“Νεύρα, έντονες αντιδράσεις, λίγο αποχή από τα μαθήματα και πολύ κινητό!!”

Ερώτημα αναγνώστριας

Καλησπέρα σας…..Έχω μια κόρη 13 χρόνων είναι μες την εφηβεία με τα όλα της.. Νεύρα, έντονες αντιδράσεις, λίγο αποχή από τα μαθήματα και πολύ κινητό!! Κάναμε μια συζήτηση σχετικά με το άρθρο που είχατε ανεβάσει στο efiveia.gr: «Έφηβοι και εθισμός στο διαδίκτυο» και της εξήγησα ότι αυτό το άρθρο ταυτίζεται. Την άφησα να σκεφτεί αν μπορεί να κάνει εκείνη κάτι για αυτό, ή να θέλει να πάμε σε έναν ειδικό…..Σαφώς η απάντηση ήταν όχι για τον ειδικό, δεν το συνέχισα εκεί καθόλου!!!….Της έδωσα παραδείγματα πώς ήταν πριν και πώς είναι τώρα μπορώντας να πω ότι σε αυτήν την συζήτηση ήταν σκεπτόμενη και ήσυχη!!

Ένα άλλο θέμα που με απασχολεί από χτες είναι ότι διάβασα σε συνομιλίες της χωρίς να το ξέρει σαφώς….ότι μια φίλη ζήτησε την βοήθεια της να της πάρει ένα βειπ από το περίπτερο, καινούργια μόδα του έφηβου!! Σοκ και στεναχώρια για εμένα!! Μιλάω με τον αδερφό μου που δουλεύει σε περίπτερο μπροστά της εντελώς τυχαία και ρωτάω: «επιτρέπεται να δίνεται βειπ σε ηλικία τέτοια;…». Πάγωσε, αγχώθηκε η μικρή δεν έδειξα κανένα συναίσθημα ώστε να μην καταλάβει κάτι, απλά το πέρασα σαν μια πληροφορία!!! Το απόγευμα όμως πάω στο δωμάτιο της και βρίσκω την ευκαιρία να μιλήσουμε γι αυτό και άλλα. Το ξεκίνησα στο να μην επηρεάζεται από άλλους και να μην κάνει ότι της λένε. Μου λέει: «τι εννοείς;» Της λέω, «γενικά μιλάω», μου πετάει «γιατί για το βειπ» και ρωτάω «έχεις δοκιμάσει;» Η πρώτη απάντηση: όχι. Ξαναρωτάω πάλι όχι, ξαναρωτάω «ναι», μου λέει. Κράτησα την ψυχραιμία μου και μου λέει ήταν μια φορά δεν το ξανακάνω, δεν μ’ άρεσε και ήταν από περιέργεια…όχι από μαγκιά και τέτοια!! Εξηγώ ότι η παρέα ή όποια συναναστρέφεται, πάντα θα έχει την περιέργεια, σήμερα το βειπ αύριο ίσως κάτι άλλο!!!????Μου είπε δεν το ξανακάνω και τέτοια, δεν έδωσα κάποια συνέπεια δεν ξέρω αν ήταν λάθος ή σωστό!! Απλά της είπα, όπως βλέπεις όλα τα μαθαίνω και εδώ θέλω να πω ότι έχουμε μία καλή σχέση μου μιλάει ξέρω πράγματα φιλικά, ερωτικά….Η επόμενη μέρα με βρίσκει να διαβάζω πάλι μήνυμα να έχει ενημερώσει τις φίλες οι οποίες ξέρανε γι αυτό και να λέει ότι δεν θα πηγαίνουμε στο περίπτερο αυτό γιατί θα είναι ο θείος μου εκεί να πάμε σε άλλο….Αυτό με έκανε να πιστεύω ότι δεν είναι κάτι που θα σταματήσει…..Πω πω, έχω γράψει τόσα πολλά…….συγνώμη!!!! Η ερώτηση σε όλα αυτά είναι πως να τα αντιμετωπίσω; Η συνέπεια σε αυτήν την φάση θα είναι καλό, ή θα τα κάνει χειρότερα τα πράγματα????

Ευχαριστώ πάρα πολύ και συγνώμη για όλο αυτό το τεράστιο κείμενο!!!

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Όπως ήδη γνωρίζετε και η ίδια, οι απαγορεύσεις δε λειτουργούν. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: «Μη σε ξαναδώ να μιλάς μ’ αυτόν…» ή Γιατί οι απαγορεύσεις δεν λειτουργούν)

Ακόμα και αν οδηγήσουν σε διακοπή μιας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, τα αποτελέσματα είναι βραχυπρόθεσμα. Αυτό ισχύει γενικά και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό φυσικά ισχύει για τους εφήβους σε σύγκριση με τα μικρότερα παιδιά. Η απαγόρευση δε λειτουργεί γιατί προέρχεται από εξαναγκασμό. Το στοιχείο που μπορεί πραγματικά να τροποποιήσει μια συμπεριφορά είναι η προσωπική επιλογή.

Και εδώ είναι που αποκτά κρίσιμη σημασία η σχέση του εφήβου με τους γονείς και τους άλλους κοντινούς ενήλικες που επηρεάζουν την ζωή του. Ο ρόλος σας είναι να βοηθήσετε την κόρη σας να ανακαλύψει και να βάλει σε εφαρμογή τις δεξιότητες που θα συμβάλλουν σε θετικές επιλογές ζωής. Σας υπενθυμίζω ότι ο ρόλος μας δεν είναι να προλαβαίνουμε και να αποτρέπουμε επικίνδυνες ή δύσκολες καταστάσεις, αλλά να διαμορφώνουμε τις συνθήκες για σταδιακή αυτοδιαχείριση. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: «Η σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης στην εφηβεία»)

Η κόρη σας δημιουργεί μια δική της ζωή εκτός οικογένειας. Μια ζωή που πλαισιώνεται από τους συνομηλίκους της και το μοίρασμα των ενδιαφερόντων τους. Οι έφηβοι στην πλειοψηφία τους κάνουν «δηλώσεις» που τους διαφοροποιούν από τον κόσμο των ενηλίκων. Κάποιοι έφηβοι πειραματίζονται και με συμπεριφορές που γνωρίζουν ότι η οικογένεια δεν εγκρίνει, ή ακόμα και με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Πριν ακόμα διατυπωθεί το αίτημα για την τροποποίηση της συμπεριφοράς, χρειάζεται να ερμηνευθεί η επιλογή του/της κάθε εφήβου.

Τι θέλει να πει με την επιλογή της; Προς ποια κατεύθυνση απευθύνει τα μηνύματα της; Πώς βλέπει η ίδια τον εαυτό της μέσα από τις επιλογές της; Πώς βλέπει τον εαυτό της μέσα στην παρέα της; Τι τη γοητεύει στην παρέα και στις επιλογές με τις οποίες ταυτίζεται; Γιατί διαφοροποιείται από τον δικό σας κόσμο αξιών; (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: Πώς θα μπορούσε κανείς να ξεκόψει ένα 15χρονο αγόρι από μια παρέα φίλων που έχει αποδειχτεί κακή για τους γονείς;)

Αυτά είναι ερωτήματα που σταδιακά θα απαντήσει η ίδια η κόρη σας για τον εαυτό της. Ο δικός σας ρόλος είναι η διευκόλυνση της διεργασίας επίγνωσης.

Η παράμετρος κλειδί είναι φυσικά η μεταξύ σας σχέση. Από την αφήγησή σας μου δημιουργήθηκε η εντύπωση της «κατασκοπίας» από πλευράς σας. Αναρωτιέμαι ποια διάσταση του δικού σας ρόλου εκφράζεται μέσα από τον πλάγιο τρόπο με τον οποίο επιχειρείτε να ανακαλύψετε σημαντικές διαστάσεις της ζωής της κόρης σας. Αναρωτιέμαι αν αυτό αποτελεί στοιχείο της μεταξύ σας σχέσης και αν ναι, τι εξυπηρετεί. Είναι πιθανόν να χρειάζεται να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά στη μεταξύ σας σχέση. Μπορεί να εντοπίσετε διαστάσεις που χρειάζονται αλλαγή. Μια οικεία σχέση επιτρέπει την πρόσβαση στη ζωή των εμπλεκομένων μελών χωρίς να χρειάζεται πλάγια οδός επικοινωνίας. Αν λοιπόν ανακαλύπτετε πλευρές της ζωής της κόρης σας που σας σοκάρουν, χρειάζεται να εντοπίσετε το κομμάτι όπου η ιδιωτικότητα γίνεται απόκρυψη και να διερευνήσετε το κενό στην μεταξύ σας επαφή που δημιουργεί αυτή την συνθήκη. Πότε και γιατί ο/η έφηβος λέει ψέματα για τη ζωή του ή αποκρύπτει από τους γονείς σημαντικές πλευρές των αναζητήσεων του; (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: « Όταν ο έφηβος λέει ψέματα (Μέρος 1ο) – Ο ρόλος της οικογένειας στην πρόληψη», «Όταν ο έφηβος λέει ψέματα (Μέρος 2ο) – Πώς θα στηρίξουμε τον έφηβο που καταφεύγει στο ψέμα»)

Όπως πολύ σωστά λέτε, σήμερα είναι το βέιπ, αύριο μπορεί να είναι οτιδήποτε, μπορεί να είναι οτιδήποτε κινήσει την περιέργεια και το ενδιαφέρον του παιδιού σας τόσο ώστε να επιλέξει να πειραματιστεί. Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο θα βοηθήσετε την κόρη σας να επιλέγει με γνώμονα την ασφάλειά της είναι η διατήρηση μιας ανοιχτής, ειλικρινούς σχέσης μεταξύ σας. Εκεί θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να επικεντρωθεί και το ενδιαφέρον σας και όχι στην ίδια τη συμπεριφορά. Επίσης, πιστεύω πως αν γνωρίζει ο γονέας κάτι που θέτει το παιδί του σε κίνδυνο, οφείλει να το συζητήσει ανοιχτά. Οι πειραματισμοί των εφήβων χρειάζονται οριοθέτηση και η οριοθέτηση λειτουργεί μόνο μέσα από την θετική σχέση και επικοινωνία με τους γονείς. ( Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: «Η σημαντικότητα των ορίων στην εφηβεία», «Δεν μπορώ να επιβάλλω όρια στον έφηβο. Τι να κάνω;»)

Θα σας προτείνω να παίξετε ένα παιχνίδι ρόλων: Αν ήσασταν η κόρη σας, θα σας εμπιστευόσασταν; Αν όχι, γιατί; Θα αποκρύπτατε πράγματα και καταστάσεις στις οποίες θα εμπλεκόσασταν; Αν ναι, γιατί; Τι θα χρειαζόταν να αλλάξει στον ρόλο της η μητέρα σας προκειμένου να την εμπιστευθείτε; Πιστεύω ότι απαντώντας αυτά τα ερωτήματα θα κατανοήσετε την συμπεριφορά της κόρης σας που εκφράζεται ως απόκρυψη και θα μπορέσετε να επανεκτιμήσετε την σχέση και την μεταξύ σας σύνδεση.

Θα σας προτείνω ακόμα να αναζητήσετε νοερά τον εαυτό σας στην ηλικία της κόρης σας και να παρατηρήσετε τα συστατικά της τότε επικοινωνίας με τους γονείς σας.

Τα παιδιά και οι έφηβοι αποκρύπτουν όταν δεν συνδέονται. Στην σύνδεση λοιπόν θα επενδύσετε, γιατί μέσω της σύνδεσης θα κλείσει η επιλογή της απόκρυψης ως υποχρεωτική διάσταση για την ελευθερία. Η κόρη σας- πολύ σωστά από πλευράς της – θέλει να είναι ελεύθερη. Εσείς θα της διδάξετε τη σχέση μεταξύ ελευθερίας και υπευθυνοποίησης, μέσα από κατάλληλη οριοθέτηση. Θα αποφασίσετε από κοινού τι είναι διαπραγματεύσιμο και τι είναι αδιαπραγμάτευτο. Συχνά οι γονείς ακολουθούν πλαγιές οδούς στην επικοινωνία επειδή δεν εμπιστεύονται την επάρκειά τους στον ρόλο τους και «φοβούνται» ότι θα «χαλάσουν» τη σχέση με το παιδί τους. Αναρωτηθείτε λοιπόν μήπως σας συμβαίνει κάτι τέτοιο και διερευνήσετε τους φόβους και τις ανασφάλειές σας. Χρειάζεστε σιγουριά στον ρόλο σας για να βοηθήσετε την κόρη σας να αποκτήσει σιγουριά για τον εαυτό της και για τις επιλογές της.

Όσο για το ζήτημα του εθισμού στο διαδίκτυο, επίσης θα σας επισημάνω ότι η απαγόρευση δε λειτουργεί. Δώστε της το περιθώριο να εκφράσει η ίδια την ανάγκη και την επιθυμία της για αλλαγή. Η σχέση με το διαδίκτυο θα αλλάξει όταν η ίδια η κόρη σας εμπλουτίσει τον κόσμο των αξιών της. Μόνο όταν η κόρη σας αποκτήσει το κίνητρο να επενδύσει σε αξίες που έχουν νόημα για την ίδια, θα ανοίξει τον κόσμο της σε άλλες επιλογές εκτός του διαδικτύου. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: Ο γιος μου έχει κολλήσει με τον υπολογιστή και το κινητό, όλη μέρα και όλη νύχτα…” και Ο έφηβος γιος μου ασχολείται ανεξέλεγκτα με το play station και το διαδίκτυο»)

Συζητήστε μαζί της για τη μεταξύ σας σχέση και ρωτήστε την κόρη σας τι είδους αλλαγές θα ήθελε και πώς πιστεύει ότι μπορείτε να δημιουργήσετε τις συνθήκες για τις επιθυμητές αλλαγές. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr: Τι εκφράζουν τα ξεσπάσματα των εφήβων;

Κυκλοθυμικότητα και εναλλαγές στη διάθεση: Τι συμβαίνει στον έφηβο και πώς θα το διαχειριστούμε)

Τέλος, αν το κρίνετε απαραίτητο, αναζητήσετε την βοήθεια του ειδικού που θα σας υποστηρίξει και θα σας διευκολύνει στην προσπάθειά σας.