Γράφει για το efiveia.gr η ψυχολόγος Αγγελική Καλαντζοπούλου
Η εποχή των μεγάλων αλλαγών στην ζωή έφτασε: το παιδί μπαίνει στην δύνη των συνεχόμενων μεταλλαγών στη προσωπικότητά του και στη ζωή του. Πειραματισμός, τάση ανεξαρτητοποίησης, νέες παρέες, νέα ερεθίσματα. Ο ρόλος των γονιών αρχίζει αντίστοιχα να αλλάζει και στο ενδιαφέρον τους για το παιδί έρχονται να προστεθούν οι ανησυχίες για το μέλλον του. Οι κίνδυνοι έξω από την προστατευτική εστία του σπιτιού είναι πολλοί και ένας από τους μεγαλύτερους εφιάλτες είναι να «μη μπλέξει το παιδί μου με τα ναρκωτικά!»
Πραγματικά, η εφηβεία αποτελεί μια πρόσφορη ηλικία για την εισαγωγή κάποιου στον κόσμο των ναρκωτικών. Κι αυτό εξαιτίας της εφηβικής ορμής: περιέργεια, αίσθηση παντοδυναμίας, ανάγκη αμφισβήτησης των δεδομένων και των κανόνων, τολμηρές συμπεριφορές. Όμως το όριο που αυτή η ορμή θα οδηγήσει σε «δοκιμή για πειραματισμό» ή «συστηματική χρήση» και αυτό με τη σειρά του σε εξάρτηση είναι δυσδιάκριτο και για το λόγο αυτό απειλητικό!
Γεγονός είναι ότι στην σημερινή εποχή το πιθανότερο είναι ο έφηβος να έχει μια συνάντηση με τις ναρκωτικές ουσίες. Θα έχει! Η διάδοσή τους και η εξάπλωσή τους τα τελευταία χρόνια είναι πελώρια. Από το περιβάλλον του σχολείου, τα πάρτι, τις συναυλίες, μέχρι τα καλλιτεχνικά πρότυπα και τις κινηματογραφικές ταινίες, η κουλτούρα των ναρκωτικών κάνει την εμφάνισή της! Πολλές φορές παρουσιάζεται το αρνητικό κομμάτι, οι σοβαρές επιπτώσεις και ο κίνδυνος των ναρκωτικών. Άλλες πάλι φορές παρουσιάζεται ως μαγκιά, ανεξαρτητοποίηση, ενηλικίωση.
Από την πλευρά των γονιών τα πράγματα όσον αφορά την διαχείριση του θέματος δυσκολεύουν. Η πολιτική της απαγόρευσης, των πολύ αυστηρών κανόνων και της κινδυνολογίας πολύ συχνά δεν πιάνει! Ενίοτε λειτουργεί και αντίστροφα, προκαλώντας την αντίδραση του νεαρού «επαναστάτη».
Οι γονείς όμως μπορούν να κάνουν κάτι για να προλάβουν την όλη κατάσταση. Κι όπως σε όλα τα ζητήματα που αφορούν την εφηβεία απαιτείται μεγάλη υπομονή, επιμονή και ευαισθησία. Η κυρία Καλαντζοπούλου παραθέτει στο efiveia.gr τα έξι πιο σημαντικά βήματα.
Βήμα 1ο: Ακούστε, δείτε, νιώστε, κατανοήσετε τον έφηβο.
Ένα από τα βασικά αίτια που οδηγούν τους έφηβους στον πειραματισμό με τα ναρκωτικά είναι η σοβαρή έλλειψη επικοινωνίας και συναισθηματικής επαφής με την οικογένειά του. Χτίστε μια καλή σχέση ακούγοντας τους προβληματισμούς του εφήβου για τη ζωή του και τα συναισθήματά του, με σκοπό να τους κατανοήσετε, να τους νιώσετε κι όχι για να αντιδράσετε και να απαντήσετε αμέσως!
Βήμα 2ο: Δώστε του αξίες. Γίνετε πρότυπο.
Επίσης ένας από τους σημαντικούς λόγους καταφυγής των εφήβων στα ναρκωτικά είναι η έλλειψη συστήματος αξιών και ορίων από το σπίτι. Οι αξίες αφορούν συνήθως όχι μόνο ένα σύστημα ηθικής, αλλά και μία νοοτροπία σεβασμού στον εαυτό, στο σώμα, στην υγεία μας. Και τις αξίες αυτές καλό είναι να τις περάσετε μέσα από τον δικό σας τρόπο ζωής, επικοινωνίας, λειτουργίας. Όσο και αν ο έφηβος εκφράζει αντίδραση για το σύστημα κανόνων και αξιών, το χρειάζεται. Έχει ανάγκη να μπορεί να σας εμπιστευτεί!
Βήμα 4ο: Μάθετε στο παιδί να λέει «ΟΧΙ».
Οι έφηβοι πολύ συχνά ντρέπονται να πουν «όχι», καθώς φοβούνται ότι θα θεωρηθούν απορριπτέοι από την παρέα, «ξενέρωτοι» και άλλα τέτοια κοσμητικά επίθετα. Αναπτύξτε την ικανότητα του παιδιού να λέει «όχι» στις προκλήσεις χωρίς να αισθάνεται μειονεκτικά και περιθωριοποιημένο. Το «όχι» είναι σημαντικό να περάσει ως «δύναμη» κι όχι ως «αδυναμία.» Είναι δύναμη να σεβόμαστε τον εαυτό μας και να μπορούμε να διακρίνουμε τι μας κάνει «καλό» και τι «κακό». Φυσικά αυτό προϋποθέτει ότι κι εσείς ως γονείς, θα δείξετε το παράδειγμα!
Βήμα 3ο: Χτίστε σχέσεις εμπιστοσύνης.
Ο έφηβος έχει μεγάλη ανάγκη από τη στήριξη του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Η στήριξη δεν σημαίνει υπερπροστασία. Στηρίζουμε τον έφηβο στην τάση του να γίνει ανεξάρτητος και υπεύθυνος, έτσι ώστε να μπορούμε να τον εμπιστευτούμε για τις επιλογές που θα κάνει εκτός σπιτιού.
Βήμα 4ο: Ενημερωθείτε σωστά για τα ναρκωτικά.
Η πληροφορία που υπάρχει σε σχέση με τα ναρκωτικά είναι μεγάλη, αλλά όχι πάντα υπεύθυνη. Συνήθως δε, εστιάζεται στην τρομοκρατία και την απαγόρευση. Αναλάβετε κι εσείς ευθύνη για το κομμάτι που σας αναλογεί: Διαβάστε, ψάξτε, ρωτήστε ειδικούς ή υπεύθυνους φορείς.
Βήμα 5ο: Συζητήστε ανοιχτά μαζί του για τις ουσίες.
Η σωστή και υπεύθυνη ενημέρωση του προηγούμενου βήματος θα σας προσφέρει την δυνατότητα να κάνετε συζητήσεις επί του θέματος ώριμες, χωρίς ταμπού και ντροπές. Δώστε του επιχειρήματα που αφορούν την ασφάλεια του, τον σεβασμό στον εαυτό του, την ανάδειξη της προσωπικότητάς του μέσα από δημιουργικά επιτεύγματα και όχι μέσα από νοσηρές καταστάσεις.
Βήμα 6ο: Φροντίστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού.
Η «φυγή» στα ναρκωτικά συνδέεται πολύ συχνά με την χαμηλή αυτοεκτίμηση του εφήβου. Βοηθήστε τον λοιπόν να χτίσει μια υγιή σχέση με τον εαυτό του. Αναγνωρίστε του τα «καλά» του σημεία, επιβραβεύστε τις προσπάθειες του έστω κι αν δεν έχουν το «τέλειο» αποτέλεσμα. Μη τον απορρίπτετε για ό,τι κάνει και για το πώς το κάνει. Δώστε του εναλλακτικές δυνατότητες να «δοκιμάσει» τις ικανότητές του και εμφυσήστε του ενδιαφέροντα.
Οπωσδήποτε ο φόβος για τα ναρκωτικά δεν είναι μια αμελητέα απειλή. Ας γίνει όμως έναυσμα για να χτίσουμε ουσιαστικότερες και εγγύτερες σχέσεις με τα παιδιά, ώστε να είμαστε κοντά τους την ώρα που πρέπει και όπως πρέπει!