Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Βασιλική Σταμάτη
Τα παιδιά συχνά εφευρίσκουν ψέματα με διάφορες αφορμές. Ανάλογα με την ηλικία τους οι λόγοι πίσω από αυτή τη συμπεριφορά ποικίλουν. Όσο μικρότερο είναι ένα παιδί τόσο πιο συνηθισμένο είναι να δοκιμάζει τα ψέματα σαν μία νέα συμπεριφορά περιμένοντας τις αντιδράσεις των άλλων ή να λέει ψέματα λόγω παρορμητικότητας. Μιλώντας για παρορμητικότητα ας θυμόμαστε πως στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας χτίζεται η ικανότητα οργάνωσης της συμπεριφοράς.
Ακόμα, συχνά τα ψέματα είναι ένας τρόπος να τραβήξουν την προσοχή των συνομηλίκων ή και των μεγάλων. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο σε παιδιά που βιώνουν άγχος για το πώς τα βλέπουν οι άλλοι και αποζητούν να είναι σημαντικά.
Τα ψέματα μπορεί να προβληματίζουν τους γονείς, αλλά είναι ένας τρόπος να έρθουν στην επιφάνεια ζητήματα που απασχολούν το παιδί. Όσο παράξενο και αν ακούγεται, τα παιδιά πολλές φορές χωρίς να σκέφτονται συνειδητά ότι θέλουν να μαθευτεί το ψέμα τους φέρονται με τρόπο που οδηγεί να αποκαλυφθούν. Μία τέτοια αποκάλυψη μπορεί να φέρει νέες πληροφορίες για όλα τα μέλη της οικογένειας. Αφού δίνει την ευκαιρία στους γονείς να καταλάβουν από που πηγάζει το άγχος του παιδιού, ενώ δίνει στο παιδί την ευκαιρία να ρωτήσει απορίες που μέχρι πριν φοβόταν.
Αλλαγές στην εφηβεία
Όσο μεγαλώνει ένα παιδί και προχωρώντας στην εφηβεία χρησιμοποιεί το ψέμα περισσότερο σαν ένα εργαλείο για να καλύψει τα κομμάτια στα οποία νιώθει ότι δεν τα καταφέρνει. Είναι πολύ συχνό οι έφηβοι και οι έφηβες να χρησιμοποιούν τα ψέματα για να ενισχύσουν την εικόνα που έχουν οι άλλοι για αυτούς. Η ανάγκη για αποδοχή από τους συνομηλίκους μεγαλώνει και έτσι μπαίνουν σε εφαρμογή όλοι οι δυνατοί τρόποι για να την κατάκτηση της. Πολλές φορές, τα ψέματα φτάνουν να είναι περισσότερα από όσα πραγματικά αφορούν έναν έφηβο ή μία έφηβη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερο άγχος σε ενδεχόμενη αποκάλυψη τους και να αλλάζει δραστικά ο τρόπος συμπεριφοράς του εφήβου.
Τι μπορεί να κάνει ο γονιός;
Αρχικά, έχει μεγάλη σημασία να δούμε σε τι βαθμό έχει υιοθετήσει ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας αυτή τη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, σε ένα μικρότερο παιδί που μπορεί να λέει κάποια ψέματα για πράγματα τα οποία πέτυχε, μπορούμε αν το αντιληφθούμε να μην βάλουμε το παιδί σε μία θέση ενόχου αλλά με τον τρόπο που θα αντιδράσουμε να το προσανατολίσουμε σε πραγματικά γεγονότα. Να φέρουμε δηλαδή τη συζήτηση σε μία συνθήκη στην οποία τα καταφέρνει καλά στρέφοντας την προσοχή σε αυτή και όχι στο ψέμα και την αρνητική συμπεριφορά.
Ακόμα, ακόμα και αν αντιληφθούμε ότι ένα παιδί χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο την οδό του ψέματος, είναι βοηθητικό να συζητήσουμε για τις ανησυχίες και τους λόγους που το κάνουν να επιλέγει τα ψέματα υπενθυμίζοντας και σε εμάς αλλά και σε αυτό ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Η παραδοχή αυτή μπορεί να απελευθερώσει και τους γονείς που συχνά νιώθουν ένοχοι για τη συμπεριφορά του παιδιού, αλλά και το παιδί που τις περισσότερες φορές λέει ψέματα ώστε να μην απογοητεύσει τους άλλους. Κάθε ψέμα είναι πολύ ιδιαίτερο και έχει ξεχωριστό νόημα.
Σε κάθε περίπτωση είναι χρήσιμο να μην χρησιμοποιούμε για το παιδί το χαρακτηρισμό ψεύτη ώστε να διαχωρίσουμε τη συμπεριφορά από το πρόσωπο που προβαίνει σε αυτή τη συμπεριφορά και με αυτό τον τρόπο να του δώσουμε και άλλες επιλογές. Τέλος, μπορούμε πάντα να έχουμε σαν εναλλακτική τη βοήθεια κάποιου ειδικού σε περίπτωση που τα ψέματα δημιουργούν ζητήματα τόσο στην οικογένεια ή μοιάζουν να εμποδίζουν το παιδί να αναπτύξει υγιείς στρατηγικές επικοινωνίας και επομένως να περάσει στο επόμενο αναπτυξιακό στάδιο.
1 σχόλιο