Η κόρη μου έχει απίστευτες εκρήξεις θυμού και νεύρων χωρίς ουσιαστικό λόγο

• About
• Latest Posts

Ευφροσύνη Αλεβίζου

Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια

Latest posts by Ευφροσύνη Αλεβίζου (see all)

• “Ο σύζυγός μου απαγόρεψε στην κόρη μας να βγαίνει με τον φίλο της” - 4 Δεκεμβρίου 2023
• “Ένας έφηβος προβάλει τη δύναμή του μέσω του χρήματος και προσβάλλει τον γιο μου” - 20 Οκτωβρίου 2023
• Ό,τι και να τον ρωτήσω, θυμώνει! - 11 Οκτωβρίου 2023

Ερώτημα αναγνώστριας

Ήθελα να μου δώσετε μια συμβουλή αν μπορείτε. Ειμαι 40 ετών και έχω μόνο 1 κορίτσι 15 ετών. Τον τελευταίο καιρό έχει απίστευτες εκρήξεις θυμού και νεύρων σε σημείο να σπάει πράγματα στο σπίτι, να βρίζει άσχημα, ακόμα έφτασε σε σημείο να χειροδικήσει επάνω μου φωνάζοντας πως κάτι έχει το μυαλό της. Ολο αυτό μπορεί να ξεκινήσει από μια ασήμαντη αφορμή ακόμα και χωρίς λόγο και να σπείρει τον πανικό για λίγα λεπτά. Αμέσως μετά ξεσπάει σε κλάματα. Θα ήθελα να μου πείτε αν είναι συνηθισμενη συμπεριφορά για μια έφηβη ή ακόμα αν επηρεάζουν την ψυχολογία και τα αντισυλληπτικά που χρειάζεται να παίρνει λόγω πολυκυστικών ωοθηκών ώστε να φτάσει σε τέτοια έκρηξη.

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Το θέμα των παρενεργειών των αντισυλληπτικών δεν εμπίπτει φυσικά στο πλαίσιο της ειδικότητάς μου, ωστόσο μπορώ να σας πω ότι η αντισυλληπτική αγωγή νέας γενιάς δεν περιέχει μεγάλη ποσότητα προγεστερόνης και έτσι δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διάθεση. Θα σας πρότεινα όμως να αποκλείσετε αυτό το ενδεχόμενο αφού πρώτα συμβουλευθείτε τον γιατρό που συνταγογράφησε την αγωγή. Αν κρίνει ο ίδιος ότι είναι πιθανό η αγωγή να δημιουργεί μεταπτώσεις στη διάθεση, θα προτείνει αλλαγή του σκευάσματος ή της δοσολογίας ώστε να μειωθούν ή να εξαλειφθούν οι παρενέργειες. Ένας παράγοντας που είναι πιθανό να δημιουργεί αυξημένη επιθετικότητα και μεταπτώσεις στη διάθεση μπορεί να είναι οι ίδιες οι ορμονικές διαταραχές που προκαλούνται από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Και πάλι βέβαια χρειάζεται να απευθυνθείτε στο γιατρό σας ώστε να πληροφορηθείτε με ακρίβεια για το είδος και τη σοβαρότητα της ορμονικής διαταραχής ώστε να εκτιμήσετε μέχρι πιο βαθμό οι εκρήξεις της κόρης σας μπορούν να αποδοθούν σε βιολογικούς/ορμονικούς παράγοντες και μέχρι ποιο βαθμό σε ψυχοσυναισθηματικούς παράγοντες. (Στην συλλογή των παραπάνω πληροφοριών συνέβαλλαν οι συνεργάτες μου Μαρία Σούπα, φαρμακοποιός και Βασίλειος Σάνδρης, μαιευτήρας- γυναικολόγος).

Ας δούμε τώρα μαζί την ψυχολογική διάσταση του ζητήματος: Για να είμαι σε θέση να  κρίνω τη σοβαρότητα των εκρήξεων της κόρης σας και να μπορέσω να σας κάνω τις ανάλογες προτάσεις, θα μου ήταν φυσικά απαραίτητη μια ολοκληρωμένη εικόνα τόσο του αναπτυξιακού ιστορικού και του σημερινού προφίλ της κόρης σας, όσο και των δυναμικών του οικογενειακού σας πλαισίου. Με άλλα λόγια, πέρα από τις εκρήξεις και τα ξεσπάσματα στα οποία αναφέρεστε, δεν έχω καθόλου εικόνα της υπόλοιπης ζωής σας με την κόρη σας. Είναι τα ξεσπάσματα αυτά μεμονωμένα επεισόδια ή κυριαρχούν στη καθημερινότητά σας και χαρακτηρίζουν την μεταξύ σας επικοινωνία; Από πότε ξεκίνησαν αυτού του είδους τα ξεσπάσματα; Μήπως συνδέονται με κάποιο σοβαρό γεγονός στην οικογενειακή σας ζωή ή στη ζωή της κόρης σας; Πώς διαμορφώνεται το οικογενειακό συναισθηματικό κλίμα; Υπάρχει πατέρας ή είστε μονογονεϊκή οικογένεια; Πώς είναι γενικότερα η επικοινωνία σας με την κόρη σας; Πώς έχετε μέχρι στιγμής διαχειριστεί τις εκρήξεις θυμού; Πού σας έχουν οδηγήσει αυτοί οι χειρισμοί; Πώς εκτυλίσσεται η ζωή της κόρης σας στο σπίτι και στο σχολείο; Είναι η κόρη σας μια έφηβη χαρούμενη, αισιόδοξη, δημιουργική και συνεπής ως προς τις υποχρεώσεις της; Ή είναι μία έφηβη αποσυρμένη, μελαγχολική, απομονωμένη; Πώς θα περιγράφατε την κοινωνική της ζωή; Τι είδους παρέες και ασχολίες έχει;  Όπως αντιλαμβάνεστε, οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα αποτελούσαν ένα πλαίσιο κατανόησης και ερμηνείας της συμπεριφοράς της κόρης σας.

Μέχρι ένα βαθμό, οι μεταπτώσεις στη διάθεση είναι αναμενόμενες στη διάρκεια της εφηβείας. Όπως όλοι γνωρίζουμε, η εφηβεία είναι μια φάση μετάβασης που περιλαμβάνει τις προκλήσεις νέων συναισθηματικών και κοινωνικών καταστάσεων και απαιτεί προσαρμογές σε όλα τα επίπεδα. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τις ορμονικές αλλαγές αυτής της περιόδου, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι φυσιολογικό για τους εφήβους να βιώνουν έντονα συναισθήματα που τους είναι δύσκολο να διαχειριστούν.

Παρόλο όμως που είναι αναμενόμενο να ξεσπούν οι έφηβοι κατά καιρούς, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αναμενόμενα τα υπερβολικά σε ένταση και συχνότητα ξεσπάσματα. Είναι απαραίτητο  λοιπόν να κρίνουμε την σοβαρότητα της κατάστασης μέσα από το πρίσμα της έντασης και της συχνότητας των ξεσπασμάτων του εφήβου. Από τα λεγόμενά σας φαίνεται πως οι εκρήξεις θυμού της κόρης σας είναι ιδιαίτερα μεγάλης έντασης. Επίσης, διακρίνονται και στοιχεία βίαιης συμπεριφοράς και αδυναμίας ελέγχου. Αυτά είναι στοιχεία που θα πρέπει να διερευνηθούν άμεσα με στόχο να εκτιμηθεί η πιθανότητα να υποκρύπτεται κάποιου είδους συναισθηματική διαταραχή πίσω από τα ξεσπάσματα της κόρης σας. Για παράδειγμα, αρκετά συχνά τα έντονα ξεσπάσματα των εφήβων αποτελούν εκδηλώσεις καταθλιπτικής διαταραχής.

Θα σας πρότεινα λοιπόν τα εξής βήματα: Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό που συνταγογράφησε τα αντισυλληπτικά. Επικοινωνήστε άμεσα με ψυχολόγο προκειμένου να περιγράψετε τι συμβαίνει ακριβώς, να  σχηματίσετε  μια ακριβή εικόνα του πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση και να οδηγηθείτε στους κατάλληλους χειρισμούς.

Πριν από όλα όμως, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι -σε κάποια στιγμή ηρεμίας- να πλησιάσετε την κόρη σας με διάθεση συνεννόησης σε ήπιους τόνους και να την οδηγήσετε στο να παραδεχθεί ότι χρειάζεται βοήθεια. Είναι όμως σημαντικό, μέσα από την δική σας προσέγγιση, η κόρη σας να μην αισθανθεί κατηγορούμενη και να μην μπει σε διαδικασία άρνησης και άμυνας. Αυτό προϋποθέτει βέβαια και τη δική σας αλλαγή οπτικής. Σας υπενθυμίζω ότι για να συμπεριφέρεται έτσι το παιδί σας, αυτό σημαίνει ότι κάτι του συμβαίνει που δεν έχει άλλο πιο λειτουργικό για την ίδια και το περιβάλλον της τρόπο να το εκφράσει. Χρειάζεται  να την παροτρύνετε να σκεφτεί η ίδια πώς θα ήθελε να βλέπει τον εαυτό της, να αναλογιστεί τι θα ήθελε να εκφράσει και τι είδους επικοινωνία θα ήθελε να έχει με το περιβάλλον της. Χρειάζεται να την παροτρύνετε να ανακαλύψει πώς την κάνει να αισθάνεται αυτός ο τρόπος έκφρασης γιατί αυτή η ανακάλυψη θα την οδηγήσει πιθανότατα και στην επιθυμία για αλλαγή. Όλα αυτά τα ζητήματα είναι αυτονόητο ότι δεν είναι ο δικός σας ρόλος να τα διαχειριστείτε. Ο ρόλος σας είναι να τα εισάγετε ως διαφορετικό τρόπο σκέψης για τον εαυτό σας, το παιδί σας και την μεταξύ σας επικοινωνία. Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι να δουλέψει μαζί με το παιδί σας πάνω σε αυτά τα ζητήματα σε επίπεδο εσωτερικών διεργασιών ώστε να αποκτήσει η κόρη σας ενημερότητα για τα συναισθήματά της και τις καταστάσεις που θα ήθελε να αλλάξει και να υιοθετήσει θετικούς τρόπους έκφρασης και επικοινωνίας. Ο ψυχολόγος θα βοηθήσει την κόρη σας να ελέγξει το θυμό της αφού της μάθει να αναγνωρίζει τις καταστάσεις που τον πυροδοτούν και θα της μάθει πώς να μην λειτουργεί παρορμητικά, αλλά να χρησιμοποιεί τη σκέψη της για να αποφεύγει ανεξέλεγκτες αντιδράσεις. Ακόμα ο ψυχολόγος θα σας βοηθήσει και στη μεταξύ σας επικοινωνία γιατί είναι πιθανό χωρίς να το αντιλαμβάνεστε, να συντηρείτε ή και να επιδεινώνετε τα συναισθηματικά ξεσπάσματα μέσα από τα πρότυπα στην επικοινωνία σας.