“Η έλλειψη φιλιών μέσα στον χειμώνα”

Ερώτημα αναγνώστριας

Ζούμε στην επαρχία σε παραθαλάσσιο χωριό περίπου 500 κατοίκων. Από Μάη μέχρι Οκτώβρη το χωριό σφύζει από ζωή, τουρίστες, Αθηναίοι, καφέ, μπαρ, ταβέρνες και ο 16χρονος γιος μου έχει απεριόριστες παρέες. Θάλασσα, βόλτες, καφέ και όλα τα φυσιολογικά της ηλικίας  του.

Τον χειμώνα παρατηρώ ότι είναι μόνος του. Εχει κάποια παιδιά το χωριό περισσότερα κορίτσια, αλλά με τα αγόρια δεν ταιριάζει. Κάνουν αρκετές ανοησιες και μπλέκουν συχνά, με αποτέλεσμα ο γιος μου να μη βρίσκει ενδιαφερον στις παρεες αυτες και να απομονωνεται.

Η κοντινή πόλη οπου ειναι κ το Λυκειο του, απέχει μονο 10 λεπτα κ του έχουμε εξηγήσει ότι μπορούμε να τον πηγαινουμε οσο συχνά θέλει, ώστε να βλέπει τους σχολικούς φίλους του εκει. Όμως με 2 χρονιές covid, καραντίνες κτλ. δεν έχει καταφέρει να δεθεί με κάποια παιδιά κ έτσι για 6 μήνες το χρόνο είναι κυριολεκτικά μόνος . Μιλάμε μαζί ως οικογένεια, βλέπουμε ταινίες παίζει μπάσκετ με τον πατέρα του συμμετέχει στα οικογενειακά τραπέζια αλλά ξέρω κ βλέπω οτι επιθυμεί κ άτομα της ηλικίας του όσο κοντά του κ να βρισκόμαστε εμείς.

Βλέπω πως όταν έρχονται οι Αθηναίοι φίλοι γαντζώνεται κυριολεκτικά από αυτούς, είναι όλη μέρα μαζί τους, δε με ενοχλεί αυτό γιατί είναι εξαιρετικά παιδιά, αλλά φοβάμαι που τόσο εξαρτημένος είναι.

Επίσης, η φιλία αυτή έχει ανεβάσει τον πήχη πολύ ψηλά κ δυσκολεύεται να βρει ενδιαφέρον σε άλλες παρέες. Δε θέλω να κατεβάσει τα στάνταρ του αλλά από την άλλη με προβληματίζει η εξάμηνη μοναξιά του μήπως  τον οδηγήσει σε κατάθλιψη.

Δεν ξέρω πώς να φερθώ. Τον πιέζω αρκετά να βγαίνει έξω στην πόλη και δυσανασχετεί.

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν είναι δυνατό να διακινδυνεύσω την διατύπωση οποιασδήποτε διαγνωστικής υπόθεσης χωρίς επιπλέον στοιχεία. Μπορώ όμως να σας διαβεβαιώσω ότι μέσα από την αφήγησή σας δεν διακρίνω ενδείξεις κατάθλιψης του παιδιού σας.

Κατανοώ και συμμερίζομαι το άγχος σας για την κοινωνική ζωή του γιου σας, ταυτόχρονα όμως πιστεύω ότι δεν υπάρχει λόγος για ιδιαίτερη ανησυχία. Θα σας πρότεινα να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά στη δική σας συναισθηματική ζωή, να εντοπίσετε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δικές σας ανησυχίες και να επιχειρήσετε να τις διαχειριστείτε, προκειμένου να μην επιβαρύνετε ανώφελα το παιδί σας με αυτές.

Ο τρόπος με τον οποίο περιγράφετε τον γιο σας, μού δίνει την αίσθηση ενός εφήβου με ανεπτυγμένο κριτήριο το οποίο και χρησιμοποιεί στα κοινωνικά του ανοίγματα. Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι ο γιος σας κρίνει και επιλέγει ποιες παρέες του ταιριάζουν. Επίσης είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι δε συμμορφώνεται με τις συμπεριφορές που δεν τον εκφράζουν προκειμένου να είναι αποδεκτός και αρεστός.

Αυτές οι πλευρές έκφρασης της προσωπικότητάς του είναι σημαντικά εφόδια που τον οδηγούν προς την ενηλικίωση με τη δυνατότητα να φιλτράρει τις επιλογές του έξω κόσμου με ένα αίσθημα εμπιστοσύνης για τη δική του κρίση.

Όπως βλέπω μέσα από την αφήγησή σας,  σε αυτό συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό και η επικοινωνία που έχετε ως οικογένεια. Αυτό που θα σας πρότεινα λοιπόν είναι να εστιάζετε στα θετικά και να μη μεταδίδετε τη δική σας ανησυχία στο παιδί σας.

Κατά τη γνώμη μου δεν χρειάζεται να δίνονται ψυχοσυναισθηματικές προεκτάσεις σε ζητήματα όπου μπορούμε να εστιάσουμε με στόχο την υιοθέτηση κατάλληλων στρατηγικών για την επίλυση προβλημάτων και τη βελτίωση διαστάσεων της ζωής που μας ενδιαφέρει να βελτιώσουμε. Αυτήν τη στιγμή εσείς έχετε μια οπτική για την κοινωνική ζωή του γιου σας που είναι πολύ πιθανό να διαφέρει από τη δική του οπτική και να μην εκφράζει τους δικούς του προβληματισμούς για τη ζωή και τις σχέσεις του. Για αυτό και χρειάζεται να ορίσετε το πρόβλημα από κοινού, μαζί με τον γιο σας, ώστε να είστε βέβαιοι ότι αναφέρεστε στο ζήτημα με τρόπους που εκφράζουν το ιδιαίτερο νόημα που έχει για τον ίδιο τον έφηβο.

Αυτή η μετατόπιση προκειμένου να ταυτιστούν οι οπτικές σας, θα καταργήσει και την ανάγκη σας για πίεση του παιδιού σας. Δώστε του το περιθώριο να σάς εκφράσει πώς νιώθει ο ίδιος για το γεγονός ότι δε συνδέεται αρκετά με πρόσωπα από τον περίγυρο του σχολείου του. Στην περίπτωση που σάς εκφράσει κάποια αδυναμία του να σχετιστεί, υποστηρίξτε τον συναισθηματικά και πρακτικά. Υπάρχουν άτομα στα οποία θα ήθελε να ανοιχτεί και διστάζει; Πώς αιτιολογεί ο ίδιος τον δισταγμό του; Υπάρχουν ανασφάλειες  που τον εμποδίζουν, και αν ναι, μπορεί να τις εντοπίσει; Αν διερευνήσετε αυτά τα ζητήματα μαζί με το παιδί σας, θα τού αφήσετε και το περιθώριο να επιλέξει οι ίδιος στρατηγικές επίλυσης και διαχείρισης. Μπορεί να χρειάζεται συγκεκριμένη βοήθεια και όχι μια συνολικότερη πίεση να βγαίνει στην πόλη. Μπορεί και να μην τον ενδιαφέρει αρκετά να βγαίνει στην πόλη. Αν δεν διακρίνετε σημαντικό βαθμό απόσυρσης, έλλειψης ενεργητικότητας και παρατεταμένης μελαγχολικής διάθεσης, τότε δεν έχετε λόγο να ανησυχείτε.

Ο γιος σας χαίρεται τις καλοκαιρινές του παρέες και έχει δημιουργήσει μέσω αυτών έναν κοινωνικό περίγυρο που του ταιριάζει και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του για συναισθηματική σύνδεση και μοίρασμα εμπειριών.  Αυτή η διάσταση από μόνη της αποτελεί  επίτευγμα, που για πολλούς εφήβους είναι ευχή προς πραγματοποίηση, ακόμα και γι’ αυτούς που ζουν σε αστικό περιβάλλον. Με άλλα λόγια, ο γιος σας διαθέτει και εξασκεί αποτελεσματικά τις κοινωνικές του δεξιότητες και επιλέγει ο ίδιος, μέσα σε συνθήκες συναισθηματικής ασφάλειας, τις κοντινές του σχέσεις. Αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση κάτι αυτονόητο, γιατί και τα παιδιά που ζουν στην πόλη μπορεί να δυσκολεύονται στην έκφραση των συναισθηματικών τους αναγκών μέσω των κοινωνικών τους σχέσεων. Παρόλο που οι δυνατότητες για σύνδεση φαίνονται πιο διευρυμένες, στην πραγματικότητα, όπου και αν ζει και μεγαλώνει κάποιος, κάνει τις επιλογές του ανάλογα με τις προσδοκίες, τις επιθυμίες και την εικόνα του εαυτού του σε σχέση με τον κόσμο.

Αναφέρεστε σε στοιχεία εξάρτησης στη σχέση του γιου σας με την καλοκαιρινή του παρέα. Δε μου είναι όμως ξεκάθαρο  το περιεχόμενο του «γαντζώματος» στο οποίο αναφέρεστε. Αν εννοείτε την επιθυμία του γιου να βρίσκεται με τους φίλους του όσο το δυνατό περισσότερο, τότε δεν χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να ανησυχείτε. Αν εννοείτε εξάρτηση η οποία με οποιονδήποτε τρόπο βασίζεται σε χειρισμούς και απομακρύνει το παιδί σας από την υγιή συναισθηματική έκφραση των αναγκών του, τότε αυτό είναι ένα ζήτημα προς διαχείριση.

Θα σας πρότεινα να ορίσετε πρώτα εσείς πιο συγκεκριμένα την ανησυχία σας σε σχέση με τις παρέες του, ώστε να είστε σε θέση να συζητήσετε με τον γιο σας, να του εκθέσετε τους προβληματισμούς σας ανοιχτά, ψύχραιμα και χωρίς πίεση για ανταπόκριση σε μια δική σας προσχηματισμένη προσδοκία.

Από τα λεγόμενά σας δημιουργώ την εικόνα ενός ισορροπημένου εφήβου και μιας ισορροπημένης δυναμικής οικογενειακών σχέσεων και δεσμών. Αυτά ακριβώς είναι τα στοιχεία στα οποία θα επενδύσετε προκειμένου να συνεχίσετε να παρέχετε στον γιο σας ένα ασφαλές πλαίσιο για την ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική του ανάπτυξη. Δε χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να κάνετε τίποτε παραπάνω από το να διατηρήσετε το θετικό επικοινωνιακό κλίμα μέσα στην οικογένειά σας και τη σύνδεση και την επαφή σας με τον έφηβο.