“Με τον φόβο της γυναικοκτονίας: Να χωρίσει με τον φίλο της σε χώρο με κόσμο ή μόνοι τους;”

Ερώτημα αναγνώστριας

Αγαπητοί,

Σας συγχαίρω για τις υπέροχες σας αναρτήσεις. Είναι πολλές οι φορές που αναζήτησα λύσεις στις απορίες μου. Επανέρχομαι με έναν νέο προβληματισμό. Με τα τόσα που συμβαίνουν γύρω μας με τις γυναικοκτονίες, προβληματίζεσαι ως γονέας κοριτσιών. Πρόσφατα διάβαζα για ακόμη μια περίπτωση (στην κατεχόμενη Κύπρο) ενός δεκαεξάχρονου κοριτσιού η οποία κτυπήθηκε βάναυσα μέχρι θανάτου από τον φίλο ή σύντροφο της μετά από καβγά που προκλήθηκε ανάμεσά τους. Τον λόγο που το έκανε δεν τον γνωρίζω. Και ρωτώ: εγώ ως γονέας δεκαεξάχρονης έφηβης, αν το κορίτσι πήγε για να τερματίσει τη σχέση και αυτός την σκότωσε; Πώς εμείς συμβουλεύουμε τα παιδιά-εφήβους να προστατεύονται από ανθρώπους εγκληματίες;

Προσωπικά η κόρη μου, μου είπε πως θέλει να τερματίσει τη σχέση της με το συνομήλικο αγόρι της. Δεν ξέρω αν είναι σωστό να της πω να βρεθεί με το αγόρι μέσα σε κόσμο και να του το πει, ή αν πρέπει να είναι μόνοι τους. Τρομάζω και μόνο στη σκέψη τι και πώς σκέφτονται τα αγόρια έφηβοι όταν πληγώνονται…Μήπως πάω σε ακραίες περιπτώσεις; Δεν θέλω να την τρομάξω από τη μια, αλλά, και από την άλλη, να μάθει να προστατεύεται από κάθε λογής χαρακτήρες (ποιοι μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι και ποιοι όχι όταν πληγωθούν).Φυσικά και τα κορίτσια πληγώνονται από τερματισμούς σχέσεων…, αλλά δεν φτάνουν σε σκέψεις που να καταλήγουν σε περιπτώσεις θανάτου του συντρόφου τους. Μήπως είμαι υπερπροστατευτική και υπερβολική;

Θα εκτιμούσα την απάντησή σας.

Ευχαριστώ

---

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Συμμερίζομαι φυσικά την ανησυχία σας, προκειμένου όμως να αποφύγουμε τις υπερβολές, θα επιχειρήσω να θέσω τους προβληματισμούς σας σε ένα γενικότερο πλαίσιο από αυτό της εγκληματικότητας. Κατά την γνώμη μου, το γενικότερο πλαίσιο όπου θα πρέπει να τοποθετηθούν και οι ανησυχίες σας και η προσέγγιση της κόρης σας, είναι οι συνθήκες που προϋποθέτουν τη δημιουργία υγιών σχέσεων. Οι έφηβοι, κορίτσια και αγόρια, χρειάζεται μέσα από την καλλιέργεια δεξιοτήτων της συναισθηματικής νοημοσύνης να μάθουν μεγαλώνοντας να διαχωρίζουν μεταξύ υγιών και μη υγιών σχέσεων. (Διαβάστε σχετικά στο efiveia.gr : «Η σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης στην εφηβεία») Αυτού του είδους η γνώση είναι αρκετή κατά τη γνώμη μου για την πρόληψη κακοποιητικών συνθηκών στις σχέσεις που δημιουργούν οι έφηβοι. Μαθαίνουμε στα παιδιά από μικρή ηλικία, να μην ανέχονται κακοποιητικές συμπεριφορές και να διεκδικούν ισοτιμία και αμοιβαιότητα στις σχέσεις τους. Να μη συμβιβάζονται σε χειριστικά πρότυπα σχέσεων, αλλά, ξεκινώντας από την αποδοχή του εαυτού τους, να διεκδικούν με σαφήνεια και χωρίς υποχωρήσεις την αποδοχή των άλλων.

Δε χρειάζεται να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μια υπέρμετρη καχυποψία για τους άλλους. Κάτι τέτοιο θα επιβαρύνει με ανώφελο άγχος το άνοιγμά τους προς τον έξω κόσμο και τις απόπειρές τους για δημιουργία οικείων δεσμών. Τα παιδιά και οι έφηβοι δε χρειάζεται να έχουν κατά νου πώς θα ξεχωρίσουν έναν πιθανό εγκληματία. Αυτό που χρειάζεται όμως, και για τα μικρότερα παιδιά και για τους εφήβους, είναι να έχουν επίγνωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των σχέσεων που δημιουργούν. Να μπορούν να χρησιμοποιούν την κριτική τους ικανότητα και να μπορούν να αξιολογούν τις καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται. Οι κακοποιητικές σχέσεις ξεκινούν από αίσθημα προσωπικής ανεπάρκειας που «επιτρέπει» τα πρότυπα κακομεταχείρισης ως λογικό επακόλουθο.

Το άτομο που επιτρέπει στους άλλους τη συναισθηματική εκμετάλλευση μέσω χειρισμών, είναι το άτομο που δεν αισθάνεται ότι δικαιούται ισότιμες σχέσεις και αμοιβαιότητα στον σεβασμό και τη φροντίδα: «Αφού δεν είμαι αρκετά καλό, έξυπνο, όμορφο, γοητευτικό άτομο, αφού δεν αξίζω, μου αξίζει να μου φέρονται άσχημα. Αφού δεν αναγνωρίζω εγώ την προσωπική μου αξία, περιμένω να την αναγνωρίσει κάποιος τρίτος. Και αφού μόνο μέσω κάποιου άλλου μπορώ να αισθανθώ καλά για το ποιος είμαι εγώ, τότε επιτρέπω στον άλλο να διαμορφώνει τους όρους της σχέσης με τους οποίους εγώ είμαι υποχρεωμένη να συμβιβάζομαι».

Μάθετε λοιπόν στην κόρη σας όχι πώς να αντιμετωπίζει τα αγόρια με καχυποψία και να φαντάζεται το κάθε αγόρι ως δυνητικό δολοφόνο, αλλά πώς να παρατηρεί τον εαυτό της μέσα στις σχέσεις που δημιουργεί. Να αναγνωρίζει ποια είναι τα κίνητρά της για την δημιουργία ρομαντικών δεσμών. Να μην κάνει υποχωρήσεις του τύπου: «ναι, ανέχομαι πράγματα που δεν μου αξίζουν και δεν μου ταιριάζουν επειδή «κατά βάθος» πρόκειται για καλό παιδί, ή επειδή φοβάμαι την εγκατάλειψη, ή επειδή δεν θέλω να πιστέψουν οι φίλες μου ότι δεν μπορώ να κάνω μια ερωτική σχέση.» Με άλλα λόγια, να θέτει ως απαράβατο όρο τη φροντίδα του εαυτού της και την προστασία του αυτοσεβασμού της. Να πορεύεται στον κόσμο των σχέσεων με πυξίδα τον κόσμο των αξιών της. Να εμπιστεύεται τη διαίσθησή της και όταν βάζει ερωτηματικό για το αν μια κατάσταση είναι υγιής και ασφαλής, να είναι σε θέση να λέει όχι και να διαφοροποιείται από τις επιθυμίες και τα κίνητρα των άλλων όποιοι και αν είναι αυτοί.

Το απλό ερώτημα που θα την καθοδηγήσει στο να κρίνει αν μια σχέση είναι ασφαλής και αμοιβαία με θετικούς όρους, είναι: «μπορώ μέσα στην σχέση μου να είμαι ο εαυτός μου χωρίς φόβο;» Χωρίς φόβο για τις αντιδράσεις του άλλου, χωρίς φόβο για το πού μπορεί να οδηγήσει η έκφραση των συναισθημάτων, των επιθυμιών και των προσδοκιών μου;

Βοηθήστε την κόρη σας να μάθει να αναγνωρίζει τις συμπεριφορές που οδηγούν σε κακοποιητικές καταστάσεις. Να μην ανέχεται χειρισμούς, παθητικά – επιθετικά πρότυπα συμπεριφοράς και ελεγκτικές, ψυχοπιεστικές καταστάσεις. Συχνά η κακοποίηση -περισσότερο σε συναισθηματικό, παρά σε σωματικό επίπεδο – μεταμφιέζεται μέσα σε ένδυμα καλών προθέσεων και υποτιθέμενης αγάπης. Μάθετε στην κόρη σας λοιπόν να αναγνωρίζει την κακοποίηση. Να αντιλαμβάνεται και να σέβεται το εσωτερικό της κριτήριο. Να μην ανέχεται καταστάσεις που υποδηλώνουν αποδοχή μέσα από τους όρους του άλλου: «Θα σε αγαπώ αν ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες μου.» Να στρέφεται στον εσωτερικό της κόσμο και να εντοπίζει τις δικές της ανάγκες από κάθε σχέση που δημιουργεί.

Για τους εφήβους, ο κύριος προστατευτικός παράγοντας από αυτοκαταστροφικές σχέσεις είναι η ανοιχτή, ευέλικτη σχέση με τους γονείς και το αίσθημα της αποδοχής άνευ όρων από πλευράς τους. Βεβαιωθείτε λοιπόν ότι το επικοινωνιακό κλίμα στην οικογένειά σας είναι τέτοιο που επιτρέπει την αναζήτηση της βοήθειάς σας για οποιαδήποτε δυσκολία. Βεβαιωθείτε με άλλα λόγια ότι η κόρη σας έχει ανοιχτή πρόσβαση σ’ εσάς χωρίς τον φόβο της επίκρισης.

Μιλήστε της για τις σχέσεις. Βοηθήστε τη να κατανοήσει τι σημαίνει ισότιμη σχέση αμοιβαίου σεβασμού. Βοηθήστε τη να μάθει να διαχωρίζει μεταξύ υγιών και κακοποιητικών σχέσεων. Να θέτει ως προτεραιότητα τη συναισθηματική της ζωή και τη φροντίδα του εαυτού της. Όταν πιστεύει κανείς ότι αυτό που καταθέτει σε μία σχέση είναι κάτι που αξίζει, τότε διεκδικεί και τις σχέσεις που του αξίζουν. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι το υπόβαθρο για τη δημιουργία υγιών σχέσεων και για τη συναισθηματική σύνδεση με όρους που προάγουν την ψυχική υγεία. Τέλος, θυμηθείτε ότι ο τρόπος που εμείς οι γονείς εμπλεκόμαστε στις σχέσεις μας αποτελεί το πρότυπο για τη δημιουργία των σχέσεων των παιδιών μας.