, internet, δίκτυο γνωστών, σύμβουλος σταδιοδρομίας, καθηγητές..)
• Tι πληροφορίες χρειάζεται να πάρεις για αυτά τα επαγγέλματα; (σπουδές, εργασιακό περιβάλλον, πλεονεκτήματα /μειονεκτήματα, ωράριο)
• Τι προοπτικές έχουν;
• Τι προσόντα χρειάζονται για την άσκηση του επαγγέλματος;
• Τι σπουδές χρειάζεται να κάνεις;
• Ποιες εναλλακτικές υπάρχουν;

Λήψη απόφασης

Στο στάδιο αυτό ο έφηβος, έχοντας  γνωρίσει τον εαυτό του, τα ενδιαφέροντά και τις αξίες του και έχοντας  συγκεντρώσει πληροφορίες για τις  επιλογές που του παρέχονται, καλείται να πάρει αποφάσεις το μέλλον.

Ενδεικτικές ερωτήσεις στο στάδιο αυτό είναι:

• Ποιοι παράγοντες είναι σημαντικοί στην επιλογή σου; ( αυτονομία, ασφάλεια, σχολή, οικονομικά κριτήρια..)
• Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής;

Σχεδιασμός δράσης

Στο τελευταίο αυτό στάδιο έχουμε τον σχεδιασμό των βημάτων που θα χρειαστεί να κάνει ο έφηβος προς την επίτευξη του στόχου του.

Ο γονιός μπορεί  να κινητοποιήσει τον έφηβο μέσα από τις ακόλουθες ερωτήσεις:

• Ποια βήματα θα χρειαστεί να κάνεις για να πετύχεις τον στόχο σου;
• Πότε θα πραγματοποιήσεις το κάθε βήμα;
• Ποια εμπόδια μπορεί να παρουσιαστούν;
• Πώς θα τα διαχειριστείς;

Μέσα από την χρήση ερωτήσεων οι γονείς θα πρέπει να στοχεύουν στην κινητοποίηση του εφήβου, στην απελευθέρωση και αξιοποίηση του δυναμικού του ώστε ο ίδιος ο έφηβος να βρει λύσεις και να πάρει τις αποφάσεις  εκείνες που ταιριάζουν στην προσωπικότητά του και γεμίζουν την ψυχή του.

Οι γονείς καλό είναι να αποφεύγουν να κάνουν κήρυγμα. Σαφώς και  μπορούν να λένε την γνώμη τους αλλά δεν επιβάλλουν την άποψη τους. Ο γονιός στέκεται δίπλα στον έφηβο στηρίζοντάς τον και  καθοδηγώντας τον. Η τελική όμως απόφαση ανήκει στον ίδιο τον έφηβο.